Przesuwka

Przesuwka, offset, ofsetka – środek stylistyczny polegający na wielokrotnym powtórzeniu (lub użyciu podobnego) członu wersu z częściowym przesunięciem pierwszego słowa na początku bądź na końcu linijki.

Rodzaje przesuwki

Ze względu na pozycję wewnątrz wersu:

• przesuwkę inicjującą – ze zmiennym słowem na początku wersu,
• przesuwkę finalizacyjną – ze zmiennym słowem na końcu wersu,

Ze względu na interpretację:

• przesuwkę niejednoznaczną – dopuszczającą wiele interpretacji ze względu na możliwość połączenia słów na wiele sposobów,
• przesuwkę jednoznaczną – bez powyższego dopuszczenia,

Literackie przykłady przesuwki

Przykładem literackim przesuwki jest Kawy pragnienie moje K.I. Gałczyńskiego:

Muszę sobie zrobić jakąś dobrą
Kawę muszę sobie zrobić jakąś
Dobrą muszę sobie zrobić kawę

Przyporządkowując litery do poszczególnych słów, można łatwiej zwizualizować utworzone przesunięcie:

ABCDE
FABCD
EABCDF

Powyższy przykład reprezentuje przesuwkę niejednoznaczną inicjującą. Przykładowo, wiersz możemy zinterpretować jako taki, który przedstawia kolejno zdania: "Muszę sobie zrobić jakąś dobrą kawę" i "muszę sobie zrobić...", bądź też "Muszę sobie zrobić" i "Jakąś dobrą kawę muszę sobie zrobić..."

Bibliografia

• Adam Kulawik: Poetyka. Wstęp do teorii dzieła literackiego. Kraków: Antykwa, 1994, s. 172, 200. ISBN 83-901380-2-6.
• Wiktor Jarosław Darasz, Mały przewodnik po wierszu polskim, Kraków 2003.