Lignina
Lignina, drzewnik[1][2][3] – organiczny związek chemiczny, heterogenny polimer zbudowany głównie z monomerów alkoholu p−kumarylowego oraz jego pochodnych: alkoholu koniferylowego i synepinowego[4]. Jeden z podstawowych składników drewna (obok celulozy i hemiceluloz), w którym występuje w ilości ok. 20%[5]. Buduje ścianę komórkową (zwłaszcza wtórną) u roślin[1][2] (stanowi 17–25% suchej masy drewna drzew liściastych oraz nawet 25–34% u drzew iglastych)[1]. Jest nierozpuszczalna w wodzie[2].
Jest drugim (po celulozie) najpowszechniejszym związkiem organicznym występującym na Ziemi. Pomimo tego, nie ma ona szerokiego zastosowania w przemyśle. Jest stosowana głównie jako opał lub nawóz. Wykorzystuje się ją niekiedy także do produkcji płyt wiórowych i laminowanych, jako składnik żywic fenolowych oraz lepiszcze w linoleum[1].
Eliminacja ligniny (fachowo zwana delignifikacją) przy pomocy wodorotlenku sodu, siarczku sodu lub dwutlenku siarki jest jednym z procesów w produkcji papieru[1].
Rozkład ligniny przeprowadzają grzyby, powodując białą zgniliznę drewna[6]. Najbardziej typowymi monomerycznymi produktami rozkładu ligniny są wanilina[1] i kwas wanilinowy.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f Encyklopedia Audiowizualna Britannica. Biologia, Poznań: Wydawnictwo Kurpisz S.A., 2006, s. 78–79, ISBN 978-83-60563-11-3.
- ↑ a b c Marzena Popielarska, Robert Konieczny, Grzegorz Góralski, Słownik szkolny. Biologia, Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2008, s. 179, ISBN 978-83-7435-692-3.
- ↑ Lignina, [w:] Słownik języka Polskiego [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2012-03-25].
- ↑ John Ralph, Catherine Lapierre, Wout Boerjan, Lignin structure and its engineering, „Current Opinion in Biotechnology”, 56, 2019, s. 240–249, DOI: 10.1016/j.copbio.2019.02.019 [dostęp 2024-07-04] (ang.).
- ↑ K.H. Lautenschläger, W. Schröter, A. Wanninger, Nowoczesne kompendium chemii, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, ISBN 978-83-01-14906-2.
- ↑ Piotr Łakomy, Hanna Kwaśna, Atlas hub, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2008, ISBN 978-83-7073-650-7.