Kocioł Zmarzłego Stawu Gąsienicowego
Kocioł Zmarzłego Stawu Gąsienicowego – kocioł lodowcowy w górnej części Doliny Gąsienicowej w polskich Tatrach Wysokich. Znajduje się w jej odnodze zwanej Doliną Czarną Gąsienicową, powyżej Kotła Czarnego Stawu. W typowy dla kotłów lodowcowych sposób z trzech stron otoczony jest mniej lub bardziej stromymi skalnymi ścianami. Jego obramowanie tworzą:
- od północno-zachodniej strony – Kościelcowa Grzęda
- od zachodniej strony – Grań Kościelców na odcinku od Zadniego Kościelca (2162 m) po Zawratową Turnię (2247 m)
- od południowej i wschodniej strony – wschodnia grań Świnicy od Zawratowej Turni przez Kozi Wierch (2291 m) po Zadni Granat (2240 m)
- od północno-wschodniej strony – południowo-zachodnia grzęda Zadniego Granatu[1].
Na dnie kotła znajduje się Zmarzły Staw Gąsienicowy mający lustro wody na wysokości 1788 m n.p.m. Najwyższy szczyt w jego otoczeniu (Kozi Wierch) wznosi się 503 m ponad nim. Od północy wylot kotła zagradza rygiel skalny. Niewielki potok wypływający ze Zmarzłego Stawu przeciął go i spływa skalnym korytem do niżej położonego Czarnego Stawu[1].
Ze ścian otaczających Kocioł Zmarzłego Stawu opada kilka żlebów. Najwybitniejsze z nich to Zawratowy Żleb i Honoratka[1].
Otoczenie Kotła Zmarzłego Stawu jest klasycznym przykładem wielopiętrowych kotłów lodowcowych. Można tu wyróżnić trzy ich piętra: Kocioł Czarnego Stawu, Kocioł Zmarzłego Stawu i Dolinkę Kozią, będącą najwyższym piętrem i zarazem odnogą Kotła Zmarzłego Stawu. Po ustąpieniu lodowca kotły były o wiele głębsze, wypełniające je jeziora były znacznie większe, a ściany otaczające jeziora były bardziej strome i gładkie. Trwające tysiące lat wietrzenie skał spowodowało obrywanie się z nich skał, które grawitacyjnie, jak również znoszone przez lawiny i wody powierzchniowe, zawalały kocioł. Zmniejszenie powierzchni jeziora jest także skutkiem rozcięcia rygla blokującego od północy odpływ wody z jeziora[2].
Przez Kocioł Zmarzłego Stawu prowadzą dwa szlaki turystyczne[1].
Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]
z Hali Gąsienicowej na Zawrat. Czas przejścia z „Murowańca” na Zawrat: 2.20 h, ↓ 1.40 h
od rozdroża poniżej Zmarzłego Stawu przez Dolinkę Kozią na Kozią Przełęcz. Czas przejścia: 1:40 h, ↓ 1:20 h[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Orla Perć. Mapa 1:5000, Kraków: Wyd. Kartograficzne Polkart Anna Siwicka, 2005, ISBN 83-87873-42-X.
- ↑ Władysław Szafer, Tatrzański Park Narodowy, Zakład Ochrony Przyrody PAN, 1962.
- ↑ Tatry. Zakopane i okolice. Mapa w skali 1:27 000, Warszawa: ExpressMap Polska, 2005, ISBN 83-88112-35-X.