Aetobatidae

	Aetobatidae
	Agassiz, 1858
	; Aetobatus ocellatus
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Gromada	ryby chrzęstnoszkieletowe
Rząd	orleniokształtne
Rodzina	Aetobatidae
	Typ nomenklatoryczny
	Rodzina: Aetobatus Blainville, 1816; Rodzaj: Raja narinari Euphrasen, 1790
Synonimy
	Rodziny: Aëtobatinæ Agassiz, 1858; Ætobatinæ — Gill, 1873; Stoasodontinae Gill, 1893; Rodzaju: Leiobatus Klein, 1775; Leiobatus Walbaum, 1792; Aetobatis — Müller & Henle, 1837; Stoasodon Cantor, 1849; Goniobatus Agassiz, 1858;
	Rodziny: Aëtobatinæ Agassiz, 1858; Ætobatinæ — Gill, 1873; Stoasodontinae Gill, 1893; Rodzaju: Leiobatus Klein, 1775; Leiobatus Walbaum, 1792; Aetobatis — Müller & Henle, 1837; Stoasodon Cantor, 1849; Goniobatus Agassiz, 1858;
Rodzaje i gatunki
	Aetobatus Blainville, 1816; 9 gatunków (w tym 4 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	Aetobatus Blainville, 1816; 9 gatunków (w tym 4 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Aetobatidae – monotypowa rodzina ryb chrzęstnoszkieletowych z rzędu orleniokształtnych (Myliobatiformes).

Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]

Do rodziny należą gatunki występujące w wodach Oceanu Indyjskiego oraz zachodniego i wschodniego Oceanu Spokojnego^[2]^[11].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała do 300 cm; masa ciała (największa opublikowana) 230 kg^[11].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1816 roku francuski zoolog i anatom porównawczy Henri Marie Ducrotay de Blainville w artykule poświęconym klasyfikacji na podstawie rozmieszczenia w królestwie zwierząt opublikowanym w czasopiśmie Bulletin des Sciences, par la Société Philomáthique de Paris^[12]. Gatunkiem typowym jest najprawdopodobniej (późniejsze oznaczenie) A. narinari^[13].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Leiobatus: gr. λειος leios ‘gładki’^[14]; βατoς batos lub βατις batis ‘płaska ryba, zwykle stosowana w odniesieniu do płaszczki lub rai’^[15].
Aetobatus (Aetobatis): gr. αετος aetos ‘orzeł’; βατoς batos lub βατις batis ‘płaska ryba, zwykle stosowana w odniesieniu do płaszczki lub rai’^[16].
Stoasodon: gr. στοα stoa ‘kolumnada. krużganek’; οδους odous, οδοντος odontos ‘ząb’^[10].
Goniobatus: gr. γωνια gōnia ‘kąt, róg’^[17]; βατoς batos lub βατις batis ‘płaska ryba, zwykle stosowana w odniesieniu do płaszczki lub rai’^[15]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Raja flagellum Bloch & Schneider, 1801.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodziny należy jeden rodzaj z następującymi występującymi współcześnie gatunkami^[2]:

Aetobatus flagellum (Bloch & Schneider, 1801)
Aetobatus laticeps (Gill, 1865)
Aetobatus narinari (Euphrasen, 1790) – orleń cętkowany^[18]
Aetobatus narutobiei White, Furumitsu & Yamaguchi, 2013
Aetobatus ocellatus (Kuhl, 1823)

Opisano również gatunki wymarłe:

Aetobatus arcuatus (Agassiz, 1843)^[19]
Aetobatus cappettai Antunes & Balbino, 2006^[20] (Europa; miocen)
Aetobatus irregularis (Agassiz, 1843)^[21] (Europa; eocen)
Aetobatus sinhaleyus Deraniyagala, 1937^[22] (Azja; miocen)

