Śluzaczek przeźroczysty

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Śluzaczek przeźroczysty
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

uszakowce

Rodzina

Hyaloriaceae

Rodzaj

śluzaczek

Gatunek

śluzaczek przeźroczysty

Nazwa systematyczna
Myxarium nucleatum Wallr.
Fl. crypt. Germ. (Norimbergae) 2: 260 (1833)

Śluzaczek przeźroczysty, śluzaczek przezroczysty, kisielnica przezroczysta (Myxarium nucleatum Wallr.) – gatunek grzybów należący do rodziny Hyaloriaceae[1].

Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Myxarium, Auriculariales, Auriculariomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Ma kilkanaście synonimów. Niektóre z nich:

  • Exidia nucleata (Schwein.) Burt 1921
  • Exidia tremelloides L.S. Olive 1952
  • Myxarium atratum (Peck) Ginns & M.N.L. Lefebvre 1993
  • Myxarium tremelloides (L.S. Olive) Wojewoda 1981[2].

Władysław Wojewoda w 1977 r. nadał mu polską nazwę śluzaczek przezroczysty (dla synonimu Myxarium hyalinum), w 2003 r. zmienił ją na kisielnica przezroczysta, ponieważ jednak prawidłowa według Index Fungorum jest nazwa Myxarium nucleatum, bardziej zgodna z nią jest nazwa śluzaczek przezroczysty[3]. Taką też nazwę podaje internetowy atlas grzybów[4].

W. Wojewoda synonimizuje Myxarium nucleatum i Myxarium hyalinum (Pers.) Donk[3], jednak według Index Fungorum są to odrębne gatunki.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Owocnik

Owocniki siedzące, początkowo kuliste, mózgowato pofałdowane, często zlewające się w masy o długości do 20 cm, szerokości 5 cm i wysokości 0,8 cm. Powierzchnia gładka, półprzezroczystobiała, z wiekiem różowawo-brązowa do winnobrązowej, czasami oliwkowo-brązowa. Miąższ galaretowaty, tej samej barwy co powierzchnia, u starych okazów mający tendencję do upłynniania się, z jednym lub większą liczbą osadzonych, ale nie zakotwiczonych, kremowych guzków. Zapach mało charakterystyczny, smak lekko grzybowy[5].

Na śluzaczku przeźroczystym występują widoczne gołym okiem nieprzezroczyste, białe, kuliste, mineralne inkluzje zbudowane są ze szczawianu wapnia. Powierzchnia hymenium jest gładka. Z wiekiem owocniki mogą stać się brązowawe i ostatecznie wyschnąć, tworząc cienką, przypominającą lakier warstwę[6]. .

Cechy mikroskopowe

Podstawki elipsoidalne, 10,5–13 × 8–10,5 µm, z podłużnymi przegrodami (tzw. fragmobazydiami) i trzonkiem o długości do 30 µm, który po osiągnięciu dojrzałości zostaje pozbawiona jądra. Zarodniki kiełbaskowate o wymiarach 8–14 × 3,5–5,5 µm. Strzępki o szerokości 1–3,5 µm, osadzone w żelatynowej masie, ze sprzążkami[6].

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Myxarium nucleatum występuje na wszystkich kontynentach, łącznie z Antarktydą[7]. W Polsce w 2003 r. W. Wojewoda przytoczył 5 stanowisk[3], w późniejszych latach podano następne[8], aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów[4]. podaje i. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek narażony, który zapewne w najbliższej przyszłości przesunie się do kategorii wymierających, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[9].

Nadrzewny saprotrof. Występuje w rozproszeniu lub w dużych grupach, tworząc szerokie rzędy lub połacie, zwykle na zacienionych, dolnych powierzchniach butwiejących kłód twardego drewna. Owocniki pojawiają się po okresach deszczowej pogody[5]. Pierwotnie występował na głogu, ale znany jest również z wielu innych drzew i krzewów liściastych, w tym na buku, jesionie, jaworze i bluszczu. Zazwyczaj owocuje jesienią i zimą[10].

W Europie na owocnikach śluzaczka przeźroczystego czasami pasożytuje grzyb Zygogloea gemellipara. Tworzy on cienkie, nitkowate strzępki w hymenium śluzaczka[11].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Index Fungorum [online] [dostęp 2023-08-22] (ang.).
  2. Species Fungorum [online] [dostęp 2023-08-22] (ang.).
  3. a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 242, ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b Występowanie śluzaczka przeźroczystego w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2023-08-22] (pol.).
  5. a b California Fungi – Myxarium nucleatum [online], California Fungi Maps [dostęp 2023-08-22].
  6. a b V.Spirin V, V. Malysheva, K.H. Larsson, On some forgotten species of Exidia and Myxarium (Auriculariales, Basidiomycota), „Nordic Journal of Botany”, 36 (33), 2019 [dostęp 2023-08-22].
  7. Występowanie na świecie Myxarium nucleatum [online], gbif.org [dostęp 2023-08-22].
  8. Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-07-01].
  9. Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, s. 64, ISBN 83-89648-38-5.
  10. Myxarium nucleatum (Schwein.) Wallr. 1833 [online], NZFUNGI - New Zealand Fungi (and Bacteria) [dostęp 2023-08-22] (ang.).
  11. Zygogloea gemellipara: an auricularioid parasite of Myxarium nucleatum, „Mycotaxon”, 52 (1), 1994, s. 241–246 [dostęp 2023-08-22] (ang.).