Akademia Straki
 Akademia Straki zimą | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miasto wydzielone | |
| Miejscowość | |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt | |
| Rozpoczęcie budowy |
1891 |
| Ukończenie budowy |
1896 |
Położenie na mapie Pragi  | |
Położenie na mapie Czech  | |
 50°05′31,160″N 14°24′42,908″E/50,091989 14,411919
| |
| Strona internetowa | |
Akademia Straki (cz. Strakova akademie) – eklektyczny neobarokowy budynek wzniesiony na lewym brzegu Wełtawy w dzielnicy Pragi Malá Strana[1]. Został zbudowany w latach 1891–1896 według projektu architekta Václava Roštlapila[2]. Pod kopułą znajdują się posągi autorstwa Josefa Maudera[1]. Pierwotnie budynek był wykorzystywany jako akademik dla biednych potomków czeskiej szlachty[3]. Obecnie jest siedzibą Rządu Republiki Czeskiej[1].
Budynek Akademii Straki obejmuje również ogród stworzony pod nadzorem Františka Thomayera[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Nazwę budynkowi nadała tajna rada cesarska hrabiego Jana Petra Straki z Nezabylic[4]. W 1710 przekazał on swój majątek fundacji na rzecz edukacji biednych potomków czeskiej szlachty[2]. Jednakże interwencja administracyjna rządu wiedeńskiego utrudniała spełnienie ostatniej woli hrabiego[4]. Stypendyści otrzymywali wprawdzie wsparcie finansowe, ale sama akademia została otwarta dopiero w 1897[5].
Reprezentacyjny neobarokowy budynek akademii został zaprojektowany przez architekta Václava Roštlapila i miał jak na tamte czasy luksusowe i nowoczesne wyposażenie. Budowa kompleksu trwała pięć lat (1891–1896)[2], a jego powierzchnia osiągnęła 4000 m²[6]. Przylegający ogród ma 17 000 m²[6]. Koszty związane z budową przekroczyły milion koron[7]. W tym czasie rozebrano kaplicę św. Ignacego[8].
Na parterze budynku znajdowały się gabinety, administracja oraz sala z pomocami dydaktycznymi[9]. Pierwsze i drugie piętro były przeznaczone dla studentów[9]. Znajdowały się tutaj pokoje do nauki, sypialnie i kaplice. Budynek został wyposażony w centralne ogrzewanie (jako pierwszy budynek w Pradze), łaźnie z basenem oraz salę gimnastyczną. Miał również własny szpital[10][11].
Uczono tu między innymi śpiewu, rysunku, muzyki, stenografii, jeździectwa i szermierki. Po dwóch latach funkcjonowania Akademii otwarto również czesko-niemieckie gimnazjum[11][12]. Podczas I wojny światowej Akademia była własnością Czerwonego Krzyża, który założył tu szpital z 470 łóżkami[6].
Po likwidacji szpitala i utworzeniu Czechosłowacji w 1918 sytuacja w Akademii Straki uległa zmianie: władze potrzebowały pomieszczeń dla pracowników nowo tworzonych organów państwa, a jednocześnie doszło do zniesienia szlachectwa[1]. Część budynku została przejęta przez instytucje administracji państwowej (Ministerstwo Zasobów Ludowych, Ministerstwo Obrony Narodowej i Urząd Statystyczny). Większą część budynku przejął Centralny Związek Studentów Czechosłowackich. Mieściła się tutaj biblioteka akademicka związku, archiwum, a później Dom Akademicki[3]. Formalnie budynek nadal należał do Fundacji Straki, która pobierała symboliczny czynsz i ponosiła koszty wszelkich napraw i konserwacji, do czasu jej likwidacji decyzją z 25 maja 1938[4].
Od kwietnia 1939 z budynków Akademii Straki zaczął korzystać Rząd Protektoratu Czech i Moraw[1]. W latach 1939–1941 odbywały się tu prace budowlane rozpoczęte przez Ladislava Machonia. Zwiastowały one chęć dalszego użytkowania budynku. W styczniu 1942 nazistowski sąd specjalny (Sondergericht) nabył teren Akademii[4].
Po wojnie (od 15 maja 1945) budynek służył celom rządowym[4]. Akademia stała się siedzibą rządu i pierwszego powojennego premiera Czechosłowacji, Zdenka Fierlingera. Była nią do rozpadu Czechosłowacji w 1993.
Obecnie w budynku mieści się Biuro Rządu Republiki Czeskiej[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Strakova akademie – sídlo vlády ČR a Úřadu vlády ČR [online], vlada.cz [dostęp 2019-10-09] (cz.).
- ↑ a b c Straka Academy and Gardens (Strakova akademie) [online], Prague.eu [dostęp 2019-10-09] (ang.).
- ↑ a b Straka’s Academy – the seat of the Czech Republic Government and of the Office of the Czech Republic Government [online], vlada.cz [dostęp 2019-10-12].
- ↑ a b c d e f History of the Seat of Government [online], vlada.cz [dostęp 2019-10-12].
- ↑ Straka Academy turns 120 [online], prague.tv [dostęp 2019-10-12] (ang.).
- ↑ a b c The life of the Straka Academy [online], icv.vlada.cz [dostęp 2019-10-12].
- ↑ Osudy Strakovy akademie [online], vlada.cz [dostęp 2019-10-12] (cz.).
- ↑ Strakova akademie [online], Neznámá Praha, 22 grudnia 2011 [dostęp 2019-10-12] (cz.).
- ↑ a b Majestátní Strakovka. Chudou českou šlechtu vystřídali vládní úředníci [online], iDNES.cz, 30 listopada 2015 [dostęp 2019-10-12].
- ↑ Strakova akademie – úřad vlády [online], prahapamatky.cz [dostęp 2019-10-12] (cz.).
- ↑ a b 110 Years of the Strakova Academy [online], vlada.cz [dostęp 2019-10-12].
- ↑ Vláda zasedne v novém. Strakova akademie prochází rekonstrukcí [online], iDNES.cz, 9 października 2018 [dostęp 2019-10-12].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Zdeněk Bezecný. Die Akademie des Grafen Straka w: Ivo Cerman, Luboš Velek. Adelige Ausbildung. Die Herausforderung der Aufklärung und die Folgen. München: Martin Meidenbauer, 2006. Svazek Studien zum mitteleuropäischen Adel. 1.. S. 169–174.
- Lucie Wittlichová. Sto let Strakovy Akademie. Lucie Wittlichova. Dějiny a současnost. 1997, vol. 19, nr 2, s. 33–37.
- Alena Wagnerová, Sidonie Nádherná a konec střední Evropy. Wydawca Argo. 2010, s. 40–41.