Bielska Kopa
 Bielska Kopa po lewej, za nią po prawej Szalony Wierch | |
| Państwo | |
|---|---|
| Pasmo | |
| Wysokość |
1835 m n.p.m. |
| Wybitność |
58 m |
Położenie na mapie Karpat  | |
Położenie na mapie Tatr  | |
 49°13′38,2″N 20°13′25,6″E/49,227278 20,223778
| |
Bielska Kopa lub Kopa Bielska (niem. Durlsberg, słow. Belanská kopa, Belianska kopa, węg. Bélai-domb[1]) – szczyt na północno-wschodnim krańcu Tatr Wysokich, w krótkiej bocznej grani odchodzącej od grani głównej w dolnej części Koperszadzkiej Grani[2]. Bielska Kopa ma wysokość 1835 m[3], 1832 m[4][5], 1833 m[6] lub 1836[7]. Od Koperszadzkiego Zwornika – bocznego wierzchołka Koperszadzkiej Czuby – na południowym zachodzie oddziela ją Wyżnia Przełęcz pod Kopą[6].
Bielska Kopa ma charakter trawiasto-skalisty, a jej wierzchołek jest stosunkowo rozłożysty i znajduje się w północno-zachodniej części grani. Ok. 400 m na południowy wschód od głównego wierzchołka znajduje się drugi niższy (1816 m), trawiasty i szeroki tak jak wyższy. Grzbiet prowadzi dalej na wschód, gdzie stosunkowo ostrymi zboczami opada na Bielską Rówień[8]. Północne stoki Bielskiej Kopy opadają łagodnie do Doliny Przednich Koperszadów, południowe nieco stromiej do Doliny Białych Stawów. Obie te doliny są górnymi piętrami Doliny Kieżmarskiej i łączą się w rejonie Bielskiej Równi[3].
Góra ta jako jedyna w południowej i wschodniej części Tatr Wysokich jest zbudowana w całości ze skał osadowych – górne partie tworzone są przez wapienie i dolomity triasu, dolne także przez triasowe łupki[8].
Od Bielskiej Kopy pochodzi nazwa pobliskiej Przełęczy pod Kopą (Niżniej), położonej w grani głównej i stanowiącej granicę między Tatrami Wysokimi a Bielskimi. Ze względu na swe położenie i układ grani Kopa bywa niekiedy zaliczana błędnie do Tatr Bielskich[9].
Na szczyt nie prowadzą szlaki turystyczne, turyści jednak czasami wchodzą na Bielską Kopę. Z jej wierzchołka rozlegają się widoki na otoczenie Doliny Kieżmarskiej. Najdogodniejsza droga prowadzi z Wyżniej Przełęczy pod Kopą, łatwe jest też wejście z sąsiednich dolin[6].
Szczyt był odwiedzany już na przełomie XVIII i XIX wieku. Dokładnie został opisany przez Christiana Genersicha. W 1851 r. na Bielskiej Kopie był Maciej Bogusz Stęczyński, który poświęcił jej wiersz i ją narysował[6]. Maria Steczkowska w 1872 r. pisała o widoku z Bielskiej Kopy: „Mamy przed sobą jeden z najwspanialszych górskich widoków, a najmajestatyczniej występują groźne spiskie olbrzymy”. Już w roku 1751 naukowcy z Wiednia badali tutejsze sztolnie i wyrobiska. Geograf Joseph Liesganig spadł wtedy z Bielskiej Kopy i o mało nie stracił życia[5].
W zimie jako pierwsi na Kopie Bielskiej byli Gyula Komarnicki i István Laufer 18 kwietnia 1908 r.[6]
Dawniej Bielską Kopę określano też innymi nazwami: Twarożna, Kopa w Koperszadach, Kopa Bialska czy po prostu Kopa[6].
Szlaki turystyczne
[edytuj | edytuj kod]
– południowymi stokami i przez Wyżnią Przełęcz pod Kopą przebiega niebieski szlak znad Wielkiego Białego Stawu w Dolinie Białych Stawów na Przełęcz pod Kopą. Czas przejścia: 45 min, ↓ 35 min[10]
-
Bielska Kopa od północnego zachodu -
Bielska Kopa z Wyżniej Przełęczy pod Kopą -
Bielska Kopa i Tatry Bielskie
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Czterojęzyczny słownik nazw geograficznych. Tatry Bielskie [online] [dostęp 2020-02-01].
- ↑ Tatry Wysokie i Tatry Bielskie słowackie i polskie. Mapa turystyczna 1:25 000, Warszawa: Wydawnictwo Kartograficzne Polkart Anna Siwicka, 2006, ISBN 83-87873-26-8
- ↑ a b Jarosław Januszewski, Grzegorz Głazek, Witold |Fedorowicz-Jackowski, Tatry i Podtatrze, atlas satelitarny 1:15 000, Warszawa: GEOSYSTEMS Polska Sp. z o.o., 2005, ISBN 83-909352-2-8, s.106
- ↑ Vysoké Tatry 1:25 000, podrobná turistická mapa. 6. vydanie. Harmanec: VKÚ, 2008. ISBN 978-80-8042-552-4.
- ↑ a b Józef Nyka, Tatry słowackie. Przewodnik, wyd. 2, Latchorzew: Wydawnictwo Trawers, 1998, ISBN 83-901580-8-6
- ↑ a b c d e f Witold Henryk Paryski, Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część XXIV. Czerwona Turnia – Przełęcz pod Kopą, Warszawa: Sport i Turystyka, 1984, ISBN 83-217-2472-8, s. 34–236
- ↑ Tatry Wysokie i Bielskie polskie i słowackie. Mapa turystyczna 1:30 000, Warszawa: ExpressMap, 2012, ISBN 978-83-88112-92-8
- ↑ a b Grzegorz Barczyk, Ryszard Jakubowski (red.), Adam Piechowski, Grażyna Żurawska, Bedeker tatrzański, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, ISBN 83-01-13184-5
- ↑ Witold Henryk Paryski, Zofia Radwańska-Paryska, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1
- ↑ Tomasz Nodzyński, Marta Cobel-Tokarska: Tatry Wysokie i Bielskie: polskie i słowackie. Warszawa: ExpressMap, 2007. ISBN 978-83-60120-88-0.