Łyska czubata
| Fulica cristata[1] | |
| Gmelin, 1789 | |
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
łyska czubata |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
Łyska czubata[3] (Fulica cristata) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny chruścieli (Rallidae). Zamieszkuje południową i wschodnią Hiszpanię, północne Maroko, wschodnią i południową Afrykę oraz Madagaskar. Unika ludzi. Nie jest zagrożony wyginięciem. Jest to gatunek monotypowy[4][5].
- Morfologia
- Różni się od łyski dwoma czerwonymi wyrostkami nad białą płytką czołową oraz brakiem widocznych w locie białych pasków na skrzydłach. Poza sezonem lęgowym wyrostki są zredukowane i słabo widoczne[6]. Tęczówki ciemnoczerwone; silny, białawoniebieski dziób[6]. Samice są podobne do samców[6].
- Długość ciała 35–42 cm, rozpiętość skrzydeł 75–85 cm. Masa ciała: samce 770–910 g, samice 455–790 g[4].
- Biotop
- Żyje na bagnach i słodkowodnych jeziorach porośniętych roślinnością[6].
- Rozród
- Gniazduje w samotnych parach[2]. Gniazdo to pływająca platforma z trzcin i innych roślin wodnych[2], turzyc i suchych liści, usytuowana wśród roślinności wodnej[6]. W zniesieniu zwykle 4–6 jaj, ich inkubacja trwa około 20–22 dni, a zajmują się nią oboje rodzice. Pisklęta opuszczają gniazdo już po pierwszym dniu życia, pływają razem z rodzicami i jeszcze przez około miesiąc są przez nich karmione[6].
- Pożywienie
- Żywi się łodygami i korzeniami roślin wodnych; zjada także nasiona oraz bezkręgowce wodne[6], takie jak mięczaki, skorupiaki czy owady, sporadycznie padlinę[2].
- Status
- IUCN uznaje łyskę czubatą za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. W 2016 roku organizacja Wetlands International szacowała, że liczebność światowej populacji mieści się w przedziale 107 000 – 1 011 000 osobników. Europejska populacja jest bardzo mała – szacuje się ją na 25–90 par lęgowych. Globalny trend liczebności uznawany jest za spadkowy, choć niektóre populacje są stabilne[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Fulica cristata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e Fulica cristata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Rallidae Leach, 1820 - chruściele - Rails and coots (wersja: 2024-01-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-02-15].
- ↑ a b Taylor, B.: Red-knobbed Coot (Fulica cristata). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-03-29].
- ↑ F. Gill, D. Donsker, P. Rasmussen (red.): Flufftails, finfoots, rails, trumpeters, cranes, limpkin. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-03-29]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g N. Bouglouan: Red-knobbed Coot. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-09-28]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- P. Sterry, A. Cleave, A. Clements, P. Goodfellow: Ptaki Europy: przewodnik ilustrowany. Warszawa: Horyzont, 2002. ISBN 83-7311-341-X.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).