Teoria zabawy według Piageta

Teoria zabawy według Piageta – teoria z zakresu psychologii rozwojowej, opracowana przez Jeana Piageta, oparta na założeniu, że rozwój zabawy ściśle łączy się z rozwojem inteligencji dziecka. Teoria mówi, iż można w pewnym stopniu dokonać oceny poziomu rozwoju dziecka obserwując jego zabawę.

Piaget uważa zabawę za odzwierciedlenie procesu nazywanego w psychologii asymilacja. Oznacza to, że dziecko stara się wykorzystać zdobytą wcześniej wiedzę i umiejętności w momencie zetknięcia z nowym zjawiskiem, zbliżonym do wcześniejszych doświadczeń.

Fazy aktywności zabawowej

Piaget wyróżnia trzy podstawowe fazy aktywności zabawowej:

Zabawa doskonaląca

Występuje u dziecka od urodzenia do końca drugiego roku życia. Jest właściwa sensoryczno-motorycznemu poziomowi rozwoju inteligencji.

Zabawa doskonaląca polega na ćwiczeniu i kontroli wykonywania ruchów oraz na badaniu przedmiotów dotykiem oraz wzrokiem. Działania dziecka uznawane za zabawę w tym okresie polegają na powtarzaniu pewnych ruchów, w trakcie których dziecko poznaje rzeczywistość. Czynności te czynione są przez dziecko w celu ukazania rozwoju sprawności i zaangażowania w praktykowaną czynność.

Zabawa symboliczna

Występuje u dziecka pomiędzy drugim a siódmym rokiem życia. Jest właściwa przedoperacyjnemu poziomowi rozwoju inteligencji.

Ten rodzaj zabawy charakteryzuje wykorzystywanie przez dziecko w trakcie zabawy różnych przedmiotów, niezgodnie z ich pierwotną funkcją, nadawanie im odmiennych ról. Powiązane jest to ściśle z fantazją dziecka, które wykorzystuje jakiś przedmiot jako symbol innego.

Dla przykładu:

• patyk może stać się różdżką;
• krzesełko może stać się tronem;
• koc może stać się piękną suknią itp.

Zabawa w role

Występuje u dziecka od 7. roku życia. Jest właściwa operacyjnemu poziomowi rozwoju inteligencji.

W trakcie zabawy dziecko zaczyna stosować różne reguły i procedury, co wiąże się bezpośrednio z faktem, że w tym okresie rozwoju procesy myślowe dziecka intensywnie się rozwijają.

Bibliografia

• Ann Birch, Tony Malim: Psychologia rozwojowa w zarysie. Od niemowlęctwa do dorosłości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004, 30-32.
• Ann Birch: Psychologia rozwojowa w zarysie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, 64-65.