Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rysunek poglądowy dla twierdzenia Stewarta
Twierdzenie Stewarta – twierdzenie planimetrii wykorzystywane do obliczania długości czewian . Zostało udowodnione i opublikowane przez szkockiego matematyka Matthew Stewarta w 1746 roku.
Niech
a
,
{\displaystyle a,}
b
,
{\displaystyle b,}
i
c
{\displaystyle c}
będą długościami boków trójkąta. Niech
d
{\displaystyle d}
będzie długością odcinka łączącego pewien punkt leżący na boku długości
a
{\displaystyle a}
z wierzchołkiem naprzeciw tego boku (odcinek taki nazywamy czewianą ). Jeżeli poprowadzony odcinek dzieli bok długości
a
{\displaystyle a}
na odcinki o długościach
m
{\displaystyle m}
i
n
{\displaystyle n}
sąsiadujące odpowiednio z bokami
c
{\displaystyle c}
i
b
{\displaystyle b}
, to:
b
2
m
+
c
2
n
=
a
(
d
2
+
m
n
)
.
{\displaystyle b^{2}m+c^{2}n=a(d^{2}+mn).}
[1]
Niech
θ
{\displaystyle \theta }
będzie kątem między
m
{\displaystyle m}
i
d
,
{\displaystyle d,}
zaś
θ
′
{\displaystyle \theta '}
kątem między
n
{\displaystyle n}
i
d
.
{\displaystyle d.}
Stosując twierdzenie cosinusów dla kątów
θ
{\displaystyle \theta }
oraz
θ
′
{\displaystyle \theta '}
, otrzymujemy równości
c
2
=
m
2
+
d
2
−
2
d
m
cos
θ
,
{\displaystyle c^{2}=m^{2}+d^{2}-2dm\cos \theta ,}
(1)
b
2
=
n
2
+
d
2
−
2
d
n
cos
θ
′
.
{\displaystyle b^{2}=n^{2}+d^{2}-2dn\cos \theta '.}
(2)
Ponieważ kąty
θ
{\displaystyle \theta }
i
θ
′
{\displaystyle \theta '}
są przyległe , zachodzi równość
cos
θ
′
=
−
cos
θ
,
{\displaystyle \cos \theta '=-\cos \theta ,}
czyli
b
2
=
n
2
+
d
2
+
2
d
n
cos
θ
{\displaystyle b^{2}=n^{2}+d^{2}+2dn\cos \theta }
(3)
Mnożąc równanie (1) przez
n
,
{\displaystyle n,}
a równanie (3) przez
m
{\displaystyle m}
i dodając je stronami, otrzymujemy
b
2
m
+
c
2
n
=
n
m
2
+
n
2
m
+
(
m
+
n
)
d
2
=
(
m
+
n
)
(
m
n
+
d
2
)
=
a
(
m
n
+
d
2
)
.
{\displaystyle {\begin{aligned}b^{2}m+c^{2}n&=nm^{2}+n^{2}m+(m+n)d^{2}\\&=(m+n)(mn+d^{2})\\&=a(mn+d^{2}).\end{aligned}}}
↑ S.I. S.I. Zetel S.I. S.I. , Geometria trójkąta , Wydawnictwo Aksjomat Toruń, 2020, s. 31, ISBN 978-83-64660-96-2 (pol. ) .