Wojska Federacji Rosyjskiej w obwodzie królewieckim
Wojska Federacji Rosyjskiej w obwodzie królewieckim – związki operacyjne, taktyczne, oddziały i sprzęt bojowy Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej rozmieszczony w obwodzie królewieckim.
Struktura i zadania[edytuj | edytuj kod]
Do roku 1991, czyli do czasu rozpadu Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, na terenie obwodu królewieckiego stacjonowały jednostki Bałtyckiego Okręgu Wojskowego[1]. Były to między innymi następujące jednostki komponentu lądowego: 1. i 40 Dywizja Pancerna, 1. i 26 Dywizja Zmotoryzowana, 152 Brygada Rakietowa, 244 Brygada Artylerii, 183. i 259 Brygada Rakiet Przeciwlotniczych, 689 pułk artylerii rakietowej, 710 pułk artylerii, 993 pułk artylerii przeciwpancernej, 288. i 489 pułk śmigłowców, 40 pułk bezpilotowych aparatów latających, 87 mieszana eskadra lotnicza, a także brygada powietrznodesantowa. Jednostki lotnicze to: 689 pułk lotnictwa myśliwskiego, 4 pułk lotnictwa bombowego, 43 Brygada Rakiet Przeciwlotniczych. W skład Floty Bałtyckiej wchodziły wówczas 232 okręty różnych klas i typów oraz następujące jednostki lotnictwa morskiego: 846 pułk lotnictwa szturmowego, 15 pułk lotnictwa rozpoznawczego, 751 mieszany pułk lotniczy oraz 49 i 145 mieszana eskadra lotnicza[2].
Stan osobowy jednostek stacjonujących w obwodzie wynosił: w 1991 – 69 000, w 1992 – około 295 200. Po 1993 liczbę żołnierzy systematycznie redukowano. Część demobilizowano, a część przebazowano w głąb Rosji. W 1998 roku w eksklawie stacjonowało już tylko około 60 000 żołnierzy[3]. Kolejne redukcje sprawiły, że liczebność wojsk zmalała w roku 2000 do 25 000 żołnierzy[3].
Sytuacja geopolityczna w rejonie wymusiła przyjęcie na teren enklawy wojsk wycofywanych z krajów nadbałtyckich, a tym samym reorganizację struktur wojskowych. Bałtycki Okręg Wojskowy przemianowano na Północno-Zachodnią Grupę Wojsk, a 1 stycznia 1995 roku utworzono na jej bazie Kaliningradzki Rejon Specjalny.
Kolejnym etapem reorganizacji było utworzenie w 1997 Zgrupowania Sił Lądowych Wojsk Brzegowych Floty Bałtyckiej, które podporządkowano dowódcy Floty. W strukturach Floty Bałtyckiej utworzono także zintegrowany system obrony powietrznej[1].
Na bazie Floty Bałtyckiej utworzono unikatową strukturę wojskową, w skład której wchodziły zarówno siły morskie, jak też wojska lądowej obrony wybrzeża, oraz siły i środki obrony powietrznej. Dowódca Floty był jednocześnie komendantem Kaliningradzkiego Specjalnego Rejonu Obronnego[4].
W 2005 roku w obwodzie królewieckim stacjonowała większość sił Floty Bałtyckiej. W skład jej komponentu morskiego wchodziły: 128 Brygada Okrętów Nawodnych, 36 Brygada Kutrów Rakietowych, 71 Brygada Okrętów Desantowych i 64 Brygada Okrętów Ochrony Rejonu Wodnego. Siły obrony wybrzeża składały się z: 336 Brygady Piechoty Morskiej, 7., 18. i 79 Brygady Zmotoryzowanej, 275 pułku zmotoryzowanego, 152 Brygady Rakietowej, 244 Brygady Artylerii i 25 brzegowego pułku rakietowego. Lotnictwo reprezentowane było przez: 4 pułk lotnictwa bombowego, 689 pułku lotnictwa myśliwskiego, 263 mieszanego pułku lotniczego, 125 pułku śmigłowców oraz 396 eskadry śmigłowców ZOP. W skład obrony powietrznej wchodziły 43. i 183 Brygada Rakiet Przeciwlotniczych[5].
W 2010 nastąpiły zmiany w systemie dowodzenia Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej. Kaliningradzki Specjalny Rejon Obronny podporządkowano dowództwu nowo powstałego Zachodniego Okręgu Wojskowego. Na terenie enklawy rozformowano bazy sprzętu i uzbrojenia pozostawiając jedynie 2574 i 2676 Bazę Uzbrojenia i Zapasów Wojennych oraz 42 Arsenał GRAU. Z terytorium obwodu wycofano nadwyżki uzbrojenia i wyposażenia[6]. Szacuje się, że w 2012 liczebność jednostek stacjonujących w obwodzie mieściła się w przedziale 18–25 000[7].
