Krystyna Ceynowa
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
Krystyna Ceynowa (także Krystyna Cejnowa, Krystyna Halmann, ur. ok. 1785, zm. 1836) – ostatnia osoba na terenie dzisiejszej Polski (wówczas Królestwo Prus), która poniosła śmierć w wyniku oskarżenia o czary[1].
51-letnia Krystyna Ceynowa, samotna wdowa po rybaku[2] została oskarżona przez swoich sąsiadów z wsi Chałupy (noszącej wtedy nazwę Ceynowa) o „rzucenie uroku na Johanna Konkela, niechodzenie do kościoła oraz to, że na jej kominie siadały czarne wrony”[3]. Sprowadzony z Sopotu znachor podburzył tłum, który skazał kobietę na tzw. próbę wody[4], którą przeszła, po czym została zamordowana poprzez „zatłuczonie wiosłami”. Był to akt samosądu[3]. Sprawcy czynu zostali osądzeni przez władze pruskie i skazani na karę więzienia[1][3].
Na podstawie tej historii powstała legenda o czarownicy Ortyszy. Od jej imienia nazwano wydmę Ortus położoną 3 km od centrum Chałup[4].
Wydarzenie było opisane m.in. przez Stefana Żeromskiego w jego książce pt. „Wiatr od morza”[5]. W 2010 Anna Koprowska-Głowacka na podstawie tej historii napisała opowiadanie, które opublikowała w swojej pracy "Czarownice z Pomorza i Kujaw"[6].
Incydent został wykorzystany w polityce germanizacyjnej jako dowód na prymitywizm kaszubskich rybaków[7].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Źródła[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Krzysztof Jóźwiak, Procesy czarownic w Rzeczypospolitej Obojga Narodów [online], www.rp.pl, 15 października 2016 [dostęp 2020-09-01] (pol.).
- ↑ Ostatnie pławienie czarownicy [online], trojmiasto.pl, 18 stycznia 2010 [dostęp 2020-05-21] (pol.).
- ↑ a b c D. Łukasiewicz, Zło niechrześcijańskie i nieludzkie. Historia dzieciobójstwa i inne studia z dziejów codzienności, Wydawnictwo Naukowe Silva Rerum, ISBN 978-83-64447-02-0. Poznań 2014, s. 8.
- ↑ a b Franciszek Mamuszka, Ziemia Pucka, Warszawa, PTTK „Kraj”, 1989, ISBN 83-7005-170-7.
- ↑ Jak mieszkańcy Chałup pozbyli się czarownicy [online], Onet Podróże, 7 sierpnia 2020 [dostęp 2020-09-01] [zarchiwizowane z adresu 2020-08-10] (pol.).
- ↑ Anna Koprowska-Głowacka: Czarownice z Pomorza i Kujaw. Gdynia: Wydawnictwo Region, 2010, s. 134-137. ISBN 978-83-7591-168-8.
- ↑ Ostatnie pławienie czarownicy [online], trojmiasto.pl, 18 stycznia 2010 [dostęp 2020-09-01] (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Ronowska, Bożena Proces w Ceynowie według Himmlers Hexenkartothek