Bilety zdawkowe Ministerstwa Finansów Izraela (1948–1953)
Bilety zdawkowe Ministerstwa Finansów Izraela – pieniądz zdawkowy emitowany w latach 1948–1953 przez Ministerstwo Finansów w celu zaspokojenia niedoboru monet na rynku w Izraelu w początkowych latach jego istnienia.
Na przełomie lat 40. i 50. XX wieku Izrael miał problemy z niedoborem monet w obiegu. Zapotrzebowanie na nie sprawiło, że Ministerstwo Finansów postanowiło przeprowadzić emisję najpierw w 1948 roku, a potem w latach 1952–1953[1]. Operacja ta była przeprowadzona przez ministerstwo, ponieważ Izrael nie posiadał wówczas banku centralnego. Wszelki druk banknotów przez Anglo-Palestine Bank, a później Bank Leumi le-Israel odbywał się na mocy specjalnej umowy pomiędzy rządem a bankami[2]. Pierwsza emisja składała się z dwóch biletów zdawkowych o nominałach 50 milów oraz 100 milów i miały układ pionowy. Druga emisja składała się już z biletów o trzech nominałach: 50, 100 i 250 prut. Miały one układ taki jak tradycyjne banknoty - poziomy. Dwa pierwsze nominały miały numerację z tyłu. Bilet o nominale 250 pruta na rewersie miał widok na Jezioro Tyberiadzkie[1]. Emisja biletów zdawkowych była podyktowana względami ekonomicznymi. Okazało się, że zlecenie druku pieniędzy zastępczych było wówczas bardziej opłacalne niż zwiększenie ilości wybijanych monet[3].
Na podstawie specjalnej umowy między rządem tymczasowym a Anglo-Palestine Bank Ministerstwo Finansów nie mogło emitować w trakcie czasu trwania umowy (do 1951 roku) banknotów o wartości 500 milów lub większej[4].
| Nominał | Awers i rewers | Charakterystyka[1][5][6] | |
|---|---|---|---|
| Emisja z 1948 roku | |||
| 50 milów |  |
 |
Emisja: 1948
Wycofanie: 22 lutego 1980[6][7] Seria: b.d. Numeracja: czarna Awers: nazwa państwa i nominał w językach hebrajskim i arabskim, gilosz nawiązujący do mozaiki synagogi w Bet Alfa Rewers: nominał, gilosz nawiązujący do mozaiki synagogi w Bet Alfa Kolor: pomarańcz, czerwień Znak wodny: b.d. Papier: b.d. Wymiary: 50 × 80 mm[1]/48 × 80 mm[6] Nakład: b.d. Projektant: Ote Walisz[7] Podpisy: Minister Finansów – Eli’ezer Kaplan Drukarnia: Lewin-Epstein Printing House (Tel Awiw) |
| 100 milów |  |
 |
Emisja: 1948
Wycofanie: 22 lutego 1980[6][8] Seria: b.d. Numeracja: czerwona Awers: nazwa państwa i nominał w językach hebrajskim i arabskim, gilosz nawiązujący do mozaiki synagogi w Bet Alfa Rewers: nominał, gilosz nawiązujący do mozaiki synagogi w Bet Alfa Kolor: zieleń Znak wodny: b.d. Papier: b.d. Wymiary: 50 × 80 mm[1]/48 × 80 mm[6] Nakład: b.d. Projektant: Ote Walisz[8] Podpisy: Minister Finansów – Eli’ezer Kaplan Drukarnia: Lewin-Epstein Printing House (Tel Awiw) |
| Emisja z lat 1952–1953 | |||
| 50 prut |   |
Emisja: marzec-lipiec 1952
Wycofanie: 22 lutego 1980[9] Seria: b.d. Numeracja: z tyłu, zielona Awers: gilosz, nominał, nazwa waluty w językach hebrajskim i arabskim, napis „legalny środek płatniczy” po hebrajsku Rewers: gilosz, nominał, numer Kolor: niebieski lub pomarańcz (Awers Rewers) Znak wodny: b.d. Papier: b.d. Wymiary: 75 × 44 mm[1]/70 × 42 mm[6] Nakład: b.d. Projektant: I. David[9] Podpisy: zestaw 1: Minister Finansów – Eli’ezer Kaplan i Główny Księgowy – Mordechaj Zagagi zestaw 2: Minister Finansów – Lewi Eszkol i Główny Księgowy – Mordechaj Zagagi zestaw 3: Minister Finansów – Lewi Eszkol i Główny Księgowy – Awraham Ne’eman Drukarnia: Drukarnia Rządowa (Tel Awiw) | |
