Avenella
 Śmiałek pogięty | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Avenella | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Avenella M.J. Bluff ex S.T.N. Drejer Fl. Excurs. Hafn. xxiv, 32. Jun 1838[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
A. flexuosa (Linnaeus) S.T.N. Drejer[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
Avenella – rodzaj roślin z rodziny wiechlinowatych. Obejmuje jeden[5] lub dwa gatunki[4]. Należy tu śmiałek pogięty A. flexuosa o rozległym zasięgu w strefie umiarkowanej i okołobiegunowej półkuli północnej, występujący także na obszarach górskich strefy międzyzwrotnikowej w Afryce i Azji oraz w południowej części Ameryki Południowej. Drugi gatunek tu zaliczany – A. foliosa – jest endemitem Azorów[4].
Śmiałek pogięty występuje pospolicie także w Polsce. Mimo wczesnego odnotowania w publikacjach polskojęzycznych zmiany taksonomicznej nie zaproponowano nowej nazwy zwyczajowej dla rodzaju Avenella[6]. W wydanej w 2021 liście roślin naczyniowych Polski zachowana została (podobnie jak wielu innych przypadkach) klasyfikacja popularna w XX wieku[7].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
- Pozycja systematyczna
Rodzaj z rodziny wiechlinowatych (Poaceae). W obrębie rodziny należy do podrodziny wiechlinowych (Pooideae), plemienia Poeae, podplemienia Airinae[8].
Zaliczany tu gatunek (lub gatunki) tradycyjnie włączane były zwykle w rodzaj śmiałek Deschampsia. Odrębność rodzaju (szerzej ujmowanego) wykazywał już w latach 70. XX wieku Focke Albers. Na początku XXI wieku analizy molekularne wykazały znaczne różnice i zakwestionowały bliskie pokrewieństwo Avenella flexuosa z rodzajem Deschampsia[9][10]. Na drzewie filogenetycznym plemienia Poeae rodzaj Avenella sytuowany jest jako siostrzany względem rodzaju śmiałka Aira, wraz z którym znajduje się blisko pozycji bazalnej w kladzie obejmującym m.in. rodzaje wiechlina Poa, wyczyniec Alopecurus i tymotka Phleum. Rodzaj Deschampsia znajduje się w odrębnym kladzie, bliżej spokrewniony z takimi rodzajami jak: kłosówka Holcus, życica Lolium i kostrzewa Festuca[11].
- Wykaz gatunków[4]
- Avenella flexuosa (L.) Drejer – śmiałek pogięty
- Avenella foliosa (Hack.) Rivas Mart., Lousã, Fern.Prieto, E.Días, J.C.Costa
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-06-30] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-06-30] (ang.).
- ↑ a b Avenella M.J. Bluff. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-06-30].
- ↑ a b c d Avenella Bluff ex Drejer. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-06-30].
- ↑ David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 90, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- ↑ Ludwik Frey: Wykaz gatunków traw w Polsce. W: Ludwik Frey (red.): Księga polskich traw. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, PAN, 2007, s. 70. ISBN 978-83-89648-63-1.
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 58-59, ISBN 978-83-62975-45-7.
- ↑ Genus Avenella Bluff ex Drejer. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-06-30].
- ↑ Jorge Chiapella. A molecular phylogenetic study of Deschampsia (Poaceae: Aveneae) inferred from nuclear ITS and plastid trnL sequence data: support for the recognition of Avenella and Vahlodea. „Taxon”. 56, 1, s. 55-64, 2007. DOI: 10.2307/25065735.
- ↑ Ishchenko, O.O., Mel’nyk, V.M., Parnikoza, І.Y. et al.. Molecular Organization of 5S Ribosomal DNA and Taxonomic Status of Avenella flexuosa (L.) Drejer (Poaceae). „Cytol. Genet.”. 54, s. 505–513, 2020. DOI: 10.3103/S0095452720060055.
- ↑ Robert J. Soreng, Jerrold I. Davis, Monica A. Voionmaa. Kew Bulletin 62: 425-454 (2007) 425 A phylogenetic analysis of Poaceae tribe Poeae sensu lato based on morphological characters and sequence data from three plastid-encoded genes: evidence for reticulation, and a new classification for the tribe. „Kew Bulletin”. 62, s. 425-454, 2007.