Atom dla pokoju
Atom dla pokoju (ang. Atoms for Peace) – inicjatywa polityczna wywodząca się z przemówienia prezydenta Dwighta D. Eisenhowera, wygłoszonego 8 grudnia 1953 roku przed Zgromadzeniem Ogólnym ONZ.
Powiedział on:
Nie wystarczy odebrać żołnierzom tę broń [atomową]. Trzeba oddać ją w ręce tych, którzy będą umieli rozmontować jej militarną otoczkę i przystosować ją do pokojowego zastosowania. (...) Stany Zjednoczone wiedzą, że pokojowa energia atomowa nie jest marzeniem przyszłości. Ta zdolność, już udowodniona, jest tu – teraz – dzisiaj. Kto mógłby zaprzeczyć temu, że gdyby cała grupa naukowców i inżynierów na świecie posiadała odpowiednią ilość materiału rozszczepialnego do testowania i rozwijania swoich pomysłów, to ta możliwość szybko przekształciłaby się w uniwersalne, wydajne i ekonomiczne zastosowanie[1].
Realizacja[edytuj | edytuj kod]
Przemówienie było częścią starannie zorganizowanej kampanii medialnej zwanej Operacją Candor, która powstała pod wpływem raportu Zespołu Konsultantów ds. Rozbrojenia Departamentu Stanu ze stycznia 1953. Nalegano w nim, aby rząd Stanów Zjednoczonych był bardziej transparentny wobec narodu amerykańskiego w odniesieniu do zagrożeń i nadziei związanych z przyszłością ery atomowej[2].
W niedługim czasie od przemówienia, Stany Zjednoczone uruchomiły program, w ramach którego dostarczono sprzęt i know-how szkołom, szpitalom i instytucjom badawczym w USA i na całym świecie, w tym w Izraelu[3].
Efekty[edytuj | edytuj kod]
Efektem tej inicjatywy są również przepisy dotyczące wykorzystania energii jądrowej, które powstrzymały inne kraje przed rozwojem broni, jednocześnie umożliwiając im wykorzystanie technologii jądrowej do pokojowych celów[4].
Pod wpływem tej inicjatywy powstał również zarys koncepcji budowy elektrowni jądrowej w Polsce[5], atomowe ogrodnictwo, operacja Plowshare[6] czy koncepcja zalania depresji Kattara poprzez stworzenie za pomocą wybuchów ładunków jądrowych kanału prowadzącego z Morza Śródziemnego do tego zagłębienia[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dwight D. Eisenhower: Address Before the General Assembly of the United Nations on Peaceful Uses of Atomic Energy, New York City. ucsb.edu, 8 grudnia 1953.
- ↑ Barton J. Bernstein. Crossing the Rubicon: A Missed Opportunity to Stop the H-Bomb?. „International Security”. 14 (2), s. 156, 1987. DOI: 10.2307/2538857. JSTOR: 2538857.
- ↑ Cohen Avner, The Eisenhower Administration and the Discovery of Dimona: March 1958–January 1961, [w:] National Security Archive [online], nsarchive.gwu.edu, 15 kwietnia 2015.
- ↑ Joseph F. Pilat: Atoms for peace: an analysis after thirty years. London. s. 1-. ISBN 0-429-03832-1. OCLC 1090001300.
- ↑ Ministerstwo Klimatu i Środowiska: Polska elektrownia jądrowa w Żarnowcu. gov.pl.
- ↑ Paweł Strawiński: Program Plowshare, czyli bomby atomowe dla gospodarki. [w:] Forbes [on-line]. Ringier Axel Springer Polska, 2016-08-28. [dostęp 2017-09-20]. (pol.).
- ↑ Henryk Mąka, Neptun otwiera podwoje, Alfa, Warszawa, 1987, s. 191-192, ISBN 83-7001-086-5