| 100 prut |   |
Emisja: marzec-lipiec 1952
Wycofanie: 22 lutego 1980[10] Seria: b.d. Numeracja: z tyłu, zielona Awers: gilosz, nominał, The Anglo-Palestine Bank Limited (po hebrajsku i angielsku) Rewers: gilosz, nominał, The Anglo-Palestine Bank Limited (po arabsku i angielsku) Kolor: zieleń lub niebieski z zielenią (Awers Rewers) Znak wodny: b.d. Papier: b.d. Wymiary: 75 × 44 mm[1]/70 × 42 mm[6] Nakład: b.d. Projektant: I. David[10] Podpisy: zestaw 1: Minister Finansów – Eli’ezer Kaplan i Główny Księgowy – Mordechaj Zagagi zestaw 2: Minister Finansów – Lewi Eszkol i Główny Księgowy – Awraham Ne’eman zestaw 3: Minister Finansów – Lewi Eszkol i Główny Księgowy – Mordechaj Zagagi Drukarnia: Drukarnia Rządowa (Tel Awiw) | |
| 250 prut |   |
Emisja: marzec-lipiec 1952
Wycofanie: 22 lutego 1980[11] Seria: א, ב, ג Numeracja: czarna Awers: gilosz, nazwa państwa językach hebrajskim i arabskim, nominał w języku hebrajskim Rewers: gilosz, nominał, widok na Jezioro Tyberiadzkie Kolor: zieleń Znak wodny: menora widoczna pod UV w różnych miejscach w zależności od serii Papier: b.d. Wymiary: 107 × 58 mm[1]/100 × 55 mm[6] Nakład: b.d. Projektant: Gabri’el i Maksim Szamirowie[11] Podpisy: Minister Finansów – Lewi Eszkol Główny Księgowy – Awraham Ne’eman Drukarnia: Drukarnia Rządowa (Tel Awiw) | |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h Pinchas Bar-Zeev, Chapter III, Banknotes, Page 2, Issues Prior to the Establishment of the Bank of Israel, 1948 - 1953, „Sheqel.info” [dostęp 2021-09-15].
- ↑ Bank Leumi, Company History [online] [dostęp 2021-09-21].
- ↑ שימור המורשת הישראלית, מטבעות א. לפני תש”ח [online] [dostęp 2021-09-16].
- ↑ Kneset, Bank Notes Ordinance. No. 18 of 5708—1948, „Laws of the State of Israel”, 17 sierpnia 1948 [dostęp 2021-09-21].
- ↑ Cuhaj 2014 ↓, s. 746.
- ↑ a b c d e f g h Bank Izraela, Fractional Currency [online] [dostęp 2021-09-21].
- ↑ a b Israel Coins and Medals Corporation, Fifty Mils, Bank Of Israel [online] [dostęp 2021-09-16].
- ↑ a b Israel Coins and Medals Corporation, One Hundred Mils, Bank Of Israel [online] [dostęp 2021-09-16].
- ↑ a b Israel Coins and Medals Corporation, 50 Prutah, Bank Of Israel. Year: 1952, Blue banknote [online] [dostęp 2021-09-16].
- ↑ a b Israel Coins and Medals Corporation, 100 Prutah, Bank Of Israel [online] [dostęp 2021-09-16].
- ↑ a b Israel Coins and Medals Corporation, Two Hundred and Fifty Pruta, Bank Of Israel [online] [dostęp 2021-09-16].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- George Cuhaj, Standard Catalog of World Paper Money. General Issues 1368-1960, Iola: Krause Publications, 2014, ISSN 1538-2001.
| Waluty |
|
|---|---|
| Monety obiegowe (od 1985) | |
| Monety kolekcjonerskie | |
| Monety kolekcjonerskie poza serią |
|
| Monety okolicznościowe | |
| Banknoty | |
| Instytucje | |
| Powiązane osoby |
