Badister sodalis
| Badister sodalis | |||||
| (Duftschmid, 1812) | |||||
| |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Gromada | |||||
| Rząd | |||||
| Podrząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Podrodzina | |||||
| Plemię | |||||
| Podplemię | |||||
| Rodzaj | |||||
| Podrodzaj | |||||
| Gatunek |
Badister (Trimorphus) sodalis | ||||
| |||||
Badister sodalis – gatunek chrząszcza z rodziny biegaczowatych i podrodziny dzierowatych.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1812 roku przez Caspara Erasmusa Duftschmida pod nazwą Carabus sodalis[1].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Chrząszcz o wydłużonym ciele długości od 3,9 do 4,6 mm. Głowa jest brązowoczarna z brązowymi i poprzyciemnianymi czułkami i głaszczkami[2], wyraźnie węższa od przedplecza[2][3]. Ostatni człon głaszczków szczękowych jest spiczasty. Warga górna jest na przedniej krawędzi ostro, V-kształtnie wycięta[2]. Aparat gębowy ma ponadto niesymetryczne żuwaczki, z których prawa ma wykrojenie na krawędzi zewnętrzno-grzbietowej, a lewa jest niezmodyfikowana[2][3]. Przedplecze jest około 1,3 raza szersze niż dłuższe[2], brązowoczarne z dość szeroko żółtobrązowo obwiedzionymi krawędziami bocznymi[2][3]. Pokrywy są węższe niż u B. dorsiger, o gładkich międzyrzędach[2], ubarwione brązowoczarno z żółtym lub żółtobrązowym wzorem[2][3], typowo obejmującym wąskie obrzeżenie krawędzi, szew i parę kropek barkowych, niekiedy połączonych poprzecznie, trafiają się jednak okazy o całej przedniej części pokryw żółtobrązowej, a nawet prawie całych pokrywach żółtobrązowych z czarną plamą tylko w okolicy tarczki. Odnóża są żółtobrązowe[2].
Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Owad rozmieszczony od nizin po przedgórza[2]. Zasiedla zacienione i wilgotne stanowiska w lasach liściastych, na pobrzeżach wód stojących (w tym wysychających okresowo bajor) i w zbiorowiskach ruderalnych[2][4]. Preferuje gleby bagienne i gliniaste. Bytuje pod butwiejącym listowiem i wśród mchów[4].
Gatunek palearktyczny. W Europie znany jest z Azorów, Hiszpanii, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Bośni i Hercegowiny, Macedonii Północnej oraz europejskiej części Rosji. W Azji podawany jest z zachodniosyberyjskiej części Rosji, anatolijskiej części Turcji, Izraela, Gruzji oraz Iranu[5][6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ C.E. Duftschmid: Fauna Austriae, oder Beschreibung der österreichischen Insekten für angehende Freunde der Entomologie. Zweyter Theil. Linz und Leipzig: Akademische Buchhandlung, 1812, s. 151.
- ↑ a b c d e f g h i j k Karel Hůrka: Carabidae of the Czech and Slovak Republics. Zlin: Kabourek, 1996, s. 36-40, 374-382.
- ↑ a b c d Jürgen Trautner, Kartin Geigenmüller: Tiger Beetles, Ground Beetles. Ilustrated Key to the Cicindellidae and Carabidae of Europe. Josef Margraf, 1987, s. 409-418.
- ↑ a b Bolesław Burakowski, Maciej Mroczkowski, Janina Stefańska, Chrząszcze – Coleoptera. Biegaczowate – Carabidae, część 2, „Katalog Fauny Polski”, 3, 13, Warszawa: Instytut Zoologiczny Polskiej Akademii Nauk, 1974.
- ↑ Wolfgang Lorenz, Badister (Trimorphus) sodalis (Duftschmid, 1812) in: CarabCat, O. Bánki i inni red., Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021, DOI: 10.48580/dfqf-3dk [dostęp 2024-02-13].
- ↑ M. Baehr, Licinini, [w:] Ivan Löbl, Aleš Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume I. Archostemata - Myxophaga - Adephaga, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2003, s. 440-441, ISBN 87-88757-73-0.