Bobty
55°05′30″N 23°47′40″E/55,091667 23,794444 Kościół św. Apostołów Piotra i Pawła | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Okręg | |||
| Rejon | |||
| Populacja (2001) • liczba ludności |
| ||
| Kod pocztowy |
54059 | ||
Położenie na mapie Litwy  | |||
| 55°05′30″N 23°47′40″E/55,091667 23,794444
| |||
Bobty (lit. Babtai, j.żm. Babta) – miasteczko na Litwie, nad Niewiażą, w okręgu kowieńskim, w rejonie kowieńskim, siedziba starostwa Bobty; kościół, szkoła, urząd pocztowy. Miejscowość w roku 2001 liczyła 1715 mieszkańców[1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Rozwój miasteczka wiązał się z handlem drewnem. Spławiano je Niewiażą do Prus. Handel drewnem i produktami rolnymi przyciągnął do miejscowości Żydów. W 1878 roku gmina żydowska posiadała rabina Mosze Eliachu, syn Jakowa Bursteina. Pełnił on swe funkcje do wybuchu pierwszej wojny światowej[2]. W 1880 roku istniała synagoga lub dom modlitwy[3].
W chwili ukończenia linii kolejowej Tylża – Szawle – Ryga (1916) a także Kowno – Kłajpeda (1931), zamarł handel Niewiażą i transport drogowy. Przyniosło to Bobtom krach ekonomiczny. Wielu Żydów wyemigrowało (głównie do Stanów Zjednoczonych) lub przeniosło się do innych miast. W 1913 liczba Żydów mieszkających w Bobtach wynosiła 900 osób. W 1923 roku mieszkańców wyznania mojżeszowego było tylko 153[3].
W 1930 roku miasteczko spłonęło, ale po krótkim czasie zostało odbudowane[2].
Poza handlem, Żydzi utrzymywali się z pracy fizycznej, uprawy owoców oraz przewożenia towarów rzeką. Wedle spisu z 1931 roku posiadali: 2 przędzalnie, sklep z maszynami do szycia, cegielnię. W 1937 roku w Bobtach mieszkało 5 rzemieślników żydowskich: trzech rzeźników, piekarz i szewc[4].
W 1940 roku Litwę zaanektowali Sowieci.
Pod koniec czerwca 1941 roku Bobty zajęli Niemcy. Władzę w miasteczku przejęli nacjonaliści litewscy pod przewodnictwem byłego burmistrza oraz szefa miejscowej policji. 17 lipca 1941 roku nacjonaliści zamordowali 8 komunistów, w tym 6 Żydów. 28 sierpnia 1941 roku były burmistrz dowodził „akcją”, w trakcie której życie straciło 83 Żydów z miasteczka: 20 mężczyzn, 41 kobiet i 22 dzieci. Zanim padł rozkaz dokonania mordu, przywódca nacjonalistów wyłudził wszystkie oszczędności obiecując, że ochroni społeczność przed śmiercią. Ofiary pochowano w uprzednio wykopanych dołach w zagajniku nad Niewiażą, ok. 2 km od miasta, po prawej stronie drogi do Kłajpedy. Na początku lat 90. XX wieku w miejscu pochówku postanowiono pomnik upamiętniający ofiary[3][2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Kauno apskrities kaimo gyvenamosios vietovės ir jų gyventojai. Urząd Statystyczny Republiki Litewskiej, 2002. [dostęp 2010-04-28]. (lit.).
- ↑ a b c Pinkas Hakehillot Lita: Babtai [online], www.jewishgen.org [dostęp 2022-06-13].
- ↑ a b c Babtai, [w:] S. Spector, G. Wigoder, The Encyclopedia of Jewish Life Before and During the Holocaust, t. 1, Nowy Jork 2001, s. 66.
- ↑ Historia społeczności | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2022-06-13].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Bobty, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 267.
- Bobty, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 172.