Ceramika „raku”
Ceramika raku (jap. 楽焼 raku-yaki) – unikalny rodzaj japońskiej ceramiki formowanej ręcznie i wypalanej w niskiej temperaturze, według techniki wypracowanej przez rodzinę Raku z Kioto (Kyōto) w ciągu 450 lat jej działalności[1][2].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Słynna wytwórnia ceramiki rodziny Raku od okresu Azuchi-Momoyama (1573–1615) wytwarza m.in. czarki (chawan) służące do ceremonii picia herbaty (chanoyu). W zależności od zastosowanego szkliwa są one głównie czarne lub czerwone. Mogą zawierać domieszki tlenków metali, co daje mieniące się efekty kolorystyczne[2][3].
Technika i filozofia tworzenia pierwszych wyrobów raku były wynikiem współpracy założyciela rodziny i mistrza ceremonii parzenia i picia herbaty, Sen no Rikyū (1522–1591), a tradycja trwa do dziś dzięki 16. już pokoleniu rodziny Raku. Miski te osiągają wysoką cenę i są poszukiwane w świecie ceremonii parzenia herbaty[3].
Naczynia wyjmuje się z pieca (temperatura 900–1150 °C) specjalnymi szczypcami. Następnie poddaje się je redukcji np. w wodzie, trocinach czy trawie, które pozostawiają ślady na naczyniach w postaci odcisków narzędzi, trawy, liści. Masy ceramiczne stosowane do raku są ogniotrwałe oraz zawierają montmorylonit.
Raku Museum[edytuj | edytuj kod]
Raku Museum (Raku Bijutsukan) znajduje się obok domu i warsztatu rodziny Raku w Kioto. Zostało otwarte w 1978 roku przez czternaste pokolenie i posiada kolekcję składającą się głównie z: ceramiki wykonanej przez kolejne głowy rodziny, związanych z nią dokumentów i przyborów do herbaty przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Muzeum jest w istocie podsumowaniem nieprzerwanej od ponad 450 lat tradycji rodziny Raku[4].
Naczynia raku-yaki pojawiły się dzięki Chōjirō, założycielowi rodziny, który wykonał miskę do herbaty w stylu wabi-chanoyu (japońska ceremonia picia herbaty), zapoczątkowanego przez mistrza Sen no Rikyū. W 2019 roku Kichizaemon Raku z piętnastego pokolenia ustąpił ze zwierzchnictwa rodziny na rzecz swojego starszego syna, Kichizaemona XVI[4].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Kōetsu Hon’ami (1558-1637), ceramika raku (ok. 1600) -
Stara sosna z motywem żurawia (ok. 1810-1838) -
Wypalanie (2018) -
Użycie końskiego włosia: wyjęcie z pieca w temperaturze 730 °C i umieszczenie włosia na garnku; żółtawy kolor pochodzi z rozpylania chlorku żelaza -
Alicja Buławka-Fankidejska, Naked, ceramika raku (2018)
_with_Crane_Design_LACMA_M.2007.7.2_(5_of_5).jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Kenkyusha's New Japanese-English Dictionary. Tokyo: Kenkyusha Limited, 1991, s. 1355. ISBN 4-7674-2015-6.
- ↑ a b 新明解国語辞典. Tokyo: Sanseido Co., Ltd., 2018, s. 1575. ISBN 978-4-385-13107-8.
- ↑ a b Japanese Pottery. japan-guide.com, 2023. [dostęp 2023-03-22]. (ang.).
- ↑ a b The Essence of the Raku ware: Tradition passed down over 450 years. Raku Museum. [dostęp 2023-03-23]. (ang.).