Azaryna płożąca
| |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
azaryna | ||
| Gatunek |
azaryna płożąca | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Asarina procumbens Mill. Gard. Dict. ed. 8: n.° 1 (1768)[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
Azaryna płożąca[4] (Asarina procumbens) – gatunek roślin z rodziny babkowatych z monotypowego rodzaju azaryna Asarina. Występuje naturalnie na obszarze Europy Zachodniej od środkowej Francji po północno-wschodnią Hiszpanię. Jako gatunek introdukowany obecny jest w Niemczech, Szwajcarii, Austrii i na Węgrzech[3].
Roślina uprawiana jest jako ozdobna[5], zwłaszcza na skalniakach, kamiennych murach i w pojemnikach, które porasta płożącymi i zwisającymi pędami[6].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Bylina o pędach płożących, osiągających do ok. 0,5 m długości[6], gęsto owłosionych[7].
- Liście
- Naprzeciwległe, ogonkowe[7], pojedyncze, nerkowate, sercowatojajowate do okrągłych, nierówno ząbkowane i karbowane na brzegu, czasem głębiej wcinane[7], o długości do 5 cm, koloru szarozielonego[6].
- Kwiaty
- Wyrastają pojedynczo z kątów liści[6]. Kielich z 5 równymi działkami zrośniętymi u nasady[7]. Korona kwiatu grzbiecista, dwuwargowa. Płatki barwy jasnożółtej, z ciemnożółtą gardzielą i czerwonymi żyłkami[6]. Pręciki cztery, w dwóch parach. Zalążnia górna, jajowata lub kulistawa, z dwóch zrośniętych owocolistków, dwukomorowa, z licznymi zalążkami[7].
- Owoce
- Torebki z licznymi, drobnymi nasionami[7].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Gatunek z monotypowego rodzaju azaryna Asarina Mill. z rodziny babkowatych Plantaginaceae[8]. W niektórych ujęciach dawniej do rodzaju Asarina były włączane także gatunki klasyfikowane w rodzajach: Maurandya i Lophospermum[5] (np. azaryna pnąca[9][4] Asarina lophospermum (L. H. Bailey) Pennell ≡ Lophospermum scandens D. Don[8]). Asarina procumbens była z kolei też włączana do rodzaju wyżlin jako Antirrhinum asarina[6].
Uprawa[edytuj | edytuj kod]
Roślina najlepiej rośnie w miejscu słonecznym lub w półcieniu, w przepuszczalnej glebie piaszczystej, zasobnej (próchnicznej) i średnio wilgotnej. Obficiej kwitnie w klimacie o niezbyt gorącym lecie. W łagodnych warunkach klimatycznych jest rośliną zimozieloną. Podczas mroźniejszych zim przemarza, ale w miejscach uprawy utrzymuje się, odnawiając się z nasion[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-04-24] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-04-24] (ang.).
- ↑ a b c Asarina procumbens Mill.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-04-24].
- ↑ a b Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 31. ISBN 978-83-925110-5-2.
- ↑ a b David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 77, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- ↑ a b c d e f g Asarina procumbens. [w:] Gardening Help [on-line]. Missouri Botanical Garden. [dostęp 2022-04-24].
- ↑ a b c d e f Joachim W. Kadereit (red.), Flowering Plants · Dicotyledons: Lamiales (except Acanthaceae including Avicenniaceae), Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg, 2004, s. 379, ISBN 978-3-642-18617-2, OCLC 851823246.
- ↑ a b Genus Asarina Mill.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-04-24].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 37, ISBN 978-83-62975-45-7.