Przejdź do zawartości

Prawo lokacyjne

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Akt lokacyjny)

Prawo lokacyjneśredniowieczne zbiory przywilejów i statutów, jakimi podmiot lokujący obdarzał założone miasto lub wieś. Zwykle poszczególne lokacje dokonywały się na podstawie pewnego wzorcowego, wypracowanego w jakimś innym miejscu, modelu, np. prawo magdeburskie.

Źródła

[edytuj | edytuj kod]

Przepisy lokacyjne doczekały się w Rzeszy uregulowania w dokumencie znanym jako Zwierciadło saskie. Elementy prawa polskiego zachowały się w księdze henrykowskiej, księdze elbląskiej, a także Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księdze uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 wymieniającej szereg miejscowości lokowanych na prawie polskim iure polonico na historycznym Śląsku.[1][2]

Polska

[edytuj | edytuj kod]
Akt lokacyjny Goleniowa

W dawnej Polsce, począwszy od XIII wieku, zakładano wsie lub miasta na prawie polskim iure polonico, połączone zwykle z wprowadzeniem niwowego układu pól i regularnej zabudowy. Później także przenoszono istniejące miejscowości z prawa polskiego na niemieckie. Akt lokacyjny wsi określał prawa i obowiązki zasadźcy i chłopów. Lokacja miast na prawie niemieckim gwarantowała zwykle w przywileju lokacyjnym prawa mieszczan, przyczyniając się m.in. do rozwoju gospodarki towarowo-pieniężnej i uniezależnienia miasta od feudałów; chłopi otrzymywali dziedziczne prawo do ziemi, wieś – autonomiczny sąd.

W zależności od charakteru i obowiązków osady nadawano jej różne prawa.

Najczęściej stosowane prawa

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online
  2. H. Markgraf, J. W. Schulte, "Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis", Breslau 1889