W 2018 w skład Floty Bałtyckiej wchodziły następujące siły morskie: 128 Brygada Okrętów Nawodnych, 71 Brygada Okrętów Desantowych, 36 Brygada Kutrów Rakietowych, 64 Brygada Okrętów Ochrony Rejonu Wodnego z jednostkami pomocniczymi, dwie bazy wojenne w Bałtyjsku i Królewcu, kilka punktów bazowania z jednostkami pomocniczymi oraz brzegowe jednostki zabezpieczenia. W skład komponentu lądowego i powietrznego FB wchodzą: 336 Brygada Piechoty Morskiej, 313 Oddział Specjalnego Przeznaczenia, 4 pułk lotnictwa szturmowego, 689 pułk lotnictwa myśliwskiego, 398 eskadra lotnictwa transportowego, 125 eskadra śmigłowców i 396 eskadra śmigłowców ZOP[8].
Większość jednostek wojsk lądowych podlega bezpośrednio Dowództwu Zachodniego Okręgu Wojskowego. Są to między innymi: 79 Brygada Zmotoryzowana, 7 pułk piechoty zmotoryzowanej, 152 Brygada Rakietowa, 244 Brygada Artylerii, 25 brzegowy pułk rakietowy, pododdziały specnazu, 3 Brygada Sił Powietrzno-Kosmicznych[a], 73 batalion pontonowo-mostowy, 841 Centrum Walki Radioelektronicznej, 302 pułk walki radioelektronicznej, 142 batalion walki radioelektronicznej, 37 batalion inżynieryjno-saperski, 148 batalion remontowy i 1488 batalion samochodowy[9]. Na podstawie analizy prowadzonych ćwiczeń oceniano, że liczebności wojsk w 2018 zawiera sie w przedziale 15 000 –20 000 żołnierzy[7].
Jednostki wojskowe w obwodzie królewieckim[edytuj | edytuj kod]
Autorzy, wydanego przez Ośrodek Studiów Wschodnich w grudniu 2016 raportu: Obwód kaliningradzki 2016; społeczeństwo, gospodarka, armia, tak ocenili siły i środki wojsk Federacji Rosyjskiej w Obwodzie[10]:
Jednostki centralnego podporządkowania[11] | ||
---|---|---|
1407 Centralna Baza Uzbrojenia Artylerii | Królewiec | |
Jednostki podporządkowane bezpośrednio dowództwu Zachodniego Okręgu Wojskowego | ||
Dowództwo Zachodniego OW | 82 Brygada Radiotechniczna | Primorsk |
841 Centrum Walki Radioelektronicznej | Jantarny | |
Siły Powietrzno-Kosmiczne | ||
? węzeł radiotechniczny | stacja radiotechniczna Woroneż DM | Pioniersk |
26 punkt pomiarowy | stacja kwantowo optyczna Sażeń-TM | |
system dowódczo-pomiarowy Fazan | ||
Flota Bałtycka[12] | ||
Komponent morski | 128 Brygada Okrętów Nawodnych | Bałtyjsk |
71 Brygada Okrętów Desantowych | Bałtyjsk | |
64 Brygada Ochrony Rejonu Wodnego | Bałtyjsk | |
323 dywizjon trałowców | ||
Oddział SpecNaz[b][c] | Parusnoje | |
36 Brygada Okrętów Rakietowych | Bałtyjsk | |
342 Oddział Awaryjno-Ratowniczy | Bałtyjsk | |
72 dywizjon okrętów rozpoznawczych | Bałtyjsk | |
603 dywizjon okrętów hydrograficznych | Bałtyjsk | |
51 Rejon Służby Hydrograficznej | Bałtyjsk | |
Grupa Jednostek Zabezpieczenia | Bałtyjsk | |
Komponent lądowy[15] | 336 Brygada Piechoty Morskiej | Bałtyjsk |
561 morski pułk rozpoznawczy | Parusnoje | |
25 pułk rakietowy Obrony Wybrzeża | Donskoje | |
Komponent powietrzny | eskadra śmigłowców ZOP 72 Bazy Lotniczej | Donskoje |
34 Mieszana Dywizja Lotnicza | 4 mieszany pułk lotniczy | Czerniachowsk |
689 pułk lotnictwa myśliwskiego | Czkałowsk | |
396 mieszany pułk śmigłowców | Donskoje | |
Zgrupowanie Wojsk Lądowych podległe dowództwu Floty Bałtyckiej[16] | ||
11 Korpus Armijny | 7 pułk zmechanizowany | Królewiec |
79 Brygada Zmechanizowana (18 DZ) | Gusiew | |
244 Brygada Artylerii | Królewiec | |
152 Brygada Rakietowa[d] | Czerniachowsk | |
22 pułk rakietowy Obrony Powietrznej[e] | Królewiec | |
