Śmierć i życie
| |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania |
druga dekada XX wieku |
| Medium | |
| Wymiary |
178 cm × 198 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja |
Muzeum Leopoldów w Wiedniu |
Śmierć i życie (niem. Tod und Leben) – obraz olejny autorstwa Gustawa Klimta, namalowany w latach 1908-1915 lub 1908-1916. Obecnie znajduje się w Muzeum Leopoldów w MuseumsQuartier w Wiedniu.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze szkice dzieła datuje się na rok 1908. Klimtowi udało się je przenieść na płótno w 1910 lub 1911[1].
_-_1910-11.jpg)
Obraz zdobył złoty medal na światowej wystawie w Rzymie z 1911 roku[2] pod pierwotnym tytułem „Śmierć” („Der Tod“)[3]. W 1912 Klimt wystawił swoją pracę na wystawie sztuki w Dreźnie; nosiła wtedy obecną nazwę[1].
Kolejne wystawy obrazu miały miejsce w: 1913 w Budapeszcie i Mannheim, 1914 w Pradze, 1916 w Berlinie, 1917 w Sztokholmie, 1917/1918 w Kopenhadze, 1918 w Zurychu, 1923 kilkukrotnie w Wiedniu, 1958 w Wenecji i 1965 w Nowym Jorku i Londynie[1][4].
W 1915 Klimt z nieznanych przyczyn dokonał kilku zmian w obrazie. Przede wszystkim zmienił kolor tła ze złotego na szary oraz dodał kilka mozaik[5][6]. Na wystawie obrazów secesyjnych w Berlinie w styczniu 1916 dzieło było już ukończone[1][3].
Opis obrazu[edytuj | edytuj kod]
Motyw życia i śmierci odgrywał kluczową rolę zarówno w twórczości Klimta, jak i Edvarda Muncha i Egona Schielego. W przeciwieństwie do Schielego, Klimt ukazywał w swoich dziełach postacie pełne nadziei i pojednania, nieprzesycone strachem przed śmiercią.[7].
Obraz był tworzony w tzw. „złotym okresie” twórczości Klimta (1901-1909). Okres ten charakteryzował się alegorycznym podejściem do malowania z obszernym dodatkiem złotych elementów[8], takich jak rama obrazu opracowana przez Josefa Hoffmanna[9]. Sama praca jest charakterystyczna dla epoki austriackiej secesji, obecnej w wielu dziełach Klimta.
Klimt w swoim obrazie wyraźnie oddziela dwie połowy obrazu. Po lewej stronie znajduje się postać śmierci przedstawiona jako ponury żniwiarz, otoczona m.in. ciemnymi krzyżami. Wygląd Śmierci oraz trzymana przez nią drewniana pałka nawiązuje do średniowiecznego motywu tańca śmierci. Prawa strona przedstawiająca osoby w różnym wieku na tle jaskrawych ornamentów ze stylizowanymi kwiatami kontrastuje na obrazie ze Śmiercią, ukazując jasne kolory obrazujące życie. Ludzie ci zdają się spać i ignorować Śmierć[9][10].
Gustav Klimt uznał „Śmierć i życie” za swoje najważniejsze figuratywne dzieło[2][11][12].
Protest klimatyczny[edytuj | edytuj kod]
15 listopada 2022 aktywiści Ostatniego Pokolenia, w ramach ich protestu przeciwko zmianom klimatycznym, oblali obraz czarną farbą. Samo dzieło nie zostało uszkodzone, ze względu na chroniącą ją z przodu szybę[13][14].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Michael Wladika, Dossier des Bundeskanzleramtes und des Leopold Museums zum Gemälde., Kunstkultur, 13 kwietnia 2016 [zarchiwizowane 2018-10-17].
- ↑ a b Śmierć i życie [online], Gustav Klimt - życie i twórczość. [dostęp 2024-06-17] (pol.).
- ↑ a b Biography - klimt-foundation.com. www.klimt-foundation.com. [dostęp 2020-11-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-17)].
- ↑ Gustav Klimt: Gustav Klimt: paintings and drawings: [exhibition, October-November 1965, Marlborough Fine Art Limited ... [et al.].]. London: Marlborough Fine Art Ltd., 1966.
- ↑ Gustav Klimt | Highlights | COLLECTION | Leopold Museum. www.leopoldmuseum.org. [dostęp 2020-11-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-04)].
- ↑ Gustav Klimt Death and Life - Allegorical Artwork - Gustav Klimt [online], 16 grudnia 2022 [dostęp 2024-06-19] (ang.).
- ↑ Death And Life, 1908 by Gustav Klimt [online], www.gustav-klimt.com [dostęp 2024-06-21] (ang.).
- ↑ Klimt's Golden Phase — Google Arts & Culture [online], web.archive.org, 16 maja 2024 [dostęp 2024-06-20] [zarchiwizowane z adresu 2024-05-16].
- ↑ a b "Śmierć i życie" - fundamentalne tematy w obrazie Gustava Klimta [online], dlaStudenta.pl, 18 stycznia 2022 [dostęp 2024-06-20] (pol.).
- ↑ Klimt, Death and Life (video) | Austria [online], Khan Academy [dostęp 2024-06-21] (ang.).
- ↑ Death and Life [online], Obelisk Art History [dostęp 2024-06-21] (ang.).
- ↑ Zuzanna Stańska, Masterpiece Story: Death and Life by Gustav Klimt [online], DailyArt Magazine, 11 lipca 2022 [dostęp 2024-06-21] (ang.).
- ↑ ORF at/Agenturen red, Klimaaktion an Klimt-Gemälde [online], wien.ORF.at, 15 listopada 2022 [dostęp 2024-06-19] (niem.).
- ↑ Hafsa Khalil, Climate activists throw black substance at famous Klimt painting [online], CNN, 15 listopada 2022 [dostęp 2024-06-17] (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Analysis of Gustav Klimt’s Death and Life. [zarchiwizowane z tego adresu].