Torpeda wz. AB

Torpeda wz. AB

Państwo	Polska
Producent	Whitehead, (Weymouth}
Platforma przenoszenia	okręty podwodne, nawodne
Dane techniczne
Długość	7,2 metra
Średnica	533 mm
Masa	1630 kg
Zasięg	3000 metrów / 47 węzłów
Masa głowicy	300 kg

Torpeda wz. AB – opracowana w Wielkiej Brytanii, produkowana następnie dla polskiej Marynarki Wojennej parogazowa torpeda ciężka kalibru 533 mm, przeznaczona do użycia z wyrzutni polskich okrętów podwodnych typu Orzeł oraz niszczycieli typu Grom. Torpedy te wyposażone były w ładunek wybuchowy o masie 300 kilogramów z zapalnikiem kontaktowym, długość pocisku wynosiła 7,2 metra, zaś jej zasięg przy prędkości 47 węzłów wynosił 3000 metrów.

Decyzję o rozpoczęciu procedury pozyskania nowych torped kalibru 533 mm podjęto na przełomie 1934 i 1935 roku, w związku z zamiarem nabycia dwóch niszczycieli i okrętów podwodnych. Do wybranych firm wysłano ofertę zakupu 54 torped kalibru 533 mm oraz 30 torped kalibru 450 mm. Kierownictwo Marynarki Wojennej zainteresowane było dalszą współpracą z francuskim przedsiębiorstwem Société des Torpilles de Saint Tropez, jednak z uwagi na lepsze parametry techniczne i niższą cenę, wybrano torpedy brytyjskie. Pierwszą umowę o numerze 839/34 na dostawę 66 torped podpisano 27 marca 1935 roku z The Whitehead Torpedo Company Ltd. w Weymouth, przy cenie jednostkowej 2170 funtów, z terminem dostawy 1 maja 1938 roku. W odpowiedzi na zapytanie ze strony polskiej, brytyjskie przedsiębiorstwo przedstawiło ofertę sprzedaży torped według przedstawionych marynarce projektów 10856B, 10858D oraz 10886E – nie zachowały się jednak do dziś dokumenty pozwalające na stwierdzenie który z tych projektów został wybrany przez polską flotę. W polskiej marynarce nowym torpedom nadano oznaczenie „wzór AB”. Zamówienie 66 pocisków oznaczało, że nie pokrywało ono pełnej jednostki ognia każdego okrętu dla którego były przeznaczone (6 torped w wyrzutniach i 7 torped zapasu dla niszczycieli oraz 20 torped dla okrętów podwodnych i 24 torpedy zapasu), co oznaczało, że we wrześniu 1939 roku brytyjskie torpedy w posiadaniu Marynarki Wojennej stanowiły 58% etatu.

Wynikające z zachowanych dokumentów parametry techniczne torped wzoru AB, nie odpowiadają specyfikacji technicznej żadnej ze znanych torped brytyjskich tego czasu, toteż nie jest dziś jasne czy brytyjski zakład przedstawił stronie polskiej gotowe projekty torped które nie miały swojego odpowiednika w marynarce brytyjskiej, czy też projekty te zostały opracowane specjalnie dla polskiej marynarki.

	wzór AB	Mark VIII	Mark IX
Kaliber	533 mm	533 mm	533 mm
Rok	1938	1927	1930
Długość	720 cm	657 cm	727 cm
Waga	1630 kg	1566 kg	1693 kg
Ładunek głowicy	300 kg	340 kg	340 kg
Prędkość / Zasięg	47 w. / 3 km 43 w. / 5 km 40 w. / 6 km 33 w. / 10 km	40 w. / 4,5 km	36 w. / 9,6 km 30 w. / 12,3 km

Bibliografia

• Andrzej S. Bartelski, Dariusz Rusiecki. Torpedy Polskiej Marynarki Wojennej 1924–1939, Część 1. „Morza i Okręty”. Vol. II, 6 (15) (6/2016), s. 37-46. Zbiam. ISSN 2450-2499. 
• Roger Branfill-Cook: Torpedo: The Complete History of the World’s Most Revolutionary Naval Weapon. Seaforth Publishing, 27 sierpnia 2014, s. 239. ISBN 978-1-84832-215-8. (ang.).
• Torpedoes of the United Kingdom/Britain World War II. navweapon. [dostęp 2018-09-11]. (ang.).