American scene painting

American scene painting – nurt w realistycznym malarstwie amerykańskim lat 20. i 30. XX wieku, wywodzący się z amerykańskiego realizmu z okresu sprzed I wojny światowej i z Ashcan School, stojący w opozycji do malarstwa abstrakcyjnego. Założeniem nurtu było szczegółowe przedstawianie amerykańskiego stylu życia i krajobrazu poprzez tematy zaczerpnięte z amerykańskiej codzienności. American scene painting obejmował dwa nurty: social realism (nurt realistyczny o zabarwieniu społeczno-politycznym) i regionalism (eksplorujący tematykę wiejską) Do czołowych przedstawicieli american scene painting należeli: Thomas Hart Benton, Edward Hopper, John Steuart Curry, Grant Wood, Norman Rockwell, Charles Ephraim Burchfield i Andrew Wyeth.

Historia

W Ameryce lat 30. nastąpiło odrodzenie rodzimego realizmu, wywodzącego się z dorobku wcześniejszej Ashcan School. Takie wydarzenia jak załamanie na Nowojorskiej Giełdzie w 1929 roku i jego następstwo w postaci wielkiej depresji oraz rozwój faszyzmu w Europie spowodowały w Ameryce narastanie tendencji izolacjonistycznych, zarówno w polityce jak i w sztuce. W opinii wielu Amerykanów abstrakcja europejskiego modernizmu symbolizowała rosnącą dekadencję w Europie; w efekcie nastąpił w Ameryce zwrot w kierunku realizmu, który obejmował specyficznie amerykańską symbolikę rozwijaną wcześniej w latach 20.przez precyzjonistów. Razem z przedstawicielami social realism malarze spod znaku American scene painting (zwani też malarzami amerykańskiego gotycyzmu lub regionalistami) stworzyli obrazy Ameryki będące apoteozą izolacjonizmu lub wiejskości.

Twórczość

Grant Wood, American Gothic, 1930, Art Institute of Chicago

Edward Hopper, Nocne marki, 1942, Art Institute of Chicago

Norman Rockwell, Wolność od niedostatku, (obraz z 1943), replika muralowa

Edward Hopper studiował w New York School of Art pod kierunkiem Roberta Henriego, jednego z prekursorów amerykańskiego realizmu. Po studiach udał się do Europy, aby tam, w Paryżu, kontynuować edukację artystyczną. Po kilku miesiącach zdegustowany powrócił do Ameryki stwierdzając, iż pobyt w Europie niewiele mu dał. Nie spotkał znanych artystów (jak Gertrude Stein czy Pablo Picasso), a czas spędzał przesiadując w kawiarniach lub chodząc od czasu do czasu do teatru. Odwiedził Europę jeszcze dwa razy, w 1909 i 1910 roku i choć w pewnym stopniu skorzystał na tych podróżach, to w swej pracy twórczej postanowił skupić się na tematyce amerykańskiej, co w efekcie przyniosło mu sukces. Obrazy Hoppera cechuje specyficzne użycie światła, które jeden z krytyków określił jako światło, które „oświetla, ale nie ogrzewa” przydając obrazom specyficznej tajemniczości. Celem artysty było przedstawienie dusznego, kiczowatego życia w małym, amerykańskim mieście i atmosfery przygnębiającego osamotnienia, emanującej z podmiejskiego pejzażu. Wiejska i małomiasteczkowa architektura stała się również tematem pełnych ekspresji i fantazji obrazów Charlesa Ephraima Burchfielda. Z nich również emanuje nastrój osamotnienia i rozpaczy, który sprawił, iż krytycy nazwali je „pieśniami nienawiści”. Hopper napisał, że prace jego przyjaciela wyrażają znużenie codzienną egzystencją w prowincjonalnej społeczności.

