3 grosze polskie (1817–1818)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
3 grosze polskie (1817–1818)
Ilustracja
Dane podstawowe
Emitent

Królestwo Kongresowe

Nominał

3 grosze

Rocznik

1817, 1818

Emisja
Mennica

Warszawa

Nakład

ok. 1 000 000 sztuk

Data emisji

1 grudnia 1815

Data wycofania

luty 1851

Opis fizyczny
Masa

8,57 g

Średnica

26 mm

Materiał

miedź

Rant

skośnie ząbkowany

Stempel

zwykły

Uwagi

moneta obiegowa moneta bez otoku

Próbny(?) trojak z otokiem z 1818 r. – egzemplarz z Muzeum Narodowego w Krakowie

3 grosze polskie (1817–1818) – moneta trzygroszowa Królestwa Kongresowego okresu autonomii, wprowadzona ukazem cara Aleksandra I z 1 grudnia 1815 r., bita w miedzi w latach 1817 i 1818, według systemu monetarnego opartego na grzywnie kolońskiej[1]. Moneta nie miała otoku i dlatego w 1819 r. została zastąpiona trzygroszówką o zmniejszonej średnicy, z otokiem. Wycofano ją z obiegu w lutym 1851 r.[2]

Awers[edytuj | edytuj kod]

W centralnej części umieszczono średni herb Królestwa Kongresowego, tzn. orła rosyjsko-polskiego – dwugłowy orzeł z trzema koronami, w prawej łapie trzyma miecz i berło, w lewej jabłko królewskie, na piersi, na tle gronostajowego płaszcza, tarcza herbowa z polskim orłem[3]. Na dole, po obu stronach ogona orła, znajduje się znak intendenta mennicy w Warszawie – I.B. (Jakuba Benika)[4].

Rewers[edytuj | edytuj kod]

Na tej stronie umieszczono nominał „3", pod nim napis „GROSZE”, poniżej „POLSKIE”, a pod nim rok bicia: 1817 albo 1818[4].

Opis[edytuj | edytuj kod]

Monetę bito w mennicy w Warszawie, w miedzi, na krążku o średnicy 26 mm, masie 8,57 grama, z rantem skośnie ząbkowanym, bez otoku na awersie i rewersie[5][4]. Według sprawozdań mennicy w latach 1817 i 1818 w obieg wypuszczono ok. 1 000 000 sztuk[6]. Dokładniejsze podanie nakładu jest niemożliwe, ponieważ dość częstą praktyką mennicy w tamtych latach było wpuszczanie w obieg w danym roku monet bitych w latach poprzedzających.

Stopień rzadkości poszczególnych roczników przedstawiono w tabeli:

Rocznik Stopień rzadkości Szacowana liczba egzemplarzy Zdjęcie
3 grosze polskie 1817 R[7] 80 001–400 000
3 grosze polskie 1818 R3[8] 601–3000

Moneta w wersji obiegowej była bita w latach panowania Aleksandra I, więc w numizmatyce rosyjskiej zaliczana jest do kategorii monet tego cara[9].

Istnieją monety 3 grosze polskie z otokiem z rocznika 1818, którym opracowania przypisują status monet próbnych lub ewentualnie nowego bicia[10].

Nowe bicie[edytuj | edytuj kod]

Dla obydwu roczników istnieją monety nowego bicia z 1857 r. z mennicy w Warszawie[11], przy czym rocznik 1818 może mieć na awersie orła z krótszym ogonem albo z dłuższym[11]. Znane są również monety nowego bicia warszawskiego roczników, które jako obiegowe nie występują[11]:

  • 1815 z rantem ząbkowanym lub skośnie ząbkowanym,
  • 1816 z rantem ząbkowanym.

Istnieją monety nowego bicia z 1869 r. z mennicy w Petersburgu dla nieobiegowego rocznika 1815[11].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Karol Plage, Monety bite dla Królestwa Polskiego w latach 1815–1864 i monety bite dla miasta Krakowa w roku 1835 XXXVIII tablic, Warszawa: Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne Komisja Numizmatyczna, 1972, s. 5–8.
  2. ↑ Elżbieta Korczyńska, Borys Paszkiewicz, Mennictwo XIX i XX w., Kraków: Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne Oddział w Krakowie, 1989, s. 365.
  3. ↑ Karol Plage, Monety bite dla Królestwa Polskiego w latach 1815–1864 i monety bite dla miasta Krakowa w roku 1835 XXXVIII tablic, Warszawa: Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne Komisja Numizmatyczna, 1972, s. 6, 13.
  4. ↑ a b c Janusz Parchimowicz, Monety polskie, wyd. II, Szczecin: Nefryt, 2003, s. 88–99.
  5. ↑ Władysław Terlecki, Mennica Warszawska 1765–1965, Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum, 1970, s. 272.
  6. ↑ Karol Plage, Monety bite dla Królestwa Polskiego w latach 1815–1864 i monety bite dla miasta Krakowa w roku 1835 XXXVIII tablic, Warszawa: Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne Komisja Numizmatyczna, 1972, s. 43.
  7. ↑ 3 grosze (1817). fortresscatalogue.com. [dostęp 2023-10-31]. (pol.).
  8. ↑ 3 grosze (1818). fortresscatalogue.com. [dostęp 2023-10-31]. (pol.).
  9. ↑ Vladimir Bitkin, Composite Catalog of Russian Coins, Kiev 2003, s. 791.
  10. ↑ Karol Plage, Monety bite dla Królestwa Polskiego w latach 1815–1864 i monety bite dla miasta Krakowa w roku 1835 XXXVIII tablic, reprint, Czesław Kamiński (red.), Warszawa: Polskie Towarzystwo archeologiczne i Numizmatyczne, Komisja Numizmatyczna, 1972, s. 18,24, 56.
  11. ↑ a b c d Czesław Kamiński, Edmund Kopicki, Katalog monet polskich 1764–1864, wyd. drugie, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1977, s. 144–184.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=3_grosze_polskie_(1817–1818)&oldid=71659292”