Wierna Rzeka (rzeka)
 Widok z mostu w Łosieniu | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Rzeka | |
| Długość | 35,6 km |
| Powierzchnia zlewni |
314 km² |
| Źródło | |
| Miejsce | w okolicy wsi Radoszyce |
| Współrzędne | |
| Ujście | |
| Recypient | Biała Nida |
| Miejsce |
na zachód od Chęcin |
| Współrzędne | |
Położenie na mapie powiatu kieleckiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Wierna Rzeka, dawniej Łososina, Łośna, Łosośna, Łososinka[1] – rzeka w województwie świętokrzyskim, w powiecie kieleckim, lewy dopływ Białej Nidy[2], o długości 35,6 km i powierzchni dorzecza 314 km². Płynie przez Płaskowyż Suchedniowski, Wzgórza Łopuszańskie i Pasmo Przedborsko-Małogoskie.
Rzeka jako Łososinka wypływa z łąk na południowy wschód od wsi Radoszyce, w rejonie miejscowości Straszów. W rejonie miejscowości Piotrowiec łączy się z jej prawym dopływem - Wierną Rzeką przejmując od tego miejsca jego nazwę. Tworzy przełom między Pasmem Chęcińskim a Pasmem Przedborsko-Małogoskim, a do Białej Nidy uchodzi w rejonie wsi Bolmin, na zachód od Chęcin[1].
Główne dopływy:
- prawe: Czarny Lasek,
- lewe: Olszówka, Czarne Stoki, Kalisz.
Ważniejsze miejscowości nad rzeką: Straszów, Grzymałków, Kuźniaki, Łosień, Bocheniec.
Położony koło Gnieździsk przystanek kolejowy Wierna Rzeka, którego nazwa wywodzi się od rzeki, jest punktem początkowym 
żółtego szlaku turystycznego prowadzącego do Chęcin.
Zbiornik retencyjny[edytuj | edytuj kod]
Od roku 2017 trwają przygotowania do budowy 72-hektarowego zbiornika wodnego o nazwie “Wierna Rzeka”, który ma powstać na rzece Łososinie na granicy trzech gmin: Łopuszno, Piekoszów i Strawczyn. Zbiornik ma pełnić zarówno funkcję retencyjną jak i rekreacyjną. W grudniu 2020 podpisano umowę o przekazaniu gruntów pod budowę. Ukończenie inwestycji planowane jest na rok 2028[3].
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Rzeka pod nazwą Łośna upamiętniona została przez Stefana Żeromskiego w powieści Wierna rzeka z 1912 roku[4]. Nad Łośną miała miejsce opisana w powieści bitwa pod Małogoszczem, a pierwowzorem powieściowego dworu Niezdoły był dwór Saskich w Rudzie Zajączkowskiej[5]. Łośna stała się "wierną" rzeką, ponieważ staje się pomocą w najbardziej dramatycznych dla bohaterów momentach i ponieważ potrafi zachować ich najgłębsze tajemnice: ratuje i obmywa rany powstańca, głównego bohatera powieści, chroni przed Moskalami w swoich wodach tajne plany Rządu Narodowego i w końcu jej bohaterka powierza pieniądze otrzymane w zamian za utraconą miłość.
Na fali popularności powieści już w okresie międzywojennym obok historycznych nazw Łososina lub Łośna powszechnie weszła do użytku nieoficjalna nazwa Wierna Rzeka[6]. Znalazło to odzwierciedlenie na mapach i w przewodnikach. Od rzeki nazwano wówczas przystanek kolejowy Wierna Rzeka[5]. W 1933 w dekanacie małogoskim powstała parafia Wierna, obecnie funkcjonująca w dekanacie piekowszewskim[7]. Na początku XXI wieku części wsi Ruda Zajączkowska (Kolonia), która po reformie 1975 roku znalazła się w gminie Piekoszów, nadano nazwę Wierna Rzeka[8][9].
Obecnie nazwa Wierna Rzeka obowiązuje jako oficjalna[2], lecz w przewodnikach, na mapach i w literaturze również używa się nazw dawniejszych: Łosośna, Łośna, Łososina, Łososinka[10][1]. Według niektórych źródeł nazwa rzeki w górnym biegu to Łososinka, a w dolnym biegu to Wierna Rzeka[10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Spływy kajakowe po Wiernej Rzece [online], Kajakiem.pl [dostęp 2021-10-16] (pol.).
- ↑ a b Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 146793
- ↑ Projekt „Wierna Rzeka” nabiera kształtu [online], Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego, 15 grudnia 2020 [dostęp 2021-10-22] (pol.).
- ↑ Stefan Żeromski, Wierna rzeka [online], Wolne Lektury [dostęp 2021-10-16] (pol.).
- ↑ a b Ruda Zajączkowska, Wierna Rzeka ~ Co zobaczyć ~ Kielce Travel [online], kielce.travel [dostęp 2021-10-16].
- ↑ powstanie1863.zsi.kielce.pl [online], powstanie1863.zsi.kielce.pl [dostęp 2021-10-16].
- ↑ WIERNA, Najświętszego Serca Jezusa | Oficjalna Strona Diecezji Kieleckiej [online], diecezja.kielce.pl [dostęp 2021-10-16].
- ↑ ESC S.A, Ruda Zajączkowska [online], Gmina Łopuszno, 11 maja 2017 [dostęp 2021-10-17] (pol.).
- ↑ Historia - Gmina Piekoszów - Urząd Gminy w Piekoszowie [online], www.piekoszow.pl [dostęp 2021-10-17].
- ↑ a b Rzeka Łosośna (Łośna, Wierna Rzeka) - polska-org.pl [online], polska-org.pl [dostęp 2021-10-16].