Cenococcum geophilum
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Cenococcum geophilum |
| Nazwa systematyczna | |
| Cenococcum geophilum Fr. Syst. mycol. (Lundae) 3(1): 66 (1829) | |
Cenococcum geophilum Fr. – gatunek grzybów z klasy Dothideomycetes[1]. Grzyb mikroskopijny.
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Gloniaceae, Mytilinidiales, Pleosporomycetidae, Dothideomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1829 r. Elias Fries i nadana przez niego nazwa jest aktualna[1]. Synonim: Cenococcum geophilum var. byssisedum Fr. 1829[2]. Przez niektórych mykologów jest uważany za synonim Cenococcum graniforme[3].
Morfologia i rozwój[edytuj | edytuj kod]
Jest jednym z najlepiej poznanych grzybów ektomykoryzowych. Od dawna wiadomo, że gatunek ten jest bezpłodny i nie wytwarza zarodników bezpłciowych ani płciowych, jednak mogą istnieć nieznane dotąd stadia płciowe. Tworzy proste, kruczoczarne i słabo rozgałęzione strzępki o średnicy 1,5–8 µm. Zwykle tworzy monopodialne (nierozgałęzione) ektomykoryzy. Wytworzona przez C. geophilum opilśń na korzeniach roślin jest gruba i pochodzi od kilku do wielu strzępek[4].
C. geophilum wytwarza przetrwalniki zwane sklerocjami. Zachowują one w glebie żywotność przez lata i są bardzo odporne na gnicie – w stosunkowo nierozłożonym stanie mogą trwać w glebie przez tysiące lat. Ta odporność na gnicie jest prawdopodobnie związana z silną melanizacją ściany komórkowej występującej w strzępkach, która nie może zostać zdegradowana za pomocą enzymów hydrolizujących i wymaga zastosowania enzymów utleniających, podobnie jak lignina w ściółce roślinnej[5]. Z tego powodu C. geophilum jest także grzybem kopalnym, znaleziono go m.in. w pochodzących z plejstocenu osadach dennych Wisły pod Tarnobrzegiem[6].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Gatunek kosmopolityczny występujący na wszystkich kontynentach poza Antarktydą[7]. Występuje także w Polsce[8].
Grzyb glebowy i mykoryzowy. Jest jednym z najpospolitszych gatunków grzybów ektomykoryzowych spotykanych w ekosystemach leśnych. Występuje w ekosystemach o szerokim zakresie warunków środowiskowych, w wielu przypadkach licznie[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum (wyszukiwarka taksonów) [online] [dostęp 2024-06-09].
- ↑ Index Fungorum [online] [dostęp 2024-06-09].
- ↑ a b J.M. Trappe, Cenococcum graniforme-its distribution, ecology, mycorrhiza formation, and inherent variation (Doctoral dissertation), 1962.
- ↑ J.W. Spatafora i inni, Phylogenetic placement of the ectomycorrhizal genus Cenococcum in Gloniaceae (Dothideomycetes), „Mycologia”, 104 (3), 2012, s. 758–765.
- ↑ M. Watanabe i inni, 14C ages and δ13C of sclerotium grains found in forest soils, „Soil Science and Plant Nutrition”, 53 (2), 2007, s. 125–131.
- ↑ Kazimierz Kopczyński, Zapis kopalny grzybów i organizmów grzybopodobnych, „Przegląd Geologiczny”, 54 (3), 2006, s. 231–237 [dostęp 2024-06-08].
- ↑ Występowanie Cenococcum geophilum na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-06-09].
- ↑ Wiesław Mułenko, Tomasz Majewski, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, Wstępna lista grzybów mikroskopijnych Polski, Kraków: W. Szafer. Institute of Botany, PAN, 2008, s. 679, ISBN 978-83-89648-75-4.