Zamek w Gostyninie

Zamek w Gostyninie

nr rej. 419/62
Po lewej budynek z 2009 r., po prawej kościół neogotycki
Państwo	Polska
Miejscowość	Gostynin
Adres	ul. Zamkowa
Styl architektoniczny	neogotyk (kościół), pseudogotyk
Ukończenie budowy	2009
Zniszczono	koniec XVIII w.
Położenie na mapie Gostynina Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie Polski Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie powiatu gostynińskiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building}

{{Budynek infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | alt zdjęcia = | nazwa oryginalna = | plan budynku = | współrzędne = Nieznane pola: "sekundE", "sekundN", "minutE", "minutN", "stopniN" oraz "stopniE".

Zespół budynków wzniesionych w miejscu nieistniejące Zamku w Gostyninie jest położony na wzgórzu nad Skrwą Lewą, przy ulicy Zamkowej.

Historia

Zamek w Gostyninie powstał w drugiej połowie XIV wieku na skraju nadrzecznego stromego cypla, na zachód od dzisiejszego miasta. Jako fundator wymieniany jest książę mazowiecki Siemowit III lub Siemowit IV.

Pierwotnie w miejscu zamku istniała wieża pełniąca funkcję obronną i mieszkalną. Na przełomie XIV i XV wieku wieżę rozebrano i przystąpiono do budowy muru na planie prostokąta 37 x 38 m, do którego w narożniku od wschodu przyległa czworokątna wieża o boku 7 metrów. Powstały w ten sposób dziedziniec wypełniała zabudowa drewniana. Na północ od zamku znajdowało się otoczone wałem podzamcze. W połowie XV wzdłuż całego muru północnego wzniesiono murowany budynek mieszkalny oraz w kurtynie wschodniej wybito nową bramę z niewysoką wieżą, a także zbudowano przedbramie i most zwodzony.

W 1462 roku Gostynin został wcielony przez Kazimierza Jagiellończyka do Korony Polskiej, a zamek stał się siedzibą starosty królewskiego. Kolejna rozbudowa miała miejsce na początku XVI wieku, a jej inicjatorem był starosta gostyniński Krzysztof Szydłowiecki. Zbudowany został nowy budynek wzdłuż południowego muru oraz rozbudowano budynek bramny. W 1611 roku na zamku osadzono będącego w polskiej niewoli cara rosyjskiego Wasyla Szujskiego, który zmarł na nim rok później.

Zamek został zniszczony w latach 1655-1660 podczas najazdu szwedzkiego, a później w okresie tzw. wojny północnej na początku XVIII wieku. Zdewastowany obiekt mimo odbudowy nie odzyskał swojej świetności. Na początku XIX wieku zamek w większości rozebrano. Po Rozbiorach car Aleksander I, w 1822 roku przekazał ruiny zamku, gostynińskiej gminie ewangelickiej z przeznaczeniem na zbór ewangelicki. Projekt architektoniczny opracował znany architekt Hilary Szpilowski, a budowla w stylu neogotyckim została wzniesiona w latach 1822-1825 przy wykorzystaniu wieży dawnego zamku książęcego, która została wtopiona w jego mury. Zbór służył ewangelikom do 1945 roku.

Budowa nowego budynku w miejscu zamku, 2005 rok

Po zakończeniu II wojny światowej zbór przejęła parafia rzymskokatolicka, która użytkowała go do 1978 roku. Opuszczone wzgórze zamkowe przejęły Zakłady Sprzętu Oświetleniowego “POLAM”, z zamiarem utworzenia zakładowego domu kultury. Plany te nie zostały zrealizowane i w 1995 roku obiekt nieodpłatnie przejęło miasto. Dzięki staraniom władz Gostynina na terenie dawnego zamku i obok kościoła zawierającego w swoich murach fragmenty dawnej warowni, zbudowano w 2009 roku nowy obiekt stylizowany na zamek.

Bibliografia

• Polska: mapa zamków - Warszawa Wrocław: Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych im. Eugeniusza Romera, 1995

Linki zewnętrzne

• Wirtualny spacer po zamku w Gostyninie
• Historia zamku - galeria zdjęć