Zamek w Koziegłowach

Ruiny zamku w Koziegłowach - miejsce po dawnym zamku w pobliżu miejscowości Koziegłowy znajduje się nad rzeczką Sarni Stok. Pierwszy zamek w miejscy wcześniejszej drewnianej fortyfikacji wzniósł pod koniec XIV wieku prawdopodobnie kasztelan sądecki - Krystyn I herbu Lis. Zamek pierwszy raz został wzmiankowany przez Jana Długosza w 1409 roku, gdy Krystyn otrzymał od króla Władysława Jagiełły oddział wojskowy do obrony często najeżdżanego pogranicza z księstwami śląskimi. W 1426 r. na zamku przebywał król Władysław Jagiełło. W latach 1452-1457 najeżdżany był przez Janka z Welczyna, książąt Przemka z Toszka, Janusza z Oświęcimia oraz grasantów Kawki i Świeborowskiego. Z 1470 r. pochodzi wzmianka o tym, że właścicielem zamku był Jan Koziegłowski, który w 1472 roku nakazał mieszczanom wykonywanie prac przy zamku ("W zimie obrąbywać będą lód w fosach i parkany przy zamku naprawiać, a jeśliby wypadło parkany stawiać, użyty będzie do tego celu cieśla, przez dziedzica płatny"). W 1519 roku okoliczne dobra wraz zamkiem zostały sprzedane biskupowi krakowskiemu Janowi Konarskiemu. Od tego czasu była to własność biskupów krakowskich. W 1548 r. biskup Samuel Maciejowski napisał "gdy zamek od wielu lat jest opuszczony, do którego obwarowania, ogradzania poddani nasi obowiązani byli, uwalniając ich przeto od takowych robocizn, stanowimy, żeby po groszu od łanu płacili, póki rzeczony zamek przez nas, lub przez naszych następców nie zostanie podźwignięty, co gdy nastąpi, powinni zamek umacniać stosownie do pierwotnego przywileju". W 1598 roku ponownie wzmiankowano o złym stanie zamku. W 1655 roku w ruinach zamku bronił się przez kilka dni przed Szwedami burgrabia i starosta Stanisław Kawecki. W 1865 r. władze rosyjskie nakazały rozebrać pozostałości zamku i wybudować z nich drogę do Gniazdowa.

W latach 1966-1968 prowadzono na zamku prace archeologiczne pod kierunkiem Włodzimierza Błaszczyka. Z zamku zachowały się jedynie resztki fundamentów i zarys fos.

Architektura:

Zamek zbudowany był na planie prostokąta o wymiarach 50x25 m. W obrębie murów znajdował się budynek mieszkalny. Od wschodu w murach obwodowych znajdowała się wieża bramna o wymiarach 9x9 m i grubości murów dochodzących aż do 2,4 m. Do bramy prowadziła długa na 125 metrów grobla. Przestrzeń pomiędzy murami była wybrukowana. Całość założenia otaczały dwie licowane kamieniem wapiennym linie wałów o wysokości 3 metrów i wypełniona wodą fosa. Podgrodzie zajmowało około 800 m2.

Źródła

• Antoniewicz Marceli "Zamki na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej - Geneza-Funkcje-Konteksty" PAN Oddział w Katowicach, Wydawnictwo Zumacher, Kielce 1998
• Horwat Jerzy "O Koziegłowach inaczej" [w:] Rocznik Muzeum w Gliwicach Tom VI, Gliwice 1992, ISSN 0860-0937
• Leszek Kajzer, S. Kołodziejski, J. Salm "Leksykon zamków w Polsce" Arkady 2004, ISBN 83-213-4158-6

Linki zewnętrzne

• Zamek w Koziegłowach na stronie zamki.res.pl