Białoń

Białoń – postać półlegendarna, zbójnik grasujący w XVIII wieku na terenie Orawy.

Białoń miał pochodzić z Kiczor lub Lipnicy Wielkiej. Zbójnikiem został po sprzeczce i bójce z hajdukiem podczas odrabiania pańszczyzny. Swą kryjówkę miał na Babiej Górze, skąd wyprawiał się grabić okoliczne wsie. Według podania potrafił w ciągu jednej nocy przebiec ze swej kryjówki do Krakowa, tam dokonać napadów i rano wrócić na Orawę.
Według innej z legend, Białoń miał ufundować murowany kościół w Lipnicy Wielkiej. Uczynił to w zamian za ostatnie namaszczenie, jakie miał udzielić miejscowy kapłan jego chorej kochance (frajereczce). Dziewczyna ozdrowiała, a zbójnik z wdzięczności wysłał księdzu kocioł z pieniędzmi, za które wzniesiono murowaną świątynię. Sam kocioł został wmurowany w ścianę kościoła, ponadto na ołtarzu jako wotum zawisła zbójecka maczuga. Według innej z wersji, kościół stoi na miejscu szubienicy, na której zawisł zbójnik. Wydarzenie to miało mieć miejsce ok. 1769 roku.

Bibliografia

• Jolanta Flach, Szlak Zbójników Karpackich www.tygodnikpodhalanski.pl
• Emil Kowalczyk Herb wsi Kiczory. www.lipnicawielka.pl
• Zbójnik Białoń z Lipnicy