10 złotych 1933 Jan III Sobieski
| |
| Dane podstawowe | |
| Emitent | |
|---|---|
| Nominał |
10 złotych |
| Rocznik |
1933 |
| Emisja | |
| Mennica | |
| Nakład |
300 000 szt. |
| Data emisji |
9 września 1933 |
| Data wycofania |
22 listopada 1939 |
| Projektant | |
| Opis fizyczny | |
| Masa |
22 g |
| Średnica |
34 mm |
| Materiał |
srebro Ag750 |
| Rant |
ząbkowany |
| Stempel | |
| Uwagi | |
10 złotych 1933 Jan III Sobieski – okolicznościowa moneta dziesięciozłotowa, wybita w srebrze, wprowadzona do obiegu 9 września 1933 r. rozporządzeniem Ministra Skarbu Władysława Zawadzkiego z dnia 1 września 1933 r. (Dz.U. z 1933 r. nr 68, poz. 511)[1], wycofana z obiegu na podstawie rozporządzenia ministrów gospodarki, finansów i spraw wewnętrznych Rzeszy wydanego 22 listopada 1939 r. w okresie Generalnego Gubernatorstwa, według którego monety bite w srebrze w okresie II Rzeczypospolitej należało obowiązkowo wymieniać na pieniądze papierowe[2].
W niektórych opracowaniach z początku XXI w. jako data wprowadzenia dziesięciozłotówki do obiegu podawany był 11 września 1933 r[3], jednak w późniejszych tego samego autora – 9 września 1933 r[4].
Moneta upamiętniała 250. rocznicę odsieczy wiedeńskiej. Była w obiegu w okresie II Rzeczypospolitej[5].
Awers[edytuj | edytuj kod]
W centralnym punkcie umieszczono godło – orła w koronie, dookoła napis „RZECZPOSPOLITA POLSKA”, u dołu napis „10 ZŁOTYCH 10”, a pod łapą orła, znak mennicy w Warszawie[6].
Rewers[edytuj | edytuj kod]
Na tej stronie monety znajduje się prawy profil króla Jana III Sobieskiego, z prawej strony napis „JAN III SOBIESKI”, z lewej strony „1683–1933”, z lewej strony u dołu nazwisko projektanta[6].
Nakład[edytuj | edytuj kod]
Monetę wybito w srebrze próby 750, na krążku o średnicy 34 mm, masie 22 gramów, z rantem ząbkowanym, według projektu Jana Wysockiego, w mennicy w Warszawie, w nakładzie 300 000 sztuk[6].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Dziesięciozłotówkę bito na podstawie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 27 sierpnia 1932 r. o zmianie niektórych postanowień rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 5 listopada 1927 r., definiującego parametry monet: 2, 5, 10 złotych bitych w srebrze próby 750 i masie 2,2 grama przypadających na 1 złoty (Dz.U. z 1932 r. nr 74, poz. 668)[5].
Godło na monecie jest zgodne ze wzorem Godła Rzeczypospolitej Polskiej wprowadzonym 13 grudnia 1927 r. (Dz.U. z 1927 r. nr 115, poz. 980)[5].
Parametry monety są identyczne z parametrami dziesięciozłotówek:
- wzór 1932 Polonia,
- wzór 1934 Józef Piłsudski,
- 1933 Romuald Traugutt oraz
- 1934 Józef Piłsudski-Orzeł Strzelecki[7].
Zamknięty konkurs na projekt monety został zorganizowany przez dyrekcję mennicy w 1933 r. Chociaż komisja konkursowa podjęła decyzję, że zwycięskim projektem był ten przygotowany przez Wojciecha Jastrzębowskiego, to jednak Minister Skarbu podjął decyzję o wyborze projektu Jana Wysockiego, wydając odpowiednie rozporządzenie 1 września 1933 r[8].
Wersje próbne[edytuj | edytuj kod]
W katalogach podana jest informacja o wybiciu próbnych wersji monety[7]:
- w srebrze, stemplem zwykłym, z wypukłym napisem „PRÓBA” (100 sztuk),
- w srebrze, stemplem lustrzanym, z wypukłym napisem „PRÓBA” (nieznana liczba sztuk).
Wybito także wersję monety stemplem lustrzanym, w nakładzie 100 sztuk[9].
Istnieją również wersje próbne tej monety wybite w srebrze, w postaci kwadratowej klipy o wymiarach 34,6 × 34,6 mm[7]:
- z napisem „PRÓBA”, w nakładzie 100 sztuk
- bez napisu „PRÓBA”, w nakładzie 100 sztuk.
Ciekawostki[edytuj | edytuj kod]
W pierwszym dziesięcioleciu XXI w. Mennica Polska wypuściła repliki czterech konkurencyjnych projektów dziesięciozłotówki 1933 Jan III Sobieski, które nie mają swoich odpowiedników w monetach próbnych wybitych przed II wojną światową.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- klipa 10 złotych Jan III Sobieski
- 250. rocznica odsieczy wiedeńskiej (monety)
- lista monet obiegowych II Rzeczypospolitej
- 10 złotych
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Jerzy Chałupski, Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918–1945, wyd. pierwsze, Sosnowiec 2008, s. 241–243, ISBN 83-912223-4-9.
- ↑ Adam Dylewski, Historia pieniądza na ziemiach polskich, wyd. pierwsze, Warszawa: Carta Blanca Sp. z o.o. Grupa Wydawnicza PWN, 2011, s. 286, ISBN 978-83-7705-068-2.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Monety polskie, wyd. II, Szczecin: Nefryt, 2003, s. 160, ISBN 83-87355-37-2.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919–1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 52, ISBN 978-83-87355-65-4.
- ↑ a b c Jerzy Chałupski, Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918-1945, 2008.
- ↑ a b c Janusz Parchimowicz, Monety polskie, 2003.
- ↑ a b c Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1939, 2010.
- ↑ Jerzy Chałupski, Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918-1945, wyd. pierwsze, Sosnowiec 2008, s. 241, ISBN 83-912223-4-9.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 219, ISBN 978-83-87355-65-4.