Arumuni w Grecji

Arumuni w Grecji – romańskojęzyczna grupa etniczna mieszkająca w Grecji nazywana Arumunami.

Nazwa etniczna

Na terenie Grecji są używane dwie nazwy: Vlachos i Vlachoi (Βλάχος i Βλάχοι) oraz endoetnonim: Armãnj. Wpłynął on na powstanie używanej w relacjach międzynarodowych nazwy „Aromanian”. W języku polskim nazwa Arumuni pojawiła się w latach 50. XX wieku w pracy Zbigniewa Gołąba. Arumuni mieszkujący na terenie Epiru mówią o sobie Armãnj, a ci na północ od Salonik nazywają się Vlachami (od Vlach).

Vlachowie. Rysunek z 1887 roku z książki Griechenland in Wort und Bild Amanda von Schweiger-Lerchenfelda.

Obecnie (2021) szacuje się, że na terenie Grecji mieszka około 200 tysięcy Arumunów. Jedyne znane oficjalne dane pochodzą ze spisu, który odbył się w 1951 roku, wtedy w Grecji mieszkało ich 39 855. Mieszkają oni na terenach Epiru (Samarina, Metsowo, Kleisoura) i w Tesalii (okolice Olimpu). Po II wojnie światowej głównym ośrodkiem jest Metsowo.

W Grecji oficjalnie nie uznaje się mniejszości etnicznych. Władze dążą do ich asymilacji. Z tego powodu Arumuni składali skargi do Biura do Spraw Języków Rzadziej Używanych (European Bureau for Lesser ­Used Languages) protestując przeciwko niemożności swobodnego używania własnego języka.

Równocześnie od 1985 roku może działać Unia Vlaskich Stowarzyszeń Kulturalnych (Πανελλήνια Ομοσπονδία Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων), która organizuje festiwale, koncerty, odczyty naukowe, a także zjazdy greckich Arumunów z całego świata (Παγκόσμια Βλάχικη Αμφικτιονία – World Vlach Amphictyony). Skupia ona 130 organizacji takich jak: zespoły folklorystyczne, muzea, stowarzyszenia, organizacje młodzieżowe itp.

Edukacja

Samarina w Grecji zamieszkiwana przez Arumunów.

Rumunia starała się przekonać Vlachów/Arumunów do ich rumuńskiej przynależności narodowej i przed II wojną światową wspierała ludność vlaską w Grecji. Język rumuński miał zastąpić języki vlaskie. W tym celu finansowała, na podstawie zawartej po I wojnie światowej dwustronnej umowy, działające na terenie Grecji szkoły, zarówno podstawowe, jak i średnie z językiem rumuńskim. Działania te nie były dobrze postrzegane przez mieszkających w Grecji Arumunów. Szkoły przestały istnieć po II wojnie światowej, gdy wprowadzono jednolity system edukacji z nauką języka greckiego.

W 2017 roku powstało Stowarzyszenie Arumów w Atenach (Sutsată a Armîńilor di Athina), które podjęło próbę ujednolicenia zasad pisowni i systemu nauczania języka. Filolog i nauczyciel Thomas Tahis opracował podręcznik Μαθαίνουμε τη Βλάχικη γλώσσα, aby ułatwić naukę języka i pomóc w prowadzeniu kursów.