O ile wiejska i małomiasteczkowa Ameryka w wydaniu Burchfielda i Hoppera mogła wydawać się monotonna i deprymująca, to te same motywy zostały przedstawione w bardziej optymistycznej i nostalgicznej tonacji przez regionalistów. W 1933 roku dziennikarz i marszand Maynard Walker zorganizował wystawę w Kansas City Art Institute zatytułowaną „American Painting Since Whistler”, na której zaprezentowano obrazy Thomasa Harta Bentona, Johna Steuarta Curry’ego i Granta Wooda. Walker, zaangażowany promotor amerykańskiego realizmu, we wstępie do katalogu towarzyszącego wystawie zaapelował do kolekcjonerów, żeby poparli tę sztukę, zamiast sprowadzać „śmieci” z École de Paris. Henry Luce w magazynie „Time” entuzjastycznie poparł ideę patriotycznej sztuki amerykańskiej, podtrzymującej zdrowe „amerykańskie wartości”. Na okładce bożonarodzeniowego wydania Time z 1934 roku umieszczono ilustrację Bentona, a wewnątrz kolorowe reprodukcje i pochlebne recenzje innych dzieł sztuki regionalistycznej. Oznaczało to narodziny mitu regionalizmu z Bentonem, Currym i Woodem w rolach głównych. W I połowie lat 30. bardzo popularne stały obrazy Granta Wooda, przedstawiające pejzaże Środkowo-Zachodnich Stanów Zjednoczonych, małomiasteczkowe społeczności i purytańskich farmerów ze stanu Iowa. Obraz American Gothic z 1930 roku stał się narodową ikoną sławiącą niezłomność ducha amerykańskiej klasy średniej. Rzecznikiem regionalizmu stał się Thomas Hart Benton, u którego nacjonalizm graniczył z ksenofobią:

Wiatrak, sterta śmieci i rotarianin więcej dla mnie znaczą niż Notre-Dame czy Partenon.

Szczególną pogardę Benton miał dla wielkich miast, zwłaszcza dla Nowego Jorku oraz dla europejskiego modernizmu. Jego dynamiczny i heroiczny styl znalazł wyraz w serii publicznych murali, namalowanych po roku 1930, mających za temat wyidealizowaną historię społeczną ludzi Środkowego Zachodu, przedstawionych w muskularnej figuracji przywołującej na myśl dzieła Michała Anioła. Benton studiował w Paryżu pod kierunkiem malarza synchromistycznego Stantona Macdonalda-Wrighta, ale później zwrócił się w stronę realizmu niszcząc większość swych wczesnych prac abstrakcyjnych. W latach 30. wykładał w Art Students League of New York, gdzie był nauczycielem i przyjacielem Jacksona Pollocka; od wczesnych lat 40. kiedy popularność regionalizmu zaczęła przygasać, uwagę zaczął przyciągać ekspresjonizm abstrakcyjny i uprawiająca go grupa malarzy skupionych właśnie wokół Pollocka.

Inni znaczący przedstawiciele regionalizmu to Norman Rockwell i Andrew Wyeth. Norman Rockwell był najbardziej popularnym i łatwo rozpoznawalnym regionalistą. Jego prace pojawiały się przez ponad 40 lat w czasopiśmie „The Saturday Evening Post”; ostatni jego obraz dla tego czasopisma został opublikowany w 1963 roku, z okazji zakończenia współpracy z nim, w czasie której artysta wykonał ilustracje do 321 okładek. Przez następne 10 lat malował dla Look Magazine, gdzie tematem jego prac były jego zainteresowania tematyką praw obywatelskich, ubóstwa i badania przestrzeni kosmicznej.

Jako malarza-realistę klasyfikowano również Andrew Wyetha, czerpiącego inspirację z krajobrazów wiejskiej Ameryki, z okolic swoich dwóch domów, w Pensylwanii i w Maine, choć sam artysta uważał się za abstrakcjonistę.

Zbiory

Dzieła artystów spod znaku american scene painting znajdują się w: Butler Institute of American Art w Youngstown, Cedar Rapids Museum of Art w Cedar Rapids, Knoxville Museum of Art w Knoxville, National Museum of American Art w Waszyngtonie i Swope Art Museum w Terre Haute.

Bibliografia

• Amy Dempsey: Styles, schools and movements: an encyclopaedic guide to modern art. London: Thames & Hudson, 2002. ISBN 0-500-23788-3. (ang.).
• Philippa Hurd: The Prestel Dictionary of Art and Artists in the 20th Century. Munich, London, New York: Prestel, 2000. ISBN 3-7913-2325-3. (ang.).