Symboliczna mogiła bojowników o wolność Ukrainy w Tłusteńkiem
 Symboliczna mogiła bojowników o wolność Ukrainy w Tłusteńkiem | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Miejscowość | |
| Projektant | |
| Data odsłonięcia |
20 czerwca 1921 |
Położenie na mapie obwodu tarnopolskiego  | |
Położenie na mapie Ukrainy  | |
| 49°01′50,1″N 26°03′20,8″E/49,030583 26,055778 | |
Symboliczna mogiła bojowników o wolność Ukrainy w Tłusteńkiem – symboliczny grobowiec, znajdujący się we wsi Tłusteńkie w Ukrainie, pierwszy w Galicji pomnik ukraińskich Strzelców Siczowych i żołnierzy Ukraińskiej Armii Halickiej[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1920 ksiądz Iwan Bławacki wraz z osobami o podobnych poglądach zainicjował budowę symbolicznej mogiły upamiętniającej Ukraińców poległych w I wojnie światowej i w walkach późniejszych[2][3]. Zaangażowana w budowę ludność usypała ziemny kurhan wysokości 8 m, na którego szczycie stanął krzyż o wysokości 10 metrów, wykonany wg pomysłu kowala Mychajły Prokopowycza i jego synów Iwana i Mariana z żelaznych płotów, którymi wyłożone były okopy pozostałe po wojnie. Wykonano także marmurową tablicę ze słowami: Борітеся, поборете, вам Бог помагає („Walczcie, zwyciężajcie, Bóg wam pomaga”), ale polskie władze nie pozwoliły zamontować jej na grobowcu. W efekcie tego, ludzie potajemnie umieścili tę tablicę, zakopując ją w ziemi kurhanu. 20 czerwca 1921 roku grobowiec został poświęcony przez 17 księży, którzy przybyli z trzech powiatów, w tym ze Lwowa[2][3].
Corocznie, w czasie Zielonych Świąt, pomnik stawał się centrum patriotycznych manifestacji ludności ukraińskiej okolicznych wsi. Tradycją stało się też przejście uroczystą procesją ze sztandarami z cerkwi pw. Najświętszej Trójcy w Tłusteńkiem do mogiły, która była udekorowana wieńcami[2][3].
Po zajęciu tych terenów przez ZSRR, w Zielone Święta 1940 roku po raz pierwszy od powstania grobowca księża nie wzięli udziału w procesji, z powodu zakazu wydanego przez władze bolszewickie. Mimo to ludzie wyszli z cerkwi i bez sztandarów udali się do grobu. Tam stali i śpiewali pieśń „Bóg jest wielki”. Z Probizhny natychmiast przyjechał oddział NKWD i szukał organizatorów tego wydarzenia, ale bezskutecznie. W tym samym roku Sowieci częściowo zniszczyli pomnik[2][3].
W 1989 roku, pomnik został całkowicie zniszczony. Wkrótce po odzyskaniu niepodległości przez Ukrainę, na wniosek lokalnej społeczności wiejskiej mogiła została odbudowana w prawie tym samym miejscu i poświęcona 4 września 1990 r.[4] 15 sierpnia 2021 roku obchodzono jej 100-lecie[5][6].
-
Mogiła w dniu uroczystości -
Pochód młodzieży -
Nabożeństwo -
Nabożeństwo -
Nabożeństwo -
Tablica pamiątkowa zainstalowana na mogiły z okazji jej 100-lecia
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Про найдавніший в Галичині пам'ятник «Полеглим Героям», TeNews, 16.06.2022.
- ↑ a b c d В. Попель, С. Ф, К. Р, Товстеньке, Чортківська округа. Історично-мемуарний збірник, ред. колегія О. Соневицької та інші, Париж – Сидней – Торонто: НТШ, Український архів, 1974, Т. XXVII, s. 465–466, 469–470.
- ↑ a b c d О. Блавацька, Історія могили в Товстенькім, Чортківська округа. Історично-мемуарний збірник, ред. колегія О. Соневицької та інші, Париж – Сидней – Торонто: НТШ, Український архів, 1974, Т. XXVII, s. 470–472.
- ↑ Максим Огородник, Унікальній могилі в Товстенькому, що на Чортківщині, – 100 літ, Чортків.City, 04.08.2021.
- ↑ Вікопомні символи села Товстенького, Вільне життя плюс, 25.08.2021, № 66, s. 3 (Наші святині).
- ↑ Максим Огородник, Столітній ювілей унікальної могили відзначили на Чортківщині, Чортків.City, 15.08.2021.