Bitwa pod Sarantaporo
| I wojna bałkańska | |||
.png) Decydujący moment bitwy podczas frontalnego natarcia Greków (grecka litografia) | |||
| Czas |
9–10 października 1912 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce |
okolice Sarantaporo, Tesalia | ||
| Terytorium | |||
| Wynik |
zwycięstwo Greków | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Położenie na mapie Grecji  | |||
| 40,066667°N 22,050000°E/40,066667 22,050000 | |||
Bitwa pod Sarantaporo – bitwa stoczona w dniach 9–10 października 1912 roku pomiędzy armią osmańską i grecką podczas I wojny bałkańskiej.
Tło i początek działań[edytuj | edytuj kod]
W I wojnie bałkańskiej celem armii greckiej było opanowanie terenów Macedonii Egejskiej i Epiru, wchodzących w skład Imperium Osmańskiego, a także pomszczenie klęski, jaką poniosła armia grecka w wojnie 1897 roku. W stosunku do działań zbrojnych prowadzonych przez Bułgarów i Serbów front grecki miał dla losów wojny znaczenie drugorzędne. 5 października 1912 oddziały greckie przekroczyły granicę. W rejonie Elasona-Deskati doszło do pierwszych starć z wysuniętymi placówkami tureckimi, które wobec znacznej przewagi nieprzyjaciela wkrótce wycofały się na główną pozycję obronną. 7 października czołowe oddziały greckie dotarły do Sarantaporo.
Siły przeciwników[edytuj | edytuj kod]
Do działań przeciwko Turkom Grecy skierowali Armię Tesalii (dowodzoną przez następcę tronu Konstantyna) złożoną z sześciu dywizji (1-6), wzmocnionych częścią 7 dywizji z Larisy, brygadą kawalerii i czterema samodzielnymi batalionami ewzonów.
Przeciwnikiem Greków był osmański VIII Korpus (dow. gen. Hasan Tahsin Pasza), złożony z trzech dywizji: 22 dywizji liniowej z Kozani i dwóch dywizji rezerwowych. Jednostki osmańskie były w fazie demobilizacji (rozpoczętej w sierpniu 1912) i zaledwie 1/4 ich składu wyjściowego była gotowa do walki. Turcy dysponowali 24 działami i trzema kompaniami karabinów maszynowych. Sztab turecki liczył przede wszystkim na naturalne walory obronne przełęczy w pobliżu Sarantaporo (ufortyfikowanych pod kierunkiem niemieckich doradców wojskowych), sprzyjające powstrzymaniu znacznie silniejszych oddziałów nieprzyjaciela do czasu nadejścia posiłków.
Przebieg bitwy[edytuj | edytuj kod]
Atak Greków rozpoczął się rankiem 9 października. Dwie dywizje (2 i 3) przeprowadziły frontalne natarcie na osmańską linię obrony, podczas gdy kolejne dwie dywizje (4 i 5) próbowały obejść pozycje osmańskie od zachodu. Greckie natarcie załamało się w ogniu artylerii i karabinów maszynowych, ale 4 dywizji udało się zająć jedno ze wzgórz, co oddziałom osmańskim zagroziło okrążeniem. Główną rolę odegrały oddziały ewzonów, którym udało się przeniknąć w głąb pozycji nieprzyjaciela. W nocy, wykorzystując obfite opady deszczu, Turcy rozpoczęli wycofywanie swoich oddziałów. Następnego dnia Grecy wyparli z przełęczy nieliczne już oddziały tureckie osłaniające odwrót.
Następstwa[edytuj | edytuj kod]
Niewielkie siły osmańskie, które miały za zadanie powstrzymać ofensywę grecką, mogły liczyć na skuteczny opór tylko przy wykorzystaniu naturalnych pozycji obronnych wokół Sarantaporo. Po porażce w bitwie Turcy utracili możliwość skutecznego powstrzymywania oddziałów greckich podążających w głąb Macedonii.
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
W miejscu, w którym w czasie bitwy stacjonował sztab osmański, znajduje się obecnie Muzeum Bitwy pod Sarantaporo (Μουσείο Μάχης Σαρανταπόρου). W zbiorach znajdują się mundury i uzbrojenie z czasu I wojny bałkańskiej, a także odnoszące się do bitwy fotografie i artykuły z gazet.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Edward Erickson: Defeat in Detail: The Ottoman Army in the Balkans, 1912–1913. Greenwood Publishing Group: 2003, s. 218-219. ISBN 0-275-97888-5.
- Richard Hall: The Balkan Wars 1912-1913: Prelude to the First World War. Routledge: 2000, s. 59-60. ISBN 0-415-22947-2.
- Jacek Bonarek, Tadeusz Czekalski, Sławomir Sprawski, Stanisław Turle: Historia Grecji. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2005. ISBN 83-08-03816-6.
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}