Maksymilian Żelkowski
Maksymilian Żelkowski herbu Dąbrowa (ur. 1805 w Wysoczki, w pow. sandomierskim, zm. 13 stycznia 1877 we Lwowie) – powstaniec listopadowy, agronom, profesor Akademii Rolniczej w Dublanach.
Studiował od 1824 na Wydziale Prawa i Administracji Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego[1]. Uczestnik powstania listopadowego, oficer armii Królestwa Polskiego[2]. Po upadku powstania wraz ze swoim pułkiem przekroczył granicę pruską. Internowany w Malborku. Wraz z innymi oficerami swego pułku przeniesiony w grudniu 1831 do Kostrzynia nad Odrą. Wypuszczeni na wolność w styczniu 1832 w kolumnie przemaszerowali przez Frankfurt nad Odrą a następnie przez Torgau nad Łabą, Lipsk, Erfurt, Eisenach, Frankfurt nad Menem, Wormację, Dürkheim, Kaiserslautern, Homburg, Saarbrücken, w Forbach przekroczyli granicę Francji i udali się przez Metz, Nancy, Dijon, Lyon do Awinionu[3]. Tu został zakwaterowany w pierwszym zakładzie (depôt) dla polskich wojskowych mieszczącym się w dawnym pałacu papieskim. Uczestniczył w zorganizowanym w jego ramach kursie kursie przygotowawczym z nauk ścisłych. Potem przebywał w zakładzie w miasteczku Lunel a następnie w Le Puy.
Ukończył założoną przez Karola X najstarszą francuską szkołą agronomiczną Akademię Rolniczą (l'Institution royale agronomique) w Grignion pod Paryżem, gdzie następnie był profesorem[4]. Prowadził w niej zajęcia z praktyki rolniczej i prawa wiejskiego[4]. W latach 1856-1872 profesor Wyższej Szkoły Rolniczejj w Dublanach, gdzie wykładał teorię i praktykę rolnictwa, a także arytmetykę i geometrię[5] oraz rachunkowość wiejską. Był także członkiem zarządu szkoły[6], w latach 1857-1858 pełnił funkcję dyrektora szkoły[5]. Członek korespondent Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego (1846-1872)[7].
Prace Maksymiliana Żelkowskiego
- Nowy ekonom wiejski czyli szkoła porządnego wykonywania głównych robót w roli, narzędziami zaprzęgowemi, udoskonalonemi lub dawnemi, z oszczędzeniem czasu i wydatku, Kraków 1854
- Wykład teoryi rolnictwa w Instytucie Agronomicznym w Dublanach miane przez profesora Maxymiliana Żelkowskiego, b. prof. Akad. Rol. w Grignion pod Paryżem, Lwów 1860 (Rękopis)[8]
- Pozostawił po sobie w rękopisie dziennik z lat 1831-1832[9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rafał Gerber, Studenci Uniwersytetu Warszawskiego 1808-1831. Słownik biograficzny, Warszawa 1977
- ↑ Józef Białynia-Chołodecki, Cmentarze Naszych Bohaterów z lat 1794-1864, Lwów 1928, s. 19
- ↑ Trasa przemarszu zrekonstruowana na podstawie dziennika Żelkowskiego.
- ↑ a b Barbara Konarska, Polskie drogi emigracyjne, Warszawa 1986, s. 123, 124, 194, 451
- ↑ a b Maria Radomska, Dublany w: Dzieje Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, wydanie II rozszerzone pod redakcją Andrzeja Koteckiego, Tadeusza Szulca, Jakuba Tyszkiewicza, Wrocław 2011, s. 12 online - wersja elektroniczna
- ↑ Kazimierz Rędziński, Dzieje Towarzystwa Bratniej Pomocy studentów Akademii Rolniczej w Dublanach (1856-1919), "Przegląd Nauk Stosowanych" Nr 6, 2015, s. 121 ISSN 2353-8899 Online wersja elektroniczna
- ↑ Provinzial-Handbuch der Königreich Galizien und Lodomerien für das Jahr 1850, s. 563; 1851, s.628; 1852, s. 613; 1853, s. 620; 1854, s. 636; Handbuch des Lemberger Sttathalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1855, s. 464; 1856, s. 209; 1857, s. 357; 1858, s. 251; 1859, s. 269; 1860, s. 271; 1861, s. 404; 1862, s. 415; 1863, s. 426; 1864, s. 435; 1865, s. 449; 1866, s. 464; Galizisches Provinzial-Hanbuch für das Jahr 1868, s. 811; 1869, s. 534; Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1870, s. 571; 1871, s. 505; 1872, s. 503;
- ↑ Rękopisy - Biblioteka Jagiellońska, wykaz poz. 1063, sygn. Rkp. 6709 II - online [11.5.2020]
- ↑ Żelkowski, Maksymilian [Dziennik z lat 1831-1832] Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu - Dolnośląska Biblioteka Cyfrowa - wersja elektroniczna