Asynema

Asynema
	; Asyneuma amplexicaule
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	dzwonkowate
Rodzaj	asynema
	Nazwa systematyczna
	Asyneuma Grisebach et Schenk; Arch. Naturgesch. 18: 335. 1852
	Typ nomenklatoryczny
	A. canescens (Waldstein et Kitaibel) Grisebach et Schenk
Synonimy
	Asyneumopsis Contandr. et al.; Phyteuma L. sect. Podanthum G. Don; Podanthum (G. Don) Boiss.; Trachanthelium Schur;
	Asyneumopsis Contandr. et al.; Phyteuma L. sect. Podanthum G. Don; Podanthum (G. Don) Boiss.; Trachanthelium Schur;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Asynema^[6] (Asyneuma Griseb. & Schenk) – rodzaj roślin z rodziny dzwonkowatych. Obejmuje ok. 30 gatunków^[7]^[8]^[5]. Rośliny te występują głównie w zachodniej Azji (15 gatunków w Turcji)^[9], poza tym w południowej i wschodniej Europie^[9]^[7], północnej Afryce^[5], trzy gatunki rosną we wschodniej Azji^[5]. Rośliny te rosną w różnych siedliskach – w zaroślach i lasach, na stepach, na stokach i urwiskach skalistych^[9].

Pojedyncze gatunki o większych kwiatach i nisko rosnące gatunki górskie bywają uprawiane jako rośliny ozdobne^[9].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Byliny i rośliny dwuletnie^[9], z tęgim korzeniem palowym^[5] i łodygą wzniesioną, osiągającą zwykle do 1,2 m wysokości^[9].
Liście: Skrętoległe^[5]^[9], czasem różyczkowato przy ziemi skupione^[10].
Kwiaty: Wyrastają pojedynczo lub częściej po kilka na szypułkach, rzadko siedzące, w wierzchotkach, które skupione w górnej części pędu tworzą kwiatostan złożony w formie nibykłosa lub nibygrona^[10]. Kielich składa się z 5 wolnych działek, bez łatek między nimi^[10]^[9]. Korona w kolorze niebieskim do fioletowego^[9], z łatkami równowąskimi, niemal do nasady rozciętymi^[10]^[9]. Pręcików jest 5. Ich nitki są wolne, spłaszczone i orzęsione^[10]. Zalążnia jest dolna, trzykrotna, z licznymi zalążkami^[10]^[9], w górze owłosiona^[5]. Pojedyncza szyjka słupka długa, zwieńczona jest trzema (rzadko dwiema lub pięcioma), krótkimi, zawijającymi się i brodawkowatymi znamionami^[10]^[9]^[5].
Owoce: Wąskie i długie torebki z licznymi nasionami, otwierające się trzema podłużnymi otworami w górnej części^[9], rzadziej w środkowej lub dolnej^[10].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Pozycja systematyczna

Rodzaj w obrębie rodziny dzwonkowatych Campanulaceae klasyfikowany jest do podrodziny Campanuloideae^[4].

Wykaz gatunków^[8]^[6]

Asyneuma amplexicaule (Willd.) Hand.-Mazz.
Asyneuma anthericoides (Janka) Bornm.
Asyneuma argutum (Regel) Bornm.
Asyneuma babadaghense Yildiz & Kit Tan
Asyneuma campanuloides (M.Bieb. ex Sims) Bornm.
Asyneuma canescens (Waldst. & Kit.) Griseb. & Schenk – asynema szarawa
Asyneuma chinense D.Y.Hong
Asyneuma compactum Damboldt
Asyneuma davisianum Yildiz & Kit Tan
Asyneuma ekimianum Kit Tan & Yildiz
Asyneuma filipes (Nábelek) Damboldt
Asyneuma fulgens (Wall.) Briq.
Asyneuma giganteum (Boiss.) Bornm.
Asyneuma ilgazense Yildiz & Kit Tan
Asyneuma isauricum Contandr., Quézel & Pamukç.
Asyneuma japonicum (Miq.) Briq.
Asyneuma junceum Parolly
Asyneuma limonifolium (L.) Janch. – asynema zatrwianolistna
Asyneuma linifolium (Boiss. & Heldr.) Bornm.
Asyneuma lobelioides (Willd.) Hand.-Mazz.
Asyneuma lycium (Boiss.) Bornm.
Asyneuma macrodon (Boiss. & Hausskn.) Bornm.
Asyneuma michauxioides (Boiss.) Damboldt
Asyneuma persicum (A.DC.) Bornm.
Asyneuma pulchellum (Fisch. & C.A.Mey.) Bornm.
Asyneuma pulvinatum P.H.Davis
Asyneuma rigidum (Willd.) Grossh.
Asyneuma thomsonii (C.B.Clarke) Bornm.
Asyneuma trichostegium (Boiss.) Bornm.
Asyneuma virgatum (Labill.) Bornm.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-07-12] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Asyneuma. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-07-12].
↑ ^a ^b ^c Genus: Asyneuma Griseb. & Schenk. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-07-12].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Deyuan Hong; Thomas G. Lammers: Asyneuma Grisebach & Schenk. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2019-07-12].
↑ ^a ^b Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 35. ISBN 978-83-925110-5-2.
↑ ^a ^b David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 85, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b Asyneuma. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-07-12].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 328. ISBN 0-333-74890-5.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Bogumił Pawłowski, Jasiewicz Adam (red.): Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. XII. Warszawa, Kraków: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971, s. 92.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-07-12] (ang.).

[ing-3] Asyneuma. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-07-12].

[grin-4] Genus: Asyneuma Griseb. & Schenk. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-07-12].

[china-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Deyuan Hong; Thomas G. Lammers: Asyneuma Grisebach & Schenk. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2019-07-12].

[gawrys-6] Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 35. ISBN 978-83-925110-5-2.

[mabb-7] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 85, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[tpl-8] Asyneuma. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-07-12].

[philips-9] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 328. ISBN 0-333-74890-5.

[pawlowski-10] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Bogumił Pawłowski, Jasiewicz Adam (red.): Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. XII. Warszawa, Kraków: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971, s. 92.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]