Żydowskie Stronnictwo Demokratyczne
Żydowskie Stronnictwo Demokratyczne (ŻSD) – żydowska partia polityczna działająca w Polsce po II wojnie światowej, skupiająca fołkistów. Reprezentowała głównie żydowskich rzemieślników, kupców i mieszczaństwo.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Partia rozpoczęła działalność we wrześniu 1945 roku, kontynuując założenia programowe przedwojennego ugrupowania Fołks-Partaj. ŻSD odrzucała program syjonistyczny, uważając jednocześnie Żydów za oddzielną grupę narodowościową, która powinna rozwijać swą świecką kulturę w krajach diaspory. Pomimo tego partia dążyła do reaktywacji gmin wyznaniowych. Za główne spoiwo narodu żydowskiego ŻSD uznawała język jidysz[1].
Planowano, iż siedzibą partii będzie Łódź, a struktura ugrupowania będzie opierać się na ośmioosobowym komitecie kierującym. Żydowskie Stronnictwo Demokratyczne nie uzyskało jednak akceptacji władz. Przez pewien czas było zarejestrowane w Krakowie, jako Związek Żydowskiej Inteligencji Pracującej. 31 marca 1946 roku wojewoda zadecydował jednak o rozwiązaniu tej organizacji.
Od kwietnia 1947 r. folkiści działający w Łodzi próbowali działać pod nazwą Organizacja Frajlandige (Frajland – Ligt) w Polsce. Była ona częścią międzynarodowej organizacji o tej samej nazwie. Jej głównym celem miało być pozyskanie terenów przeznaczonych na osiedlenie się Żydów. Członkowie tego ugrupowania deklarowali chęć zakupu ziemi w Gujanie Holenderskiej (dzisiejszy Surinam) i planowali tam osiedlić 30 tys. Żydów. Łódzkie gniazdo tej organizacji liczyło 15 członków i od początku 1948 r. nie było zarejestrowane. Związane to było z brakiem zgody prezydenta Łodzi, Eugeniusza Stawińskiego; organizacja funkcjonowała do końca 1948 r.[2]
ŻSD wydawała Biuletyn Żydowskiego Stronnictwa Demokratycznego. Partia była przeciwnikiem Centralnego Komitetu Żydów Polskich, który został zdominowany przez żydowskich komunistów z PPR[3]. Pomimo wielu prób, partia nie nawiązała współpracy z polskim Stronnictwem Demokratycznym.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ D. Flisiak, Działalność syjonistów-rewizjonistów w Polsce w latach 1944/1945- 1950, Lublin 2020, s. 75.
- ↑ D. Flisiak, Antykomunistyczni Żydzi w Polsce Ludowej. Rzecz o Nowy Izraelita. Biuletyn Informacyjny Ligi Izraelitów w Polsce „Agudat Haisraelim” [w] Literatura i kultura w życiu człowieka – wybrane motywy, pod red., Eweliny Chodźko i Pauliny Szymczyk, Lublin: Wydawnictwo Naukowe TYGIEL, 2018, s. 250.
- ↑ D. Flisiak, Działalność syjonistów-rewizjonistów w Polsce w latach 1944/1945- 1950, Lublin 2020, s. 75.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Dominik Flisiak, Antykomunistyczni Żydzi w Polsce Ludowej. Rzecz o Nowy Izraelita. Biuletyn Informacyjny Ligi Izraelitów w Polsce „Agudat Haisraelim” [w] Literatura i kultura w życiu człowieka – wybrane motywy, pod red., Eweliny Chodźko i Pauliny Szymczyk, Lublin: Wydawnictwo Naukowe TYGIEL, 2018, s. 249- 261.
- Dominik Flisiak, Działalność syjonistów-rewizjonistów w Polsce w latach 1944/1945- 1950, Lublin 2020.
- Polski słownik judaistyczny - dzieje, kultura, religia, ludzie, Zofia Borzymińska (oprac.), Rafał Żebrowski (oprac.), Natalia Aleksiun, t. 2, Warszawa: Prószyński i S-ka, 2003, s. 867, ISBN 83-7255-175-8, OCLC 749332505.