Tocja alpejska: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
drobne techniczne |
uzupełnienie opisu, link zewn, źródła, usun. kategorii |
||
Linia 22: | Linia 22: | ||
{{cechy taksonu|chroniony}} |
{{cechy taksonu|chroniony}} |
||
'''Tocja alpejska''' (''Tozzia alpina'') – [[gatunek (biologia)|gatunek]] [[Roślina wieloletnia|rośliny wieloletniej]] należący wg [[system Reveala|systemu Reveala]] do rodziny [[zarazowate|zarazowatych]], wg [[system Cronquista|systemu Cronquista]] do [[trędownikowate|trędownikowatych]]. Występuje w górach Europy, głównie w [[Alpy|Alpach]]. W Polsce występuje tylko jej podgatunek'' T. alpina'' subsp. ''carpatica''. Jest rośliną rzadką. Występuje na pojedynczych tylko stanowiskach w [[Beskid Śląski|Beskidzie Śląskim]], [[Beskid Żywiecki|Żywieckim]], w [[Bieszczady|Bieszczadach]] i na [[Babia Góra|Babiej Górze]]. Wbrew swojej nazwie "alpejska", nie występuje w [[Tatry|Tatrach]]. |
|||
'''Tocja alpejska''' (''Tozzia alpina'' L.) – [[gatunek (biologia)|gatunek]] rośliny z [[rodzina (biologia)|rodziny]] [[zarazowate|zarazowatych]]. |
|||
=== |
===Charakterystyka=== |
||
;Forma życiowa: Młoda roślina jest w pierwszych etapach swojego cyklu życiowego pasożytem roślin, później staje się [[półpasożyt]]em. Od innych roślin za pomocą ssawek pobiera wodę i sole mineralne. |
|||
Roślina objęta jest [[lista gatunków roślin objętych ścisłą ochroną|ścisłą ochroną gatunkową]]. |
|||
;[[Łodyga]], [[kłącze]] : Wyprostowana, soczysta, naga, lub owłosiona tylko na samych krawędziach. Jest rozgałęziona, czterokanciasta i ma wysokość przeważnie 10-40 (50) cm. Kłącze okryte grubymi i mięsistymi łuskami, swoim wyglądem przypominające cebulę. |
|||
;[[Liść|Liście]]: [[Ulistnienie]] naprzeciwległe. Liście jajowate, nagie, o zaokrąglonej nasadzie, siedzące. Dolne są całobrzegie, wyższe grubo piłkowane. [[przysadka (botanika)|Przysadki]] podobne do liści. |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
;[[Kwiat]]y: Żółte, drobne, [[kwiat grzbiecisty|grzbieciste]]. Wyrastają pojedynczo w kątach liści. Składają się z rurkowatego 4-5 zębnego kielicha, 4 dwusilnych [[pręcik (botanika)|pręcików]] wystających z rurki korony, słupka i dwuwargowej korony. Górna warga korony jest 2-łatkowa, prawie płaska i nakrapiana czerwono, dolna 3-łatkowa. Pylniki zakończone ostrym dzióbkiem. [[Roślina miododajna]], kwitnie od czerwca do sierpnia, zapylana jest przez drobne [[muchówki]] z rodziny [[bzygowate|bzygowatych]]. |
|||
{{Botanika stub}} |
|||
;[[Owoc]]: Jednokomorowa, kulista [[torebka (owoc)|torebka]] otoczona kielichem i zawierająca tylko 1-2 nasiona. Kiełkują od razu, bez okresu spoczynkowego. |
|||
⚫ | |||
;[[Biotop]], wymagania: Źródliska, wilgotne lasy, zwykle w zacienionych miejscach. Występuje najczęściej w [[regiel górny|reglu górnym]], rzadko w [[piętro subalpejskie|piętrze kosówki]]. [[Hemikryptofit]]. |
|||
===Zmienność=== |
|||
Występujący u nas podgatunek ''Tozzia alpina'' L. subsp. ''carpatica'' (Woł.) Pawł. & Jasiewicz różni się od [[gatunek typowy|gatunku typowego]] mniejszymi kwiatami (korona 4-6 mm długości, pylniki ok. 0,5 mm długości). Ponadto pylniki mają do dwóch razy większą długość od szerokości, a ich ostry dzióbek jest ok. 3 razy krótszy od pylnika. |
|||
===Ochrona=== |
|||
Roślina objęta jest [[lista gatunków roślin objętych ścisłą ochroną|ścisłą ochroną gatunkową]]. Występuje głównie na [[obszar chroniony|obszarach chronionych]]; w [[Babiogórski Park Narodowy|Babiogórskim]] i [[Bieszczadzki Park Narodowy|Bieszczadzkim Parku Narodowym]], [[Żywiecki Park Krajobrazowy|Żywieckim Parku Krtajobrazowym]] i [[rezerwat Przyrody Pod Rysianką|rezerwacie przyrody pod Rysianką]], stąd też wystarczającą formą jej ochrony jest ochrona bierna. Gatunek nie został uwzględniony w [[Czerwona lista roślin i grzybów Polski|Czerwonej liście roślin i grzybów Polski]]. |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
