1 Armia Francuska „Ren i Dunaj”

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
1 Armia Francuska „Ren i Dunaj”
1re armée française „Rhin et Danube”
Ilustracja
Historia
Państwo

 Francja

Sformowanie

26 grudnia 1943

Rozformowanie

1 sierpnia 1945[1]

Nazwa wyróżniająca

Ren i Dunaj

Dowódcy
Pierwszy

Jean de Lattre de Tassigny

Działania zbrojne
II wojna światowa
Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych

Armia Lądowa

Podległość

Francuska Armia Wyzwolenia

Skład

patrz tekst

Kamień pamiątkowy w Reims poświęcony 1 Armii Francuskiej „Ren i Dunaj” (2018)
Tablica pamiątkowa w Colombes poświęcona 1 Armii Francuskiej „Ren i Dunaj” (2022)

1 Armia Francuska „Ren i Dunaj” (fr. 1re Armée Française „Rhin et Danube”) – związek operacyjny Francuskiej Armii Wyzwolenia w czasie II wojny światowej, w którego składzie znajdowały się 19 i 29 Zgrupowania Piechoty Polskiej.

Nazwy jednostki[edytuj | edytuj kod]

  • 2 Armia (2e Armée): 26 grudnia 1943 – 23 stycznia 1944
  • Armia B (Armée B): 23 stycznia 1944 – 23 września 1944
  • 1 Armia Francuska (1re Armée Française): 23 września 1944 – maj 1945
  • 1 Armia Francuska „Ren i Dunaj” (1re Armée Française „Rhin et Danube”): maj – 1 sierpnia 1945

Sformowanie[edytuj | edytuj kod]

31 lipca 1943 roku doszło do zjednoczenia Sił Wolnych Francuzów (FFL) podległych rozkazom Komitetowi Wolnej Francji generała Charles’a de Gaulle’a i Armii Afryki, która po rozwiązaniu Armii Rozejmowej opowiedziała się za antypetainowskim generałem Henrim Giraudem. Utworzona została Francuska Armia Wyzwolenia – siły zbrojne Francuskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, a następnie Rządu Tymczasowego[2].

W grudniu 1943 roku w składzie Francuskiej Armii Wyzwolenia sformowana została 2 Armia, którą od stycznia 1944 roku zaczęto nazywać Armią B. Jej dowódcą został generał armii Jean de Lattre de Tassigny – były oficer Armii Rozejmowej, który ze względu na wydanie podkomendnym rozkazu walki z hitlerowcami w listopadzie 1942 został wtrącony do więzienia przez reżim Vichy[3].

Struktura organizacyjna[edytuj | edytuj kod]

Dowódca:

1 Korpus Armijny (dowódca: generał Henry Martin, następnie generał Antoine Béthouart[4]):

  • 2 Marokańska Dywizja Piechoty
  • 4 Marokańska Dywizja Górska
  • 9 Kolonialna Dywizja Piechoty
  • 14 Dywizja Piechoty
  • 1 Dywizja Pancerna

2 Korpus Armijny (dowódca: generał Henry Martin, następnie generał Joseph de Goislard de Monsabert)[5]:

Pozostałe jednostki 1 Armii Francuskiej:

  • 10 Dywizja Piechoty
  • 27 Dywizja Piechoty Górskiej (w marcu 1945 roku wyłączona ze składu armii i podporządkowana Armii Alpejskiej)
  • Batalion de Choc
  • Zgrupowanie Komandosów Afryka
  • Zgrupowanie Komandosów Francja
  • cztery Zgrupowania Taborów Marokańskich
  • szesnaście zgrupowań artylerii
  • sześć pułków niszczycieli czołgów
  • dwa rozpoznawcze pułki pancerne
  • cztery pułki inżynieryjnie
  • trzy pułki pionierów[b]
  • dwanaście zgrupowań artylerii przeciwlotniczej
  • jednostki transportowe, medyczne, kwatermistrzowskie

Szlak bojowy[edytuj | edytuj kod]

