Warstwa czynna wieloletniej zmarzliny

Warstwa czynna (aktywna - active layer) – głębokość sezonowego odmarzania przypowierzchniowej warstwy gruntu na obszarach, na których obserwujemy występowanie wieloletniej zmarzliny. Stwierdzono, iż zróżnicowanie miąższości czynnej warstwy zmarzliny w dużym stopniu jest spowodowane czynnikami lokalnymi takimi jak szata roślinna, stopień mobilności i rodzaj wód oraz ekspozycja powierzchni stokowej.

Kierunki badań

W badaniach sezonowego odmarzania (przemarzania) wyróżnia się trzy kierunki badawcze:

1. geologiczno-geograficzny, stawiający sobie za cel określenie przestrzennej zmienności zjawiska w zależności od wybranych elementów (lub całych kompleksów) środowiska. W kierunku geologiczno-geograficznym operuje się wartościami odmarzniętej warstwy w centymetrach. Badania te mają charakter ilościowy i dają opis wpływu wybranych elementów środowiska na przebieg procesu;
2. 
geofizyczny, rozpatrujący zagadnienie sezonowego odmarzania z fizycznego punktu widzenia, tj. bilansu cieplnego; badania tego typu zmierzają w kierunku opracowania formuł matematyczno-fizycznych zjawiska;
3. 
techniczny, uwzględniający wpływ sezonowego przemarzania i odmarzania gruntu na działalność gospodarczą człowieka; dąży się do opracowania takich rozwiązań technicznych budowli, które nie doprowadziłyby do naruszenia naturalnej równowagi środowiska.

Metodyka badań

Główną metodą wykorzystywaną do prowadzenia tego typu badań jest okresowe (sezonowe bądź miesięczne), sondowanie miąższości warstwy czynnej permafrostu na wybranych stanowiskach. Każda z wartości uwzględnionych w analizie zawiera następujące informacje: data, miejsce wykonania sondowania (położenie, sytuacja geomorfologiczna), temperatura gruntu, opis odmarzniętego gruntu i stan jego powierzchni.

Bibliografia

• Jahn A. 1970. Zagadnienia strefy peryglacjalnej, PWN Warszawa.
• Obszczeje mierzłotowiedienije (geokriołogija), 1978, red. W. A. Kudrijawcew, Izdat. Mosk. Uniw., Moskwa.
• Repelewska-Pękalowa J., Gluza A. F., Dąbrowski К., 1987 — Termika tundry i dynamika czynnej warstwy zmarzliny na przedpolu lodowców Scotta i Renarda (rejon Bellsundu, Zachodni Spitsbergen). XIV Sympozjum Polarne, Lublin.