Adnan Chajr Allah
| |
| Data i miejsce urodzenia |
1937 lub 1940 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
4 maja 1989 |
| minister obrony Iraku | |
| Okres |
od 15 października 1977 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
 generał pułkownik
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1959–1989 |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy | |
.svg){kind=small}
Adnan Chajr Allah, w pełnym brzmieniu Adnan Chajr Allah Talfa, ar. عدنان خير الله طلفاح (ur. 1937[1] lub w 1940[2] w Tikricie, zm. 4 maja 1989) – iracki wojskowy i polityk związany z partią Baas.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Ukończył studia na Akademii Wojskowej w Bagdadzie oraz studia na wydziale prawa i polityki Uniwersytetu Bagdadzkiego. Do partii Baas przystąpił jeszcze w szkole średniej, w wieku szesnastu lat[2]. Był zawodowym wojskowym[1]. W 1959 był po raz pierwszy aresztowany po tym, gdy iraccy baasiści usiłowali zamordować premiera Iraku Abd al-Karima Kasima[2]. Zwolniony z więzienia, brał udział w przygotowywaniu kolejnych dwóch zamachów stanu zorganizowanych przez iracką partię Baas: w lutym 1963 oraz w lipcu 1968[2].
Był pasierbem Ahmada Hasana al-Bakra, mężem jego córki[3], kuzynem Saddama Husajna i zarazem bratem jego pierwszej żony Sadżidy. Koneksje rodzinne pozwoliły mu szybko awansować w elicie władzy ukształtowanej po przejęciu władzy przez baasistów w 1968. W 1977 Ahmad Hasan al-Bakr przekazał mu piastowane wcześniej stanowisko ministra obrony. Rok później Chajr Allah otrzymał awans na stopień generalski[4]. W 1977 wszedł również do Przywództwa Regionalnego irackiej partii Baas, a następnie do Rady Rewolucyjnych Dowódców, formalnie najwyższego organu sprawującego władzę w Iraku. Do Rady Rewolucyjnych Dowódców był wybierany ponownie w 1979 i w 1982[5].
Po tym, gdy władzę dyktatorską w Iraku objął Saddam Husajn, marginalizując al-Bakra i innych działaczy partii Baas, Adnan Chajr Allah należał do ścisłej elity politycznej kraju, tworzonej przede wszystkim przez najbliższą rodzinę Saddama Husajna i jego powinowatych[3][6]. Jako minister obrony kontrolował armię i zapewniał, że będzie ona lojalna wobec Saddama Husajna[7]. Ministrem obrony Iraku i członkiem Przywództwa Regionalnego partii pozostawał do śmierci w wypadku helikoptera podczas burzy piaskowej w pobliżu Basry w 1989. Wersja o katastrofie helikoptera została oficjalnie przyjęta, budziła jednak kontrowersje[3]. Sugerowano, że w rzeczywistości Saddam Husajn nakazał jego zabójstwo, gdyż mężczyźni pokłócili się w sprawie rodzinnej[2]. Spekulowano również, że Adnan Chajr Allah mógł spiskować przeciwko prezydentowi[6]. Według Charlesa Trippa oskarżenia te miały pewne podstawy, a spór rodzinny tym bardziej skłonił Saddama Husajna do podjęcia decyzji o jego zamordowaniu[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b M. Farouk-Sluglett, P. Sluglett, Iraq..., s. 212.
- ↑ a b c d e E. Ghareeb, B. Dougherty, Historical..., s. 367.
- ↑ a b c M. Farouk-Sluglett, P. Sluglett, Iraq..., s. 273-274.
- ↑ M. Farouk-Sluglett, P. Sluglett, Iraq..., s. 207.
- ↑ M. Farouk-Sluglett, P. Sluglett, Iraq..., s. 211.
- ↑ a b Gen. Adnan Khairallah, 50, Dies; Iraqi Defense Chief and Adviser
- ↑ A. Dawisha, Iraq, s. 212.
- ↑ Tripp Ch.: Historia Iraku. Warszawa: Książka i Wiedza, 2009, s. 290. ISBN 978-83-05-13567-2.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Dawisha A.: Iraq. A Political History. Princeton: Princeton University Press, 2009. ISBN 978-0-691-15793-1.
- Farouk-Sluglett M., Sluglett P.: Iraq Since 1958. From Revolution to Dictatorship. London & New York: I. B. Tauris, 2003. ISBN 1-86064-622-0.
- Edmund Ghareeb, Historical Dictionary of Iraq, Beth Dougherty, Lanham, Md.: Scarecrow Press, 2004, ISBN 978-0-8108-6568-6, OCLC 176876157.