Swój szlak bojowy Armia B rozpoczęła 15 sierpnia 1944 roku od lądowania w Prowansji. Uprzednio, w lipcu, został do niej włączony wycofany z Włoch Francuski Korpus Ekspedycyjny. Późnym latem wyzwolone zostały między innymi Marsylia, Tulon i Lyon. 12 września 1944 roku doszło do spotkania z 2 Dywizją Pancerną[8][9]. W tym samym czasie związek taktyczny otrzymał nową nazwę – 1 Armia Francuska. Doszło także do włączenia w jej skład części bojowników walczących dotąd we Francuskich Siłach Wewnętrznych (FFI) – zjednoczonego Ruchu Oporu.

W październiku armia wzięła udział w bitwie o Wogezy, natomiast zimą z 1944 na 1945 rok w wyzwoleniu Alzacji, między innymi w ciężkich walkach pod Colmarem. W marcu 1 Armia Francuska przekroczyła Ren wkraczając w granicę Niemiec i tocząc boje na Linii Zygfryda. W kwietniu i maju armia wzięła udział w walkach w Badenii i Wirtembergii, w Schwarzwaldzie oraz w Vorarlbergu. Swój szlak bojowy zakończyła w południowo-zachodnich Niemczech oraz w zachodniej Austrii[10].

Po wojnie żołnierze 1 Armii Francuskiej „Ren i Dunaj” pełnili służbę okupacyjną w Niemczech i w Austrii[11].

  • Wyzwolenie Francji południowo-wschodniej późnym latem 1944
    Wyzwolenie Francji południowo-wschodniej późnym latem 1944
  • Walki w Alzacji w listopadzie i grudniu 1944
    Walki w Alzacji w listopadzie i grudniu 1944
  • Walki nad Renem w styczniu i lutym 1945
    Walki nad Renem w styczniu i lutym 1945
  • Walki w Niemczech między 31 marca a 19 kwietnia 1945
    Walki w Niemczech między 31 marca a 19 kwietnia 1945
  • Walki w Niemczech i w Austrii między 20 kwietnia a 8 maja 1945
    Walki w Niemczech i w Austrii między 20 kwietnia a 8 maja 1945

Stan liczebny[edytuj | edytuj kod]

Stany liczebne armii[12]
Data liczba ludzi
sierpień 1944 50 tys.
wrzesień 1944 77 tys.
listopad 1944 237 tys.
listopad 1944 – styczeń 1945 248 tys.
styczeń – luty 1945 265 tys.
luty – marzec 1945 262 tys.
marzec 1945 250 tys.[c]
kwiecień – maj 1945 252 tys.

Po wyzwoleniu Francji około 114 tysięcy byłych bojowników Ruchu Oporu (ponad 30% stanu FFI) dołączyło do Francuskiej Armii Wyzwolenia. Część z nich trafiła do już istniejących jednostek 1 Armii Francuskiej, z reszty sformowano 1 Dywizję Piechoty, 10 Dywizję Piechoty, 14 Dywizję Piechoty i 27 Dywizję Piechoty Górskiej[13].

Straty armii między sierpniem 1944 a majem 1945 roku wyniosły 13 874 zabitych i 42 256 rannych[14].

Znak wyróżniający, sprzęt i mundury[edytuj | edytuj kod]

Znak wyróżniający 1 Armii Francuskiej „Ren i Dunaj” był wzorowany na herbie Colmar – francuskiego miasta w departamencie Górny Ren, o który armia toczyła ciężkie boje zimą z 1944 na 1945. Wprowadzono go w czerwcu 1945 roku.

