Drobnoporek gorzki
.JPG) Hymenofor drobnoporka gorzkiego | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
drobnoporek gorzki |
| Nazwa systematyczna | |
| Amaropostia stiptica (Pers.) B.K. Cui, L.L. Shen & Y.C. Dai Persoonia 111 (2018) [2019] | |
.JPG)
Drobnoporek gorzki (Amaropostia stiptica (Pers.) B.K. Cui, L.L. Shen & Y.C. Dai) – gatunek grzybów z rzędu żagwiowców (Polyporales)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji: Amaropostia, Incertae sedis, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1801 r. Christian Hendrik Persoon nadając mu nazwę Boletus stipticus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu w 2019 r. B.K. Cui, L.L. Shen & Y.C. Dai[1].
Synonimów naukowych ma ponad 40. Niektóre z nich:
- Oligoporus stipticus (Pers.) Gilb. & Ryvarden, N. Amer. Polyp. 1987
- Polyporus albidus (Schaeff.) Trog 1839
- Polyporus stipticus (Pers.) Fr. 1821
- Postia stiptica (Pers.) Jülich 1982
- Tyromyces stipticus (Pers.) Kotl. & Pouzar 1959[2].
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też (wcześniej i później) jako białak gorzki, huba ściągająca, huba biaława, żagiew żółtawa, drobnoporek gorzki[3]. Wszystkie są niespójne z aktualną nazwą naukową[1].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Jednoroczny. Do podłoża przyrasta bokiem lub zwężoną nasadą. Średnica 3–8 cm, wyjątkowo do 12 cm, szerokość do 4 cm, kształt konsolowaty, nerkowaty, muszlowaty, na przekroju poprzecznym trójkątny. Rzadko zdarzają się owocniki rozpostarto-odgięte. Zazwyczaj występuje w niewielkich skupieniach po kilka osobników, które ułożone są dachówkowato lub rzędowo i wówczas czasami zrastają się podstawami. Powierzchnia owocników płaska lub nieco wgłębiona, zwykle nierówna i pokryta brodawkami, sfalowana, pagórkowata, na młodych okazach omszona lub owłosiona, na starszych naga. Brzeg ostry, cały, na suchych owocnikach czasami podwinięty. Początkowo owocniki mają biały kolor i są nieznacznie pręgowane, później stają się kremowe, ochrowokremowe, żółte i pomarańczowe[4].
Rurkowaty. Rurki mają długość do 6 mm, ich pory są białe lub żółtawe, o rozmiarach 0,2–0,4 mm[5]. Mają okrągły, owalny lub labiryntowaty kształt i tworzą jedną tylko warstwę. Podczas wilgotnej pogody wydzielają białą lub bezbarwną ciecz w postaci kropli[4].
Biały, twardy, słabo strefowany. Wydziela dość silny i nieprzyjemny zapach[5]. Smak gorzki i piekący[4].
Biały. Zarodniki gładkie, cienkościenne, o kształcie elipsoidalnym. Jeden koniec mają zaostrzony i są nieco wygięte w kształt przecinka. Rozmiar 3,5–5,5 × 1–1,5 μm[4].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Notowany jest w Europie, Azji i Ameryce Północnej. W Europie jest szeroko rozprzestrzeniony[6]. W Polsce jest dość pospolity[5]. W piśmiennictwie naukowym podano liczne jego stanowiska[3].
Występuje w lasach iglastych i mieszanych, głównie na świerku, jodle i sosnach. Rzadko spotykano go na grabie, brzozie, notowany był też na uprawianym gatunku świerka Picea engelmannii[3]. Owocniki wyrastają od lata do jesieni[4].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Grzyb niejadalny. Jest przede wszystkim saprotrofem, rosnącym na pniakach i leżących pniach drzew. Rzadko tylko atakuje drzewa zranione, pojawiając się u nich w miejscu zranienia. Występuje także na konstrukcjach drewnianych poza lasem, np. na mostkach, w kopalniach na stemplach drewnianych itp. Wywołuje bardzo intensywną brunatną zgniliznę drewna[4].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
Jest wiele gatunków nadrzewnych grzybów o białych owocnikach, jednak drobnoporka gorzkiego łatwo od nich odróżnić po ostrym, gorzkim smaku i ostrym brzegu kapelusza[4]. Podobny z wyglądu wrośniak anyżkowy (Trametes suaveolens) ma silny zapach anyżu, dużo większe pory i rośnie na drzewach liściastych, żagiewnik kościsty (Osteina obducta) rośnie tylko na modrzewiu[5]. Białak śnieżysty (Tyromyces chioneus) rośnie na drzewach liściastych[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Index Fungorum [online] [dostęp 2022-11-15] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2022-11-15] (ang.).
- ↑ a b c d Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g Piotr Łakomy, Atlas hub, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2008, ISBN 978-83-7073-650-7.
- ↑ a b c d Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2016-01-10].