50 groszy 1919
| |||
| Dane podstawowe | |||
| Nominał |
50 groszy | ||
|---|---|---|---|
| Rocznik |
1919 | ||
| Emisja | |||
| Mennica |
Birmingham Mint | ||
| Opis fizyczny | |||
| Masa |
katalogowa: 7,65 g | ||
| Średnica |
26 mm | ||
| Materiał |
miedzionikiel (mały orzeł) | ||
| Rant |
gładki | ||
| Stempel | |||
| Uwagi |
moneta próbna technologiczna
| ||
50 groszy 1919 − pięćdziesięciogroszowa moneta próbna II Rzeczypospolitej, wybita w mennicy Birmingham Mint w Anglii, na rewersie z umieszczonym rokiem 1919, na awersie z orłem w koronie zgodnym z godłem okupacyjnego Królestwa Polskiego (1917–1918), w drugim dziesięcioleciu XXI w. uznawana za monetę z najwcześniejsza datą (pierwszą) okresu złotowego II Rzeczypospolitej[1][2].
Awers[edytuj | edytuj kod]
Na stronie głównej monety umieszczono orła w koronie – rysunek zgodny z godłem okupacyjnego Królestwa Polskiego (1917–1918), w otoku perełki[1].
Istnieją dwie odmiany[1]:
W przypadku monet z większym orłem pod ogonem znajduje się mały monogram J H[1].
Rewers[edytuj | edytuj kod]
Pośrodku umieszczono duży nominał „50” pod nim „GROSZY” poniżej „1919”, w otoku napis: „RZECZPOSPOLITA POLSKA”, przy rancie otok z perełek[1].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Do początku lat osiemdziesiątych XX w. moneta nie była notowana przez polskie cenniki ani katalogi numizmatyczne i to zarówno te drukowane w okresie międzywojennym[5] jak i literaturę tematu wydawaną w okresie PRL[6][7][8]. W roku 1983 w szóstym wydaniu ilustrowanego katalogu monet, w suplemencie, pojawiła się pierwszy raz informacja o 50-groszówce z 1919 r[9]. W roku 1988 w siódmym wydaniu tego katalogu[10] po raz pierwszy zamieszczono szkice dwóch 50 groszówek 1919 – w odmianach z małym i dużym orłem, z informacją, że znany jest tylko jeden egzemplarz odmiany z małym orłem oraz adnotacją, że monety zostały włączone do katalogu na podstawie: L Krause: „World Coins”[10].
W kolejnych latach ta „najstarsza” znana moneta groszowa II Rzeczypospolitej występowała regularnie we wszystkich zestawieniach katalogowych[11][12], czasami z błędną informacją o wybiciu jej przez mennicę Kings Norton[13], ale jednak zawsze z informacją o niklu jako materiale wykorzystanym dla obydwu odmian[11][12].
W XXI w. moneta incydentalnie zaczęła pojawiać się na aukcjach numizmatycznych, przy czym częściej spotykana była odmiana z małym orłem[3][4][14][15]. Jednocześnie przy oferowanych egzemplarzach tylko raz napisano o niklu jako materiale krążka menniczego (odmiana z dużym orłem)[4]. W pozostałych przypadkach pojawiała się informacja, że bicie wykonano w miedzioniklu[14][15], gdyż moneta nie reaguje na magnes[14]. Weryfikacji uległa również masa monety. Żaden z oferowanych w obrocie aukcyjnym egzemplarz nie osiągał katalogowych 7,65 grama – najniższa zmierzona masa to 6,34 grama[4].
W obrocie kolekcjonerskim pojawiają się również niekiedy żetony z identycznym (dużym) orłem z jednej strony i św. Jerzym na koniu z drugiej, ewentualnie z całkowicie pozbawioną rysunku stroną rewersu[16][17][18].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 96–97, ISBN 978-83-87355-65-4.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Monety polskie, wyd. II, Szczecin: Nefryt, 2003, s. 156–187, ISBN 83-87355-37-2.
- ↑ a b II RP. PRÓBA miedzionikiel 50 groszy 1919 Ex. Pittman Collection – RZADKOŚĆ [online], archiwum.niemczyk.pl [dostęp 2019-04-18].
- ↑ a b c d II RP. PRÓBA, 50 groszy 1919, nikiel ex. Faruk / Karolkiewicz collection [online], archiwum.niemczyk.pl [dostęp 2019-04-18].
- ↑ Konrad Berezowski, Cennik monet polskich, panowanie Stanisława Augusta, okres porozbiorowy, wojna światowa i czasy ostatnie, Warszawa: Towarzystwo Numizmatyczne Warszawskie, 1934, s. 56–57.
- ↑ Władysław Terlecki, Ilustrowany katalog monet polskich bitych w okresie 1916–1965, Warszawa: Agencja Wydawnicza „RUCH”, 1965, s. 33–45.
- ↑ Czesław Kamiński, Ilustrowany katalog monet polskich 1916–1975, wyd. IV poprawione i uzupełnione, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1976, s. 62–88.
- ↑ Czesław Kamiński, Ilustrowany katalog monet polskich 1916–1977, wyd. V poprawione i uzupełnione, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1977, s. 71–97.
- ↑ Czesław Kamiński, Ilustrowany katalog monet polskich 1916–1982, wyd. VI poprawione i uzupełnione, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1983, s. 120.
- ↑ a b Czesław Kamiński, Ilustrowany katalog monet polskich 1916–1987, wyd. VII zmienione i uzupełnione, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1988, s. 132.
- ↑ a b Adam Łanowy (red.), Katalog monet polskich i z Polską związanych XX i XIX wiek, monety koronne Stanisława Augusta Poniatowskiego, wyd. XIV (poprawione i uzupełnione), Bytom: FISCHER, 2012, s. 154, ISBN 978-83-62457-44-1.
- ↑ a b Janusz Parchimowicz, Katalog monet polskich, Monety próbne od 1919, Janusz Parchimowicz (red.), Szczecin: Nefryt, 2008, s. 11, ISBN 978-83-87355-54-8.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Monety polskie, wyd. II, Szczecin: Nefryt, 2003, s. 168, ISBN 83-87355-37-2.
- ↑ a b c Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, 50 groszy 1919 – miedzionikiel – mały orzeł, bez liter JH | Archiwum Gabinetu Numizmatycznego D. Marciniak [online], archiwum.gndm.pl [dostęp 2021-05-15] (pol.).
- ↑ a b WCN :: Archiwum :: 70/480 [online], wcn.pl [dostęp 2019-04-18].
- ↑ ( 50 groszy 1919 ), próba – awers próbnej 50-groszówki z 1919 roku, miedź [online], OneBid [dostęp 2019-04-18] (ang.).
- ↑ Trzecia aukcja numizmatyczna WDA i GDA w Warszawie – 18.X.2008 – Newsy numizmatyczne – Internetowy Katalog Monet [online], www.katalogmonet.pl [dostęp 2019-04-18].
- ↑ Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 98–99, ISBN 978-83-87355-65-4.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- J. Parchimowicz Monety Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939, Nefryt, Szczecin, wydanie I, ISBN 978-83-87355-65-4