46 batalion rozpoznawczy | Gusiew | |
40 batalion dowodzenia | Gusiew | |
Jednostki Wojsk Lądowych w bezpośrednim podporządkowaniu dowództwa Floty Bałtyckiej[18] | ||
Dowództwo Floty | 69 pułk inżynieryjny | Gwardiejsk |
254 batalion radiotechniczny SpecNaz | Gwardiejsk | |
134 batalion łączności | Królewiec | |
135 batalion łączności | Królewiec | |
2574 Baza Uzbrojenia i Amunicji | Prochładnoje | |
148 batalion remontowo-budowlany | Królewiec | |
Zgrupowanie Sił Powietrzno-Kosmicznych podległe dowództwu Floty Bałtyckiej[19] | ||
44 Dywizja Obrony Powietrznej
Królewiec |
183 pułk rakietowy Obrony Powietrznej | Gwardiejsk |
1545 pułk rakietowy Obrony Powietrznej | Znamiensk | |
81 pułk radiotechniczny | Pieriesławskoje | |
Jednostki w bezpośrednim podporządkowaniu dowództwa Floty Bałtyckiej[19] | ||
72 Baza Lotnicza | eskadra szturmowa 72 Bazy Lotniczej | Czerniachowsk |
eskadra transportowa 72 Bazy Lotniczej | Chrabrowo | |
81 batalion łączności i zabezpieczenia radiotechnicznego | Primorsk/ Łunino | |
82 batalion łączności i zabezpieczenia radiotechnicznego | Królewiec |
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ 3 Brygada Sił Powietrzno-Kosmicznych z Kaliningradu w składzie między innymi dwóch pułków rakietowych – 183 z Gwardiejska i 1545 ze Znamieńska – uzbrojona (2018) w systemy rakietowe S-300[8]. W 2016 występuje pod nazwą „44 Dywizja Obrony Powietrznej”.
- ↑ oraz[13].
- ↑ W komponencie morskim specnaz występują morskie punkty rozpoznania (samodzielne morskie punkty wywiadowcze specjalnego przeznaczenia). We Flocie Bałtyckiej funkcjonuje 561 Morski Punkt Rozpoznania rozlokowany w rejonie Parusnoje. W okresie pokoju podporządkowany jest strukturom wywiadowczym Marynarki Wojennej Rosji, które z kolei wchodzą w skład piątego wydziału GRU. Punkt liczy około 124 żołnierzy i skupia w sobie trzy pododdziały nurków-zwiadowców, pododdział podwodnego zaminowywania, pododdział obsługujący przerzut nurków oraz zabezpieczenia. Ponadto we Flocie występuje 205 samodzielny oddział do walki z podwodną dywersją (50–60 żołnierzy) rozlokowany w Bałtijsku[14].
- ↑ 152 Gwardyjska Brygada Rakietowa z Czerniachowska wyposażona jest (2018) w systemy rakietowe Toczka-U, Toczka-M i w Iskandery[17].
- ↑ 22 pułk rakietowy Obrony Powietrznej z Kaliningradu wyposażony jest (2018) w system Tor-M1[17].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Żyła 2018 ↓, s. 150.
- ↑ Żyła 2018 ↓, s. 152–153.
- ↑ a b Żyła 2018 ↓, s. 156.
- ↑ Żyła 2018 ↓, s. 150–151.
- ↑ Żyła 2018 ↓, s. 153.
- ↑ Żyła 2018 ↓, s. 153–154.
- ↑ a b Żyła 2018 ↓, s. 157.
- ↑ a b Żyła 2018 ↓, s. 154.
- ↑ Żyła 2018 ↓, s. 154–155.
- ↑ Eberhardt i Menkiszak 2016 ↓, s. 27–30.
- ↑ Eberhardt i Menkiszak 2016 ↓, s. 27.
- ↑ Eberhardt i Menkiszak 2016 ↓, s. 27–28.
- ↑ Grabowski 2011 ↓, s. 157.
- ↑ Grabowski 2011 ↓, s. 156–157.
- ↑ Eberhardt i Menkiszak 2016 ↓, s. 28.
- ↑ Eberhardt i Menkiszak 2016 ↓, s. 28–29.
- ↑ a b Żyła 2018 ↓, s. 155.
- ↑ Eberhardt i Menkiszak 2016 ↓, s. 29.
- ↑ a b Eberhardt i Menkiszak 2016 ↓, s. 30.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Adam Eberhardt, Marek Menkiszak: Obwód kaliningradzki 2016; społeczeństwo, gospodarka, armia. Warszawa: Ośrodek Studiów Wschodnich, 2016. ISBN 978-83-62936-92-2.
- Marek Żyła: Obwód Kaliningradzki w polityce bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej. Warszawa: Akademia Sztuki Wojennej, 2018. ISBN 978-83-7523-643-9.