Róza Laborfalvi
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód |
aktorka teatralna |
Róza Laborfalvi (urodzona jako Judit Benke de Laborfalva; ur. 8 kwietnia 1817 roku w Miszkolcu, zm. 20 listopada 1886 roku w Budapeszcie) – węgierska aktorka, żona nowelisty i polityka Móra Jókaiego.
Urodziła się jako córka szlachcica, aktora i właściciela teatru Józsefa Benke. Jej ojciec był Szeklerem[1]. Zaczęła karierę w teatrze w Budzie w 1833 roku, od 1837 roku grała w Tetrze Narodowym w Peszcie.
15 marca 1848 roku podczas premiery spektaklu Bánk bán Józsefa Katony poznała męża Móra Jókaiego, którego poślubiła jeszcze w tym samym roku. Wywołało to niemały skandal wśród znajomych Jókaiego (m.in. Sándora Petőfiego), jako że miała już ona wówczas 12-letnią nieślubną córkę Rózę, której ojcem był aktor Márton Lendvay. Ucichł on jednak, gdy Laborfalvi uratowała życie męża podczas powstania węgierskiego. Co ciekawe, nieślubna córka Róza miała pozamałżeńską córkę Rózę młodszą, która wyszła za malarza Árpáda Fesztyego.
3 października 1857 roku uczestniczyła w otwarciu Teatru Narodowego w Miszkolcu, a jej mąż wygłosił wówczas uroczystą mowę. Ostatni raz pojawiła się na scenie w 1883 roku, podczas świętowania 50-lecia pracy artystycznej, m.in. również w swoim rodzinnym Miszkolcu[2].
Najważniejsze role
- Gertrudis (József Katona: Bánk bán);
- Volumina (William Szekspir: Koriolan);
- Mary, Queen of Scots (Fryderyk Schiller);
- Lady Macbeth (Makbet);
- Goneril (Król Lear);
- Orsina (Gotthold Ephraim Lessing: Emilia Galotti);
- Lady Milford (Schiller: Intryga i miłość).