1 Armia Francuska używała sprzętu amerykańskiego i brytyjskiego, a niekiedy także przedwojennego francuskiego (między innymi karabinów MAS 36 i pistoletów maszynowych MAS 38). W przypadku mundurów stosowano zarówno umundurowanie francuskie wz. 35 i wz. 41[15], jak i amerykańskie oraz brytyjskie[16].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Czadyjski Pułk Marszowy złożony był praktycznie wyłącznie z Hiszpanów – emigrantów z faszystowskiego państwa generała Francisco Franco, w tym weteranów Ludowej Armii Republiki.
  2. ↑ W składzie 201 Pułku Pionierów Północnoafrykańskich służyły dwa bataliony złożone wyłącznie z Polaków: 19 i 29 Zgrupowania Piechoty Polskiej. Po zakończeniu krótko pełniły służę we francuskiej strefie okupacyjnej po czym wróciły do kraju z pełnym wyposażeniem.
  3. ↑ Ze składu armii wyłączono 1 Marszową Dywizję Piechoty (dawna 1 Dywizja Wolnych Francuzów) oraz 27 Dywizję Piechoty Górskiej podporządkowane Oddziałom Armii Alpejskiej.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Marie-Anne Corvisier-de Villèle, Inventaire des archives de la guerre: série P 1940-1946, t. II, 1997, s. 21.
  2. ↑ Extrait de l’appel aux Français d’Afrique du Nord – Audio Ina.fr [online], ina.fr [dostęp 2019-04-01] (fr.).
  3. ↑ Jean Lattre De Tassigny (De), 1038 compagnons, Compagnons – Musée de l’Ordre de la Libération [online], ordredelaliberation.fr [dostęp 2019-04-01].
  4. ↑ Antoine Béthouart, 1038 compagnons, Compagnons – Musée de l’Ordre de la Libération [online], ordredelaliberation.fr [dostęp 2019-04-01].
  5. ↑ Grandes unités composant la 1ère Armée française; Rhin et Danube [online], rhin-et-danube.fr [dostęp 2019-04-01] (fr.).
  6. ↑ 1re armée (France) – Histoire du Monde [online], histoiredumonde.net [dostęp 2020-06-21] (fr.).
  7. ↑ Marie-Anne Corvisier-de Villèle, Inventaire des archives de la guerre: série P 1940-1946, t. II, 1997, s. 68.
  8. ↑ 2 Dywizja Pancerna została przetransportowana z Afryki do Wielkiej Brytanii celem wzięcia udziału w lądowaniu w Normandii.
  9. ↑ Monument de la Jonction à Nod-sur-Seine [online], petit-patrimoine.com [dostęp 2019-10-17].
  10. ↑ Historia – Stowarzyszenie Byłych Żołnierzy I Armii Francuskiej „Ren i Dunaj” [online], renidunaj.pl [dostęp 2019-04-01] (pol.).
  11. ↑ Historia – Stowarzyszenie Byłych Żołnierzy I Armii Francuskiej „Ren i Dunaj” [online], renidunaj.pl [dostęp 2019-04-01] (pol.).
  12. ↑ Paul Gaujac, Le Débarquement de Provence, Histoire et Collections, 2004, p. 180.
  13. ↑ ISC, IHCC et CFHM - Le site de la stratégie et de l'histoire [online], aegeanhotels.net [dostęp 2024-04-22] (fr.).
  14. ↑ Maréchal De Lattre de Tassigny, Histoire de la 1re Armée française, Rhin et Danube (1949), Presses de la Cité, 1971, p. 603.
  15. ↑ Wzór przejęty po Państwie Francuskim.
  16. ↑ 19. i 29. Zgrupowanie Piechoty we Francji i w Polsce – www.indochiny.fora.pl [online], indochiny.fora.pl [dostęp 2019-04-01].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Jean de Lattre de Tassigny, Histoire de la première armée française, Plon, 1949.
  • Ouvrage collectif, Histoire générale illustrée de la Deuxième Guerre mondiale, Quillet, 1948.
  • Jean-Christophe Notin, La Campagne d’Italie 1943-1945 : Les victoires oubliées de la France, Perrin, 2002.
  • Jean-Christophe Notin, Les Vaincus seront les vainqueurs: Les Français en Allemagne (1945), Seuil, 2004.
  • François de Lannoy, „La 1re armée et la libération de la France”, La Nouvelle Revue d’histoire, n. 74, septembre-octobre 2014, p. 39-43.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=1_Armia_Francuska_„Ren_i_Dunaj”&oldid=73572022”