Żółta Czuba
 Żółta Czuba (drugi wierzchołek od lewej na drugim planie, widoczny za Bździochową Kopą) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Pasmo | |
| Wysokość |
1939 m n.p.m. |
Położenie na mapie Tatr  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
 49°13′07,3″N 20°10′38,5″E/49,218694 20,177361
| |
Żółta Czuba (słow. Žltá kopa, niem. Portky-Spitze, Gelbe Kuppe, węg. Zsolta, Sárgakúp) – szczyt o wysokości 1939[1] lub 1941[2][3] (1940,7[4]) m, znajdujący się w dolnej części Bździochowej Grani w słowackiej części Tatr Wysokich. Od Bździochowej Kopy na południowym wschodzie oddziela go siodło Niżniej Bździochowej Bramy, a od Czarnogórskiej Czuby na północy – Czarnogórska Przełączka. Pomiędzy Żółtą Czubą a Czarnogórską Przełączką, bliżej tej ostatniej, znajduje się jeszcze turnia Samojedna Skałka (ok. 1805 m), od szczytu oddzielona Przełączką pod Żółtą Czubą (ok. 1800 m)[2].
W wierzchołku Żółtej Czuby Bździochowa Grań zmienia swój kierunek. Od Kołowego Szczytu przebiega ona ku północnemu zachodowi i oddziela od siebie Dolinę Czarną Jaworową i Dolinę Kołową, natomiast od Żółtej Czuby kieruje się na północ i stanowi granicę między Doliną Kołową i właściwą częścią Doliny Jaworowej. Żółta Czuba jest także zwornikiem dla krótkiej grani odchodzącej na zachód w kierunku Doliny Jaworowej. Jej północno-zachodnie zbocze, które wybija się nad lasem (między jej zachodnią granią a zachodnią granią Czarnogórskiej Czuby zwaną Czarnogórskim Murem), nazywa się Portkami lub Do Portek. Stoki południowo-zachodnie, opadające do Doliny Czarnej Jaworowej, przeważnie porośnięte są kosodrzewiną, w której gdzieniegdzie pojawiają się urwiste skały. Grań zachodnia na wysokości ok. 1800 m skręca w kierunku północno-zachodnim i kończy się w okolicy Jaworowej Polany. Zbocza Doliny Kołowej, znajdujące się po północno-wschodniej stronie Żółtej Czuby, są trawiaste i przecięte dwoma pasami urwistych skał, pomiędzy którymi biegnie wielki zachód. W niższych partiach tych zboczy tkwią dwie duże bule[2].
Żółta Czuba to pierwszy od góry szczyt w grani, który zbudowany jest z twardych piaskowców kwarcytycznych triasu, a nie ze skał krystalicznych[3].
Na wierzchołek Żółtej Czuby nie prowadzą żadne znakowane szlaki turystyczne. Najdogodniejsze drogi dla taterników wiodą znad Czarnego Stawu Jaworowego w Dolinie Czarnej Jaworowej, od północnego zachodu przez Portki oraz granią z Czarnogórskiej Czuby[2].
Pierwsze wejścia na wierzchołek Żółtej Czuby nie są znane. Był on od dawna znany przez pasterzy, myśliwych czy poszukiwaczy skarbów i to najprawdopodobniej któryś z nich dokonał pierwszego wejścia na Żółtą Czubę. Wierzchołek jest dobrym punktem widokowym na Dolinę Jaworową wraz z odgałęzieniami oraz na Tatry Bielskie[2].
Nazwa Żółtej Czuby ma swoje źródło w licznych żółtych porostach, pokrywających skały na wschód od jej wierzchołka. Nazwę Portek nadali jurgowscy juhasi, którzy dopatrywali się w dwóch żlebach (Żleb do Portek[1]) opadających z tego zbocza kształtu góralskich portek. Późniejsze przesuwanie tej nazwy na inne okoliczne zbocza bądź wierzchołki (np. Bździochową Kopę) było konsekwencją pomyłek popełnionych przez XIX-wiecznych kartografów. Określenie Portki występuje również w innych miejscach w Tatrach i ma podobne pochodzenie[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Jarosław Januszewski, Grzegorz Głazek, Witold Fedorowicz-Jackowski: Tatry i Podtatrze, atlas satelitarny 1:15 000. Warszawa: GEOSYSTEMS Polska Sp. z o.o., 2005, s. 105. ISBN 83-909352-2-8.
- ↑ a b c d e f Witold Henryk Paryski: Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część XXIII. Przełęcz Stolarczyka – Modra Ławka. Warszawa: Sport i Turystyka, 1983, s. 212–216. ISBN 83-217-2472-8.
- ↑ a b Grzegorz Barczyk, Ryszard Jakubowski (red.), Adam Piechowski, Grażyna Żurawska: Bedeker tatrzański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 267. ISBN 83-01-13184-5.
- ↑ Vysoké Tatry 1:25 000, podrobná turistická mapa. 6. vydanie. Harmanec: VKÚ, 2008. ISBN 978-80-8042-552-4.
