Budynek gimnazjum im. Króla Fryderyka II we Wrocławiu
 Siedziba szkoły zbudowana w 1896 r. przy ul. Jedności Narodowej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Jedności Narodowej 117 |
| Typ budynku |
gmach |
| Kondygnacje |
trzy |
Budynek dawnego Gimnazjum im. Króla Fryderyka II – budynek szkolny przy obecnej ul. Jedności Narodowej 117 wzniesiony dla Gimnazjum im. Króla Fryderyka II, będący następnie siedzibą kolejno: III Liceum Ogólnokształcącego, Szkoły Podstawowej nr 56, Gimnazjum nr 15, a obecnie Centrum Kreatywności Talent oraz Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej nr 2 we Wrocławiu.
Historia szkoły[edytuj | edytuj kod]
Pierwszą siedzibą szkoły był budynek przyległy do kalwińskiego kościoła przy obecnej ul. Kazimierza Wielkiego[1]. W kolejnych latach szkoła rozbudowywała się o internat (w latach 1767-1768)[2], a według polskojęzycznych źródeł o nowy budynek szkolny[3][4]), zaprojektowany prawdopodobnie przez Carla Langhansa[1]. Szybki przyrost liczby uczniów wymusił dokupienie w 1775 roku dodatkowego budynku przy ulicy Karlstrasse 28 (obecnie ul. Kazimierza Wielkiego 28), co również nie przyniosło spodziewanego długotrwałego efektu[3]. W 1828 szkoła przeniosła się do nowo wybudowanego budynku na posesji pod obecnym adresem pl. Wolności 8/Kazimierza Wielkiego 29[5].
W 1892 roku[6] sporządzono nowe plany dla zupełnie nowej szkoły, na działce w północnej części Wrocławia przy obecnej ul. Jedności Narodowej 117. Budowę rozpoczęto w 1893 roku według projektu Bayera i Brinckmanna z Berlina[7]; wśród projektantów wymienia się również Georga Büttnera[7][8], który był wówczas pruskim urzędnikiem budowlanym i pełnił prawdopodobnie funkcję nadzoru nad projektem. Koniec budowy przypadł na rok 1896. W tym czasie wzniesiono budynek szkolny z salą gimnastyczną oraz wybudowano osobną willę dla dyrektora[5]. Podczas II wojny światowej w szkole, od 1942 roku znajdował się Reserve Lazarett XII[9].
Opis architektoniczny[edytuj | edytuj kod]
Budynek szkolny, trzykondygnacyjny, został założony na planie litery "T" (wg innego źródła - wydłużonego prostokąta)[10][a]. Umieszczona w środkowej części budynku klatka schodowa rozdzielała sale lekcyjne umieszczone po zachodniej i wschodniej stronie. Na II piętrze w skrzydle wschodnim znajdowała się aula, pierwotnie z organami[10]; oba skrzydła miały mniejsze klatki schodowe[10].
Korytarz, jak i klatka schodowa, ozdobiona była glazurowaną cegłą. Architektura gmachu nawiązywała do powstających w tym samym okresie szkół zaprojektowanych przez Richarda Plüddemanna, utrzymanych w stylu neogotyckim[5]. Projekt zakładał zastosowanie wielobarwnych cegieł klinkierowych, sklepień krzyżowych i gwiaździstych na korytarzach, w klatkach schodowych i w holu oraz charakterystycznych segmentowych okien, trójkątnych szczytów z blendami i filarami[5]. Elewację budynku wykonano z czerwonej cegły klinkierowej akcentowanej cegłą innego koloru układaną w różne wzory[10]. Wejście do budynku znajduje się w osi budynku elewacji frontowej, nad nim umieszczony jest wizerunek orła pruskiego[b], a jeszcze wyżej wzniesiono wieżyczkę z zegarem[10].
Przed szkołą znajdował się dziedziniec szkolny ogrodzony kutymi kratami i z bramą zaznaczoną filarami, na których znajdowało się dawne godło szkoły[5]. Za szkołą wybudowano salę gimnastyczną oraz willę dyrektora (obecnie niezachowaną)[10].
