Bedriye Tahir Gökmen
_(cropped).jpg) Gökmen w 1933 roku | |
| Data i miejsce urodzenia |
Początek XX wieku |
|---|---|
| Zawód, zajęcie |
pilot cywilny |
Bedriye Tahir Gökmen (ur. jako Bedriye Tahir[1]) – turecka pilotka, pierwsza kobieta w Turcji, która uzyskała licencję pilota[2].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod].jpg)
W 1932 roku zapisała się do Szkoły Lotnictwa Cywilnego Vecihi (tur. Vecihi Sivil Tayyare Mektebi), założonej przez Vecihiego Hürkuşa, tureckiego pioniera lotnictwa, inżyniera i konstruktora pierwszych tureckich samolotów[3]. W 1933 roku uzyskała licencję pilota[4], zostając pierwszą kobietą w Turcji z uprawnieniami pilota[2], a rok później ukończyła szkołę lotniczą[4].
W czasie studiów Gökmen pracowała jako urzędniczka oraz pracownica biurowa; z tych pensji utrzymywała siebie, swoją matkę oraz opłacała na raty czesne za swoje studia[5][6]. Podczas studiów była jedną z dwóch kobiet w dwunastoosobowej grupie. Druga kobieta, Saadet Hanım, zmarła jednak przed ukończeniem szkoły w wypadku spowodowanym nieotworzeniem się spadochronu[7]. 30 sierpnia 1933 roku Vecihi Hürkuş zorganizował w Stambule loty pokazowe z udziałem swoich uczniów dwoma samolotami Vecihi XIV i Vecihi XV oraz jednym samolotem Nuri Bey Vecihi K-XVI. Choć jego uczniowie po pokazach odnosili sukces, to jego szkołę lotniczą zamknięto z powodu trudności finansowych i braku równoważności dyplomów jego uczniów[8].
Po ukończeniu studiów Gökmen złożyła wniosek do Tureckich Sił Powietrznych o uznanie jej licencji. Niestety w wyniku katastrofy, jedyny samolot będący własnością akademii został zniszczony, przez co nie mogła ukończyć egzaminu, nie zostając pilotką wojskową (zdając jednak egzamin pisemny[6]). W 1934 roku akademia została zamknięta z powodów finansowych, a egzamin Gökmen nigdy nie został powtórzony[5].
Jej decyzja o podjęciu dodatkowej pracy jako pilot została uznana za nieodpowiednią, w wyniku czego pracodawca zmniejszył jej wynagrodzenie, a później zwolnił ją z zajmowanego stanowiska[9]. Według niektórych źródeł nie doszło do zmniejszenia jej wynagrodzenia dzięki stawiennictwu Vecihiego Hürkuşa[6].
W 1934 roku w wyniku wejścia w życie ustawy Soyadı Kanunu przyjęła nazwisko Gökmen[10]. Szczegóły jej dalszego życia nie są znane.
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]W Akarze w Parku i Muzeum Historii (ang. Turkish History Museum and Park) wśród różnych pomników upamiętniających ważne postacie historyczne wpisane w historię Turcji, znajdują się m.in. pomnik upamiętniający Bedriye Tahir Gökmen[11] oraz jej nauczyciela, instruktora lotniczego, Vecihiego Hürkuşa, który zbudował w Turcji pierwszy samolot – Vecihi K-VI[12].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ İbrahim Aksu, The story of Turkish surnames: an onomastic study of Turkish family names, their origins, and related matters, Çanakkale: Olay Gazete Press, 2005, s. 29, ISBN 978-9944-5163-0-3 [dostęp 2024-03-21] (ang.).
- ↑ a b Bedriye Gökmen İlk Türk Kadın Pilot – Vecihi Hürkuş'un Öğrencileri [online], TVHMD – Tayyareci Vecihi Hürkuş Müzesi Derneği [dostęp 2024-03-21] (tur.).
- ↑ Bedriye Tahir Gökmen - İlk Kadın Pilot. Türk Hava Kurumu (Turkish Aeronautical Association Collection). [dostęp 2024-03-29]. (tur.).
- ↑ a b Centennial Team, Bedriye Tahir Gökmen – Turkey [online], Women in Aviation & Space History, 24 lipca 2015 [dostęp 2024-03-21] (ang.).
- ↑ a b İlk Türk Kadın Pilot: Bedriye Tahir Gökmen [online], BinYaprak [dostęp 2024-03-21] (tur.).
- ↑ a b c Petrol-Is Kadin Dergisi [online], petrol-is.org.tr [dostęp 2024-03-21].
- ↑ Değişim ve Güçlenme, 21. Yüzyılın Eşiğinde Kadınlar, , 2010, s. 22, ISBN 978-975-441-277-2, ISBN 978-975-441-282-6 [dostęp 2024-03-21] (tur.).
- ↑ İlk Türk sivil havacılık okulu Vecihi Sivil Tayyare Mektebini (VSTM) kurdu. thk.org.t. [dostęp 2024-03-29]. (tur.).
- ↑ M.Durgut, First Turkish female pilot Bedriye Tahir Gokmen [online], aviation related posts, aviation pioneers and aviation accidents, 17 marca 2022 [dostęp 2024-03-21] (ang.).
- ↑ Who is Bedriye Tahir Gökmen? [online], www.raillynews.com, 24 maja 2020 [dostęp 2024-03-21] (ang.).
- ↑ Türk Tarih Müzesi ve Parkı. tripadvisor.fr, luty 2014. [dostęp 2024-03-22]. (ang.).
- ↑ turktarihmuzesivepark. instagram.com. [dostęp 2024-03-22]. (tur.).