Iowa
| stan | |||||
| 29. stan od 28 grudnia 1846 | |||||
| |||||
| Dewiza: Our liberties we prize and our rights we will maintain | |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Stolica | |||||
| Kod ISO 3166-2 |
US-IA | ||||
| Gubernator | |||||
| Powierzchnia |
145 746 km²[1] | ||||
| Populacja (2021) • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość |
21,90 os./km² | ||||
| Strefa czasowa | |||||
| Języki urzędowe | |||||
Położenie na mapie USA
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Portal  Stany Zjednoczone
| |||||
Iowa (wymowa:/ˈaɪ.əwə/) – stan w centralnej części Stanów Zjednoczonych w międzyrzeczu Missisipi i Missouri.
Powierzchnia 145,8 tys. km², 3 134 693 mieszkańców (2016). Stolica Des Moines, 215 tys. mieszkańców (2016).
Całe terytorium stanu zajmują rozległe równiny.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsi Europejczycy dotarli do terytorium przyszłego stanu Iowa w 1673. Byli to francuscy odkrywcy Louis Jolliet i Jacques Marquette. Do 1763 terytorium formalnie należało do Francji, będąc częścią Luizjany. Następnie do 1800 należało do Hiszpanii, potem do 1803 powróciło do Francji, by w końcu przejść w ręce Stanów Zjednoczonych w wyniku Zakupu Luizjany. Pierwsi amerykańscy osadnicy oficjalnie przybyli na terytorium stanu w 1833. Stan został przyjęty do Unii 28 grudnia 1846[3].
Geografia[edytuj | edytuj kod]
- Główne rzeki: Missisipi, Missouri
- Liczba hrabstw: 99
- Największe hrabstwo: Kossuth (2 520 km²)[4]
- Liczba parków stanowych:
| Lp. | Miasto | Ludność (2017) |
|---|---|---|
| 1 | Des Moines | 217 521 |
| 2 | Cedar Rapids | 132 228 |
| 3 | Davenport | 102 320 |
| 4 | Sioux City | 82 514 |
| 5 | Iowa City | 75 798 |
| 6 | Waterloo | 67 587 |
| 7 | Ames | 66 498 |
| 8 | West Des Moines | 65 608 |
| 9 | Ankeny | 62 416 |
| 10 | Council Bluffs | 62 316 |
Demografia[edytuj | edytuj kod]
Spis ludności z roku 2010 stwierdza, że stan Iowa liczy 3 046 355 mieszkańców, co oznacza wzrost o 120 031 (4,1%) w porównaniu z poprzednim spisem z roku 2000. Dzieci poniżej piątego roku życia stanowią 6,3% populacji, 23,3% mieszkańców nie ukończyło jeszcze osiemnastego roku życia, a 16,7% to osoby mające 65 i więcej lat. 50,3% ludności stanu stanowią kobiety[6].
Język[edytuj | edytuj kod]
Najpowszechniej używanymi językami są[7]:
- język angielski – 93,19%,
- język hiszpański – 3,76%,
- język niemiecki – 0,48%.
Rasy i pochodzenie[edytuj | edytuj kod]
Według spisu z 2010 roku, 91,1% mieszkańców stanowiła ludność biała (85,7% nie licząc Latynosów), 3,8% to Afroamerykanie, 2,6% to Azjaci, 1,9% miało rasę mieszaną, 0,5% to rdzenna ludność Ameryki, 0,1% to Hawajczycy i mieszkańcy innych wysp Pacyfiku. Latynosi stanowią 6,0% ludności stanu[6].
Największe grupy stanowią osoby pochodzenia niemieckiego (35,1%), irlandzkiego (13,5%), angielskiego (8,2%), amerykańskiego (5,8%) i norweskiego (5,0%). Istnieją także duże grupy osób pochodzenia meksykańskiego, holenderskiego, szwedzkiego, francuskiego, szkockiego, włoskiego, czeskiego, duńskiego i polskiego[8].
Religia[edytuj | edytuj kod]
Dane z 2014 r.[9]:
- protestanci – 59%:
- luteranie – 14%,
- metodyści – 10%,
- baptyści – 10%,
- kalwini – 6%,
- bezdenominacyjni – 6%,
- pozostali – 13% (głównie: zielonoświątkowcy, campbellici, uświęceniowcy, pietyści, anglikanie i amisze)
- brak religii – 21% (w tym: 2% agnostycy i 4% ateiści),
- katolicy – 18%,
- inne religie – 2% (w tym: mormoni, świadkowie Jehowy, muzułmanie, żydzi, unitarianie uniwersaliści, prawosławni, hinduiści, buddyści i bahaiści[10]).
Symbole stanu[edytuj | edytuj kod]
- Dewiza: Our Liberties We Prize and Our Rights We Will Maintain – Cenimy swobody nasze i praw swoich strzec będziemy
- Przydomek: The Hawkeye State
- Znaczenie przydomku: Stan sokolego oka
- Symbole:
Przemysł i bogactwa naturalne[edytuj | edytuj kod]
- przemysł maszynowy
- przemysł spożywczy
- przemysł wydobywczy: węgla kamiennego, wapieni, gipsu
- rolnictwo (uprawia się kukurydzę, pszenicę, owies, lucernę, soję, hoduje się bydło)
Uczelnie[edytuj | edytuj kod]
Kultura[edytuj | edytuj kod]
- Slipknot – grupa muzyczna
- Bill Bryson – amerykański pisarz, autor książek podróżniczych i popularnonaukowych
- Jeremy Soule – amerykański kompozytor muzyki do gier komputerowych
- Ashton Kutcher – amerykański aktor, producent, scenarzysta filmowy i telewizyjny
- Elijah Wood – amerykański aktor
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ State Area Measurements and Internal Point Coordinates (ang.). U.S. Census Bureau. [dostęp 2018-04-09].
- ↑ Population of Iowa (ang.). United States Census Bureau.
- ↑ Informacje na temat przyłączenia stanu (ang.).
- ↑ Iowa County Map | Iowa Counties, www.mapsofworld.com [dostęp 2015-12-18].
- ↑ Biggest US Cities By Population - Iowa, www.biggestuscities.com [dostęp 2019-01-21].
- ↑ a b U.S. Census Bureau QuickFacts: Iowa; UNITED STATES, www.census.gov [dostęp 2019-01-21] (ang.).
- ↑ Data Center Results, apps.mla.org [dostęp 2019-01-20].
- ↑ U.S. Census Bureau, 2012-2016 American Community Survey 5-Year Estimates, factfinder.census.gov [dostęp 2019-01-21] [zarchiwizowane z adresu 2017-05-29] (ang.).
- ↑ Adults in Iowa. Pew Research Center, 2014. [dostęp 2019-01-14].
- ↑ State Membership Report. The ARDA. [dostęp 2019-01-14].
