Wiechlinowate
|
||
 Pokrój (wiechlina zwyczajna i roczna) |
||
| Systematyka[1] | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | rośliny | |
| Klad | rośliny naczyniowe | |
| Klad | Euphyllophyta | |
| Klad | rośliny nasienne | |
| Klasa | okrytonasienne | |
| Klad | jednoliścienne | |
| Rząd | wiechlinowce | |
| Rodzina | wiechlinowate | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Poaceae (R. Br.) Barnh. Bull. Torrey Bot. Club 22: 7. 15.01.1895 |
||
| Synonimy | ||
|
Gramineae Juss. |
||
A – plewa, B – plewka dolna, C – ość, 1 – plewka górna,2 - łuszczki, 3-pręciki, 4 – słupek, 5 – znamię słupka
Wiechlinowate, trawy (Poaceae (R. Br.) Barnh., Gramineae Juss.[2]) – rodzina roślin należąca do rzędu wiechlinowców. Liczy ok. 11 tys. gatunków. Stanowi ona główny komponent roślinności stepowej, łąkowej i pastwiskowej. Należą do niej również ważne rośliny uprawne, w tym zboża. W Polsce występuje ponad 150 gatunków traw.
Spis treści
Morfologia[edytuj]
- Łodyga
- Nazywana źdźbłem, obła, pusta w międzywęźlach, a przegrodzona w węzłach. Tkanka twórcza znajduje się w dolnej części każdego międzywęźla, dzięki czemu pasące się zwierzęta nie przerywają wzrostu. W plemieniu bambusowych łodygi są zdrewniałe (u innych zielne). W plemieniu palczatkowych i kukurydzowych łodygi są pełne. Rośliny często wytwarzają rozłogi.
- Liście
- Dwurzędowo ustawione, naprzemianległe, pochwiaste, równowąskie, żyłkowanie równoległe. W miejscu złączenia blaszki liściowej z pochwą najczęściej występuje języczek, a czasami także uszka obejmujące łodygę. Niektóre gatunki utwardzone są krzemionką, co ma zniechęcić pasące się zwierzęta.
- Kwiaty
- Zebrane w kłoski, u nasady kłoska są przysadki zwane plewami. Kwiaty są trójkrotne, przeważnie obupłciowe, ze zredukowanym okwiatem, zazwyczaj 3 pręcikami o długich nitkach i słupkiem z dwoma znamionami. Kłoski zebrane są kwiatostany typu kłos złożony lub wiecha złożona.
- Owoce
- Ziarniaki (owoce suche niepękające) zawierające bielmowe nasienie.
- Korzeń
- Dwa rodzaje: wyrastające z ziarniaka delikatne korzenie zarodkowe i wyrastające z węzłów trwałe korzenie przybyszowe (wiązkowy system korzeniowy).
Biologia[edytuj]
Są to rośliny zielne, (częściej byliny niż rośliny jednoroczne). Ich charakterystyczną cechą jest zdolność krzewienia się, czyli wypuszczania licznych źdźbeł z tzw. punktów krzewienia występujących w dolnych częściach pędu. Są przeważnie wiatropylne, czasami samopylne. U niektórych gatunków (np. u pszenicy zwyczajnej) występuje klejstogamia.
Systematyka[edytuj]
- Pozycja i podział rodziny według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)
Klad okrytonasienne, klad jednoliścienne (monocots), rząd wiechlinowce (Poales), rodzina wiechlinowate (Poaceae). Rodzina stanowi grupę siostrzaną dla rodzin Ecdeiocoleaceae i Joinvilleaceae[1].
- Rodzaje reprezentowane we Florze Polski[3]
|
|
|
Zbiorowiska trawiaste[edytuj]
W różnych miejscach kuli ziemskiej znajdują się rozległe tereny porośnięte głównie trawami, a pozbawione drzew i krzewów. Noszą one nazwy wywodzące się najczęściej z miejscowego języka:
- preria – w Ameryce Północnej, nazwa pochodzi od starofrancuskiego słowa prairie oznaczającego łąkę
- step – w Azji, stepy ciągną się od środkowej Europy po Syberię
- puszta – w Europie na terenie Kotliny Panońskiej
- llanos – w Ameryce Południowej, nazwa pochodzi z hiszpańskiego i oznacza równinę
- pampa – w Ameryce Południowej, słowo ma rodowód indiański, lecz zostało przyswojone przez posługujących się językiem hiszpańskim
- veldt – w Afryce Południowej, słowo wywodzi się z języka afrikaans
Obecność w kulturze i symbolice[edytuj]
Dawna nazwa rodziny pojawia się w piosence „Opowieść o trawie” autorstwa Leszka Wójtowicza. Określana jest tam jako: ciekawa, dzielna, zwykła, bezczelna, uparta, mocna[5].
Zobacz też[edytuj]
Przypisy
- ↑ a b Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2016-10-25].
- ↑ Nazwy naukowe alternatywne zgodnie z art. 18 Kodeksu Nomenklatury Botanicznej [1]
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular Plants of Poland - A Checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 1995. ISBN 83-85444-38-6.
- ↑ Obecnie najczęściej gatunki zaliczane są do rodzaju Helictotrichon
- ↑ Leszek Wótowicz: Opowieść o trawie. 1988-10. [dostęp 2011-11-01].
Bibliografia[edytuj]
- Stanisław Tołpa, Jan Radomski: Botanika. Podręcznik dla Techników Rolniczych. Warszawa: PWRiL, 1971. (Morfologia i Biologia)