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Niektóre ujęcia podają jako gatunek typowy Raja aquila Linnaeus, 1758, lecz takson ten jest obecnie typem nomenklatorycznym rodzaju Myliobatis^[2].
↑ Pisownia oryginalna, takson zdefiniowany w randze podrodziny.
↑ Typ nomenklatoryczny: Stoasodon Cantor, 1849 (= Aetobatus Blainville, 1816).
↑ Nazwa nieważna, publikacja Kleina została uznana za nieważną na mocy uprawnień Międzynarodowej Komisji Nomenklatury Zoologicznej, ze względu na niekonsekwentne stosowanie nazewnictwa binominalnego^[5].
↑ Nazwa nieważna, odrzucona do celów nomenklatorycznych na mocy uprawnień Międzynarodowej Komisji Nomenklatury Zoologicznej^[7].
↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Aetobatus Blainville, 1816.
↑ Nowa nazwa dla Aetobatis Müller & Henle, 1837.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c L. Agassiz. A new species of skate from the Sandwich Islands. „Proceedings of the Boston Society of Natural History”. 6, s. 385, 1856–1859. (ang.).
↑ ^a ^b ^c RonR. Fricke RonR., William NeilW.N. Eschmeyer William NeilW.N., RichardR. Van der Laan RichardR. (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer's Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 2 kwietnia 2024 [dostęp 2024-04-19] (ang.).
↑ T.N. Gill. Catalogue of the fishes of the east coast of North America. „Report on the condition of the sea fisheries of the south coast of New England”. 1, s. 790, 1873. (ang.).
↑ T.N. Gill. Families and subfamilies of fishes. „Memoirs of the National Academy of Science”. 6 (6), s. 130, 1893. (ang.).
↑ ICZN. Opinion 89. Suspension of the Rules in the Case of Gronow 1763, Commerson 1803, Gesellschaft Schauplatz 1775 to 1781, Catesby 1771, Browne 1789, Valmont de Bomare 1768 to 1775. „Opinions and declarations rendered by the International Commission on Zoological Nomenclature”. 1B (3), s. 321–327, 1958. (ang.).
↑ J.T. Klein: Neuer Schauplatz der Natur nach den richtigen Beobachtungen und Versuchen in Alphabetischer Ordnung. Cz. 1. Leipzig: M.G. Weidmanns Erben und Reich, 1775, s. 316. (niem.).
↑ ICZN. Opinion 21. Shall the genera of Klein, 1744, reprinted by Walbaum, 1792, be accepted?. „Opinions and declarations rendered by the International Commission on Zoological Nomenclature”. 1B (3), s. 51–53, 1958. (ang.).
↑ J.J. Walbaum (red.): Petri Artedi sueci genera piscium. In quibus systema totum ichthyologiæ proponitur cum classibus, ordinibus, generum characteribus, specierum differentiis, observationibus plurimis. Redactis speciebus 242 ad genera 52. Cz. 3. Grypeswaldiæ: Impensis A.F. Röse, 1792, s. 581. (łac.).
↑ J.P. Müller & J. Henle. Über die Gattungen der Haifische und Rochen nach einer von ihm mit Hrn. Henle unternommenen gemeinschaftlichen Arbeit über die Naturgeschichte der Knorpelfische. „Bericht über die zur Bekanntmachung geeigneten Verhandlungen der Königlichen Preussischen Akademie der Wissenschaften zu Berlin”. Jahrgang 1837, s. 118, 1837. (niem.).
↑ ^a ^b T.E. Cantor. Catalogue of Malayan fishes. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 18 (2), s. 1416, 1850. (ang.).
↑ ^a ^b R. Froese & D. Pauly: Family Aetobatidae - Pacific eagle rays. FishBase (ver. (02/2024)). [dostęp 2024-04-19]. (ang.).
↑ H.M.D. de Blainville. Prodrome d’une nouvelle distribution systématique du règne animal. „Bulletin des Sciences, par la Société Philomáthique de Paris”. Année 1816, s. 112 (= 120), 1816. Paris. (fr.).
↑ The fishes of the inland waters of southeast Asia: a catalogue and core bibliography of the fishes known to occur in freshwaters, mangroves and estuaries. „Raffles Bulletin of Zoology Supplement”. 27, s. 29, 2013. (ang.).
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 138.
↑ ^a ^b Jaeger 1959 ↓, s. 34.
↑ Ch. Scharpf: Family Aetobatidae Agassiz 1858 (Pelagic Eagle Rays). The ETYFish Project. [dostęp 2024-04-19]. (ang.).
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 112.
↑ K. Kowalska, J.M. Rembiszewski & H. Rolik: Ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1973, s. 160, seria: Mały słownik zoologiczny.
↑ Pollerspöck i Straube 2023 ↓, s. arcuatus.
↑ Pollerspöck i Straube 2023 ↓, s. cappettai.
↑ Pollerspöck i Straube 2023 ↓, s. irregularis.
↑ Pollerspöck i Straube 2023 ↓, s. sinhaleyus.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).
J. Pollerspöck & N. Straube: Bibliography Database of living/fossil sharks, rays and chimaeras (Chondrichthyes: Elasmobranchii, Holocephali). shark.refrences.com, 2023. [dostęp 2024-04-16]. (ang.).

[3] Niektóre ujęcia podają jako gatunek typowy Raja aquila Linnaeus, 1758, lecz takson ten jest obecnie typem nomenklatorycznym rodzaju Myliobatis^[2].

[4] Pisownia oryginalna, takson zdefiniowany w randze podrodziny.

[6] Typ nomenklatoryczny: Stoasodon Cantor, 1849 (= Aetobatus Blainville, 1816).

[9] Nazwa nieważna, publikacja Kleina została uznana za nieważną na mocy uprawnień Międzynarodowej Komisji Nomenklatury Zoologicznej, ze względu na niekonsekwentne stosowanie nazewnictwa binominalnego^[5].

[nn-12] Nazwa nieważna, odrzucona do celów nomenklatorycznych na mocy uprawnień Międzynarodowej Komisji Nomenklatury Zoologicznej^[7].

[14] Niepoprawna późniejsza pisownia Aetobatus Blainville, 1816.