===Źródła=== |
|||
<div style="font-size:85%"> |
|||
#{{cytuj książkę|imię=Władysław |nazwisko=Szafer |imię2=Stanisław |nazwisko2=Kulczyński |tytuł=Rośliny polskie|miejsce=Warszawa |rok=1953 |wydawca= PWN |id=}} |
|||
#[http://66.102.9.104/search?q=cache:lwbiT_c0s44J:natura2000.mos.gov.pl/natura2000/pl/poradnik/Tom_9_Gatunki_roslin/4116_Tocja_alpejska_karpacka.pdf+tocja+alpejska&hl=pl&ct=clnk&cd=3&gl=pl Natura 2000 – tocja alpejska] |
|||
</div> |
|||
===Link zewnętrzny=== |
|||
*[http://66.102.9.104/search?q=cache:lwbiT_c0s44J:natura2000.mos.gov.pl/natura2000/pl/poradnik/Tom_9_Gatunki_roslin/4116_Tocja_alpejska_karpacka.pdf+tocja+alpejska&hl=pl&ct=clnk&cd=3&gl=pl Dużo więcej o tocji alpejskiej] |
|||
⚫ |
Wersja z 09:02, 30 paź 2007
Szablon:Roślina infobox Szablon:Cechy taksonu
Tocja alpejska (Tozzia alpina) – gatunek rośliny wieloletniej należący wg systemu Reveala do rodziny zarazowatych, wg systemu Cronquista do trędownikowatych. Występuje w górach Europy, głównie w Alpach. W Polsce występuje tylko jej podgatunek T. alpina subsp. carpatica. Jest rośliną rzadką. Występuje na pojedynczych tylko stanowiskach w Beskidzie Śląskim, Żywieckim, w Bieszczadach i na Babiej Górze. Wbrew swojej nazwie "alpejska", nie występuje w Tatrach.
Charakterystyka
- Forma życiowa
- Młoda roślina jest w pierwszych etapach swojego cyklu życiowego pasożytem roślin, później staje się półpasożytem. Od innych roślin za pomocą ssawek pobiera wodę i sole mineralne.
- Łodyga, kłącze
- Wyprostowana, soczysta, naga, lub owłosiona tylko na samych krawędziach. Jest rozgałęziona, czterokanciasta i ma wysokość przeważnie 10-40 (50) cm. Kłącze okryte grubymi i mięsistymi łuskami, swoim wyglądem przypominające cebulę.
- Liście
- Ulistnienie naprzeciwległe. Liście jajowate, nagie, o zaokrąglonej nasadzie, siedzące. Dolne są całobrzegie, wyższe grubo piłkowane. Przysadki podobne do liści.
- Kwiaty
- Żółte, drobne, grzbieciste. Wyrastają pojedynczo w kątach liści. Składają się z rurkowatego 4-5 zębnego kielicha, 4 dwusilnych pręcików wystających z rurki korony, słupka i dwuwargowej korony. Górna warga korony jest 2-łatkowa, prawie płaska i nakrapiana czerwono, dolna 3-łatkowa. Pylniki zakończone ostrym dzióbkiem. Roślina miododajna, kwitnie od czerwca do sierpnia, zapylana jest przez drobne muchówki z rodziny bzygowatych.
- Owoc
- Jednokomorowa, kulista torebka otoczona kielichem i zawierająca tylko 1-2 nasiona. Kiełkują od razu, bez okresu spoczynkowego.
- Biotop, wymagania
- Źródliska, wilgotne lasy, zwykle w zacienionych miejscach. Występuje najczęściej w reglu górnym, rzadko w piętrze kosówki. Hemikryptofit.
Zmienność
Występujący u nas podgatunek Tozzia alpina L. subsp. carpatica (Woł.) Pawł. & Jasiewicz różni się od gatunku typowego mniejszymi kwiatami (korona 4-6 mm długości, pylniki ok. 0,5 mm długości). Ponadto pylniki mają do dwóch razy większą długość od szerokości, a ich ostry dzióbek jest ok. 3 razy krótszy od pylnika.
Ochrona
Roślina objęta jest ścisłą ochroną gatunkową. Występuje głównie na obszarach chronionych; w Babiogórskim i Bieszczadzkim Parku Narodowym, Żywieckim Parku Krtajobrazowym i rezerwacie przyrody pod Rysianką, stąd też wystarczającą formą jej ochrony jest ochrona bierna. Gatunek nie został uwzględniony w Czerwonej liście roślin i grzybów Polski.
Zobacz też
Źródła
- Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
- Natura 2000 – tocja alpejska