Po 1945[edytuj | edytuj kod]
Po zakończeniu działań wojennych w 1945 roku, w nieuszkodzonym budynku od 10 lipca 1945 roku umieszczono jeden z trzech punktów Państwowego Urzędu Repatriacyjnego, który zajmował się przesiedleńcami oraz Polakami przybywającymi z Zachodu[12]. W latach 1946 - 1965 (od 2 października 1946 roku[13]) w budynku mieściło się III Liceum Ogólnokształcące[14]. W 2012 roku budynek szkolny, dzięki dotacjom z Funduszu Europejskiego i Urzędu Miasta, został poddany gruntowemu remontowi; pod nadzorem konserwatora zabytków wymieniono wówczas całą stolarkę okienną i naprawiono zegar[15]. Po przeniesieniu LO do nowego gmachu przy ulicy Składowej 5, w budynku otworzono Szkołę Podstawową nr 56, a po zmianach w systemie edukacji Gimnazjum nr 15 im. Profesorów Lwowskich. Od końca lat 20. XXI wieku w budynku siedzibę mają Centrum Kreatywności TALENT i Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna nr 2[c].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wg Atlasu architektury Wrocławia budynek jest wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta[5], co wydaje się informacją błędną. Autorką obu artykułów o budynku jest Agnieszka Zabłocka-Kos. Wątpliwości rozwiewa zachowany rzut planu szkoły oraz widok budynku z lotu ptaka z wyraźną bryłą w kształcie litery "T".
- ↑ Orła po 1945 roku zatynkowano. W 2012 roku został na nowo odkryty po pracach konserwatorskich[11]
- ↑ W 2018 roku w budynku szkoły znajdował się obwód nr 55 do wyborów samorządowych[16]. W 2019 roku w budynku planowano m.in. utworzyć ośrodek dla niepełnosprawnych[17] lub przenieść doń Liceum Ogólnokształcące nr X[18]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Zwierz 2004 ↓, s. 178.
- ↑ Scheuermann 1994 ↓, s. 354.
- ↑ a b Zwierz 2004 ↓, s. 179.
- ↑ Harc 2004 ↓, s. 39-40.
- ↑ a b c d e f Harasimowicz 1997 ↓, s. 169.
- ↑ Plany budynku z 1892 roku
- ↑ a b Eysymontt i in. 2011 ↓, s. 783.
- ↑ Gryglewska 1998 ↓, s. 236.
- ↑ Informacja na polska-org
- ↑ a b c d e f Eysymontt 2011 ↓, s. 783.
- ↑ Wrocław: Czarny, pruski orzeł powrócił
- ↑ Ordyłowski 1991 ↓, s. 65.
- ↑ Zaproszenie na rocznicę na polska-org
- ↑ Trójka obchodzi 70 lat – okrągły jubileusz słynnego ogólniaka
- ↑ Wrocław: Gimnazjum nr 15 przechodzi renowację
- ↑ PKW
- ↑ Likwidacja ośrodka dla niepełnosprawnych. Kowalczyk: Doszło do zaniedbań, jesteśmy w lesie
- ↑ Koniec 60-letniej tradycji X LO na Karłowicach-Różance?
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jan Harasimowicz (red.): Atlas architektury Wrocławia t. I. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1997.
- Rafał Eysymontt, Jerzy Ilkosz, Agnieszka Tomaszewicz, Jadwiga Urbanik (red.): Leksykon architektury Wrocławia. Wrocław: Via Nova, 2011.
- Gerhard Scheuermann: Das Breslau Lexikon, tom I. Laumann-Verlag Dülmen, 1994.
- Jan Harasimowicz: Encyklopedia Wrocławia. Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006. ISBN 83-7384-561-5.
- Maria Zwierz: Wrocławskie szkoły: historia i architektura. Muzeum Architektury we Wrocławiu, 2004.
- Lucyna Harc: Szkoły protestanckie we Wrocławiu w okresie nowożytnym. w: Wrocławskie szkoły. Historia i architektura. Wrocław: Muzeum Architektury we Wrocławiu, 2004.
- Agnieszka Gryglewska: Budynki wrocławskich szkół epoki wilhelmińskiej w: Architektura Wrocławia: Gmach. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 1998.
- Marek Ordyłowski: Życie codzienne we Wrocławiu 1945-1948. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991.