[16] Nowa nazwa dla Aetobatis Müller & Henle, 1837.

[aga-1] L. Agassiz. A new species of skate from the Sandwich Islands. „Proceedings of the Boston Society of Natural History”. 6, s. 385, 1856–1859. (ang.).

[cof-2] RonR. Fricke RonR., William NeilW.N. Eschmeyer William NeilW.N., RichardR. Van der Laan RichardR. (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer's Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 2 kwietnia 2024 [dostęp 2024-04-19] (ang.).

[gill73-5] T.N. Gill. Catalogue of the fishes of the east coast of North America. „Report on the condition of the sea fisheries of the south coast of New England”. 1, s. 790, 1873. (ang.).

[gill93-7] T.N. Gill. Families and subfamilies of fishes. „Memoirs of the National Academy of Science”. 6 (6), s. 130, 1893. (ang.).

[iczn1-8] ICZN. Opinion 89. Suspension of the Rules in the Case of Gronow 1763, Commerson 1803, Gesellschaft Schauplatz 1775 to 1781, Catesby 1771, Browne 1789, Valmont de Bomare 1768 to 1775. „Opinions and declarations rendered by the International Commission on Zoological Nomenclature”. 1B (3), s. 321–327, 1958. (ang.).

[kle-10] J.T. Klein: Neuer Schauplatz der Natur nach den richtigen Beobachtungen und Versuchen in Alphabetischer Ordnung. Cz. 1. Leipzig: M.G. Weidmanns Erben und Reich, 1775, s. 316. (niem.).

[iczn2-11] ICZN. Opinion 21. Shall the genera of Klein, 1744, reprinted by Walbaum, 1792, be accepted?. „Opinions and declarations rendered by the International Commission on Zoological Nomenclature”. 1B (3), s. 51–53, 1958. (ang.).

[wal-13] J.J. Walbaum (red.): Petri Artedi sueci genera piscium. In quibus systema totum ichthyologiæ proponitur cum classibus, ordinibus, generum characteribus, specierum differentiis, observationibus plurimis. Redactis speciebus 242 ad genera 52. Cz. 3. Grypeswaldiæ: Impensis A.F. Röse, 1792, s. 581. (łac.).

[mul&hen-15] J.P. Müller & J. Henle. Über die Gattungen der Haifische und Rochen nach einer von ihm mit Hrn. Henle unternommenen gemeinschaftlichen Arbeit über die Naturgeschichte der Knorpelfische. „Bericht über die zur Bekanntmachung geeigneten Verhandlungen der Königlichen Preussischen Akademie der Wissenschaften zu Berlin”. Jahrgang 1837, s. 118, 1837. (niem.).

[can-17] T.E. Cantor. Catalogue of Malayan fishes. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 18 (2), s. 1416, 1850. (ang.).

[fro&pau-18] R. Froese & D. Pauly: Family Aetobatidae - Pacific eagle rays. FishBase (ver. (02/2024)). [dostęp 2024-04-19]. (ang.).

[bla-19] H.M.D. de Blainville. Prodrome d’une nouvelle distribution systématique du règne animal. „Bulletin des Sciences, par la Société Philomáthique de Paris”. Année 1816, s. 112 (= 120), 1816. Paris. (fr.).

[kot-20] The fishes of the inland waters of southeast Asia: a catalogue and core bibliography of the fishes known to occur in freshwaters, mangroves and estuaries. „Raffles Bulletin of Zoology Supplement”. 27, s. 29, 2013. (ang.).

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=178_138]-21] Jaeger 1959 ↓, s. 138.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=74_34]-22] Jaeger 1959 ↓, s. 34.

[ety-23] Ch. Scharpf: Family Aetobatidae Agassiz 1858 (Pelagic Eagle Rays). The ETYFish Project. [dostęp 2024-04-19]. (ang.).

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=152_112]-24] Jaeger 1959 ↓, s. 112.

[mszR-25] K. Kowalska, J.M. Rembiszewski & H. Rolik: Ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1973, s. 160, seria: Mały słownik zoologiczny.

[CITEREFPollerspöckStraube2023[https://shark-references.com/species/view/Aetobatus-arcuatus_arcuatus]-26] Pollerspöck i Straube 2023 ↓, s. arcuatus.

[CITEREFPollerspöckStraube2023[https://shark-references.com/species/view/Aetobatus-cappettai_cappettai]-27] Pollerspöck i Straube 2023 ↓, s. cappettai.

[CITEREFPollerspöckStraube2023[https://shark-references.com/species/view/Aetobatus-irregularis_irregularis]-28] Pollerspöck i Straube 2023 ↓, s. irregularis.

[CITEREFPollerspöckStraube2023[https://shark-references.com/species/view/Aetobatus-sinhaleyus_sinhaleyus]-29] Pollerspöck i Straube 2023 ↓, s. sinhaleyus.

[1]

[a]

[b]

[3]

[c]

[4]

[d]

[6]

[e]

[8]

[f]

[9]

[g]

[10]

[2]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[5]

[7]