Bitwa pod Vellinghausen

Bitwa pod Vellinghausen

wojna siedmioletnia
Czas	15 lipca – 16 lipca 1761
Miejsce	Vellinghausen Biskupstwo Paderborn
Terytorium	północno-zachodnie Niemcy
Wynik	zwycięstwo brytyjsko-hanowersko-brunszwicko-pruskie
Strony konfliktu
Wielka Brytania Elektorat Hanoweru Królestwo Prus Hesja Królestwo Francji
Dowódcy
Ferdynand, książę Brunszwiku-Wolfenbüttel Victor-François, książę de Broglie, Charles, książę de Soubise
Siły
65 tys. 90 tys.
Straty
1,4 tys. 4,7 tys. de Broglie 300 de Soubise
Położenie na mapie Niemiec miejsce bitwy
51°39′44″N 7°59′43″E

Pomnik upamiętniający bitwę pod Vellinghausen. Welver, Niemcy.

Bitwa pod Vellinghausen – starcie zbrojne, mające miejsce w dniach 15 i16 lipca 1761 roku. Jedna z bitew wojny siedmioletniej.

Wstęp

Na początku lipca siły księcia de Broglie i księcia de Soubise połączyły się w celu zmuszenia sojuszniczej armii księcia Fryderyka do wycofania się za rzekę Lippe i opuszczenia ważnego miasta Lippstadt. Ferdynand zajął pozycję na południe od rzeki Lippe, gdy zjednoczone armie francuskie zbliżyły się do niego i zaczęły przygotowywać do ataku. Sojusznicza armia rozłożyła się na łańcuchu wzgórz, rozciągających się od Vellinghausen do Hulbeck, rozdzielonych przez rzekę Ahse. Podmokły strumyk Salzbach znajdował się przed frontem sojuszniczego prawego skrzydła.

Przyczynę nieporozumień i konfliktów wśród Francuzów stanowiła obecność dwóch równorzędnych dowódców: de Soubise i de Broglie, którzy nie mieli zamiaru doprowadzić do kompromisu, lub podporządkować się drugiemu. Na drodze porozumienia postanowiono, iż de Broglie zaatakuje pomiędzy rzekami Ahse i Lippe, podczas gdy de Soubise poprowadzi działania przeciwko siłom Ferdynanda na francuskim lewym skrzydle, za Werle, zaś de Broglie na prawym. Atak miał się rozpocząć wczesnym rankiem 16 lipca 1761.

Bitwa

Piechur brytyjski z 50 Pułku, który brał udział w bitwie pod Vellinghausen

Siły pod dowództwem de Broglie ruszyły wkierunku Vellinghausen wieczorem 15 lipca. Heski generał von Wutginau dowodził sojuszniczym Prusom lewym skrzydłem. Atak francuski zaskoczył jego korpus, zanim udało mu się zająć wyznaczoną pozycję. Ponadto problemem okazała się niewielka ilość amunicji. Francuzi wzmocnili nacisk, aby wykorzystać nieoczekiwane powodzenie. De Broglie równolegle rozwinął atak na wzgórze Dünckerburg powyżej Vellinghausen, przetrzymywanego przez brytyjską piechotę markiza Granby'ego, oraz kilka regimentów kawalerii hanowerskiej. Pomimo zaskoczenia, Niemcy i Brytyjczycy powstrzymali francuski atak; walka trwała aż do zmierzchu.

Podczas nocnego przegrupowania, obie strony umocniły swe pozycje: de Broglie przygotował rezerwy, aby ponowić atak następnego dnia. Ferdynand przesunął swe siły poprzez rzekę Ahse, wzmacniając lewe skrzydło kosztem prawego, dopóki nie osiągnął równowagi z siłami de Broglie. W wyniku tego siły de Soubise mocno przewyższały liczebnie sojusznicze prawe skrzydło.

O świcie de Broglie wznowił ataki wokół Vellinghausen, spodziewając się, że de Soubise zaatakuje na francuskim lewym skrzydle. Przy obecnej w tej sytuacji dysproporcji sił, osłabione prawe skrzydło Ferdynanda było zbyt słabe, by wytrzymać natarcie. De Soubise wysłał niewielkie siły na lewe skrzydło i zaatakował wieś Scheidingen, podczas gdy większa część jego armii pozostała bezczynna. Po ciężkim ataku na skrzydło księcia de Broglie przybyły świeże sojusznicze siły generała Wolffa zza rzeki Lippe. Naparły wzdłuż lewego brzegu rzeki, zaskakując Francuzów w trakcie przegrupowania i zmuszając do niezorganizowanego odwrotu. W tym momencie całe lewe skrzydło Ferdynanda ruszyło do ataku. Żołnierze księcia de Broglie rzucili się do ucieczki. Jeden z jego regimentów poddał się. Bitwa skończyła się około południa, gdy sprzymierzeni zajęli pole, a cała armia francuska rozpoczęła generalny odwrót.

Bilans

Alianci ponieśli stratę 1400 ludzi, a Francuzi 3112^{[wymaga weryfikacji?]}. Wśród nich znajdowali się zarówno polegli, ranni, jak i wzięci do niewoli. Wieczorem 15 marca Francuzi zajęli 3 działa pułku pod Vellinghausen, natomiast rankiem 16 marca ponieśli klęskę.

Bibliografia

• RichardR. Waddington RichardR., La guerre de sept ans : histoire diplomatique et militaire. Pondichéry, Villinghausen, Schweidnitz, t. 5, BnF Gallica, 1899–1914, s. 85-122, 443 [dostęp 2023-04-04]  (fr.).