Stożeczek
_(page_22_crop).jpg)
Stożeczek[1], kolulus[1] (łac. colulus, l. mn. coluli, także hypopygium) – element narządów przędnych niektórych pająków.
Struktura ta ma postać wzgórka[2], guzka, stożkowatego wyrostka[3] czy też smukłej przydatki[4]. Położona jest na analnym końcu opistosomy (odwłoka)[4][2][3], obok kądziołków przędnych[4], mniej więcej w miejscu, w którym u innych gatunków występować może siteczko przędne[3].
Według Menge (1843) narząd ten może być szczątkowym siteczkiem przędnym[5][3]. Z kolei Bertkau (1872) zauważył, że stanowi on jedynie proste uwypuklenie oskórka odpowiadające obszarowi między siteczkiem a przetchlinką[6][3]. U rodzaju Loxosceles colulus leży między przednimi kądziołkami, wierzchołkiem skierowany jest brzuszno-ogonowo, a jego powierzchnię pokrywają włoski takie jak na reszcie opistosomy. Jego oskórek jest cieńszy niż w innych miejscach opistosmy, podskórek grubszy, a pod nim znajduje się łukowata jama hemocelu. Według Montogemerego sugerować to może funkcję oddechową narządu. U innych taksonów budowa coluli może być odmienna. U Peucetia i Latrodectus jest tam dłuższa niż szersza płytka, u Tegenaria derhamii i Hahnia bimaculata płytka szersza niż dłuższa, a u Agelena naevia para małych płytek[3].
U rodzaju Trochosa, według Jaworowskiego (1895), colulus rozwija się z woreczkowatych endopoditów odnóży odwłokowych czwartego segmentu opistosomy[7][3]. Badania Montogemerego (1909) nad Loxosceles wykazały, że u rodzaju tego struktura ta jest od początku nieparzysta i rozwija się z pogrubienia pomiędzy odnóżami czwartego segmentu opistosomy, z których tworzą się przednie kądziołki[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Czesław Jura: Bezkręgowce: podstawy morfologii funkcjonalnej, systematyki i filogenezy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 508.
- ↑ a b Zoologia: Stawonogi. T. 2, cz. 1. Szczękoczułkopodobne, skorupiaki. Czesław Błaszak (red. nauk.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011, s. 349. ISBN 978-83-01-16568-0.
- ↑ a b c d e f g h Thomas H. Montgomery, Jr.. On the Spinnerets, Cribellum, Colulus, Tracheæ and Lung Books of Araneads. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 61, s. 299-320, 1909. Academy of Natural Sciences.
- ↑ a b c Armand R. Maggenti, Scott Lyell Gardner: Online Dictionary of Invertebrate Zoology. 2005, s. 222-223.
- ↑ A. Menge. Ueber die Lebensweise der Arachniden. „Neueste Schr. Naturf. Ges. Danzig”. 4, 1843.
- ↑ P. Bertkau. Ueber die Respirationsorgane der Araneen. „Arch. Naturgesch.”. 38, 1872.
- ↑ A. Jaworowski. Die Entwickelung des Spinnapparates bei Trochosa singoriensis Laxm.. „Jena. Zeit.”